Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบบทางเดินอาหาร (Peritonitis: เยื่อบุช่องท้องอักเสบ) (การประเมินสภาพ…
ระบบทางเดินอาหาร (Peritonitis: เยื่อบุช่องท้องอักเสบ)
สาเหตุ
การอักเสบที่เกิดจากการติดเชื้อ
ไวรัส
ปาราสิต
แบคทีเรีย
การอักเสบที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ
น้ำย่อย
น้ำดี
สารเคมี
เลือด
เศษอาหารจากกระเพาะอาหารและลำไส้
บาดแผลผ่าตัดรั่วเข้าช่องท้อง
บาดแผลอุบัติภัยและสิ่งแปลกปลอม
พยาธิสรีรภาพ
เมื่อเยื่อบุช่องท้องอักเสบ ทำให้หลอดเลือดของเยื่อบุช่องท้องขยายตัวเพื่อให้เลือดไปเลี้ยงมากขึ้น ทำให้มีการซึมผ่านของสารเหลวเพิ่มขึ้น สารน้ำจากหลอดเลือดจะผ่านผนังออกสู่ช่องว่างระหว่างเซลล์ในลำไส้และผนังลำไส้ ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำมากและปริมาตรน้ำจากระบบไหลเวียนเลือดลดลง ผู้ป่วยอาจช็อกได้
อาการและอาการแสดง
อาการหลักของเยื่อบุช่องท้องอักเสบ คือ ปวดท้องแบบเฉียบพลัน โดยจะปวดมากขึ้นเวลาที่เยื่อบุช่องท้องเกิดการเคลื่อนไหว เช่น การไอ การจาม ซึ่งเวลาที่แพทย์ตรวจร่างกายก็จะทดสอบโดยการจับต้นขาผู้ป่วยงอขึ้น ผู้ป่วยก็จะมีอาการปวดท้องมากขึ้นทันที หรือหากแพทย์กดหน้าท้องลงไปช้าๆ แล้วปล่อยขึ้นเร็วๆ ผู้ป่วยก็จะเกิดอาการปวดท้องขณะปล่อยมือมากกว่าตอนที่กด (เรียกว่า Blumberg sign)
เวลาจับหน้าท้องจะแข็ง ซึ่งโดยปกติจะนิ่มกดลงได้ง่าย การที่หน้าท้องแข็ง เนื่องจากกล้ามเนื้อที่หน้าท้องมีการหดตัวแบบที่ ควบคุมไม่ได้เพื่อลดการเคลื่อนไหวของเยื่อบุในช่องท้อง นอกจากนี้จะมีไข้ หัวใจเต้นเร็ว และมีอาการท้องอืด หรือคลื่นไส้อาเจียน ไม่ถ่ายอุจจาระ/ ท้องผูก เนื่องจากลำไส้หยุดการเคลื่อนไหว
การประเมินสภาพ
ตรวจร่างกาย
ท้องอืด ลำไส้เคลื่อนไหวลดลงหรือหยุดเลย ตรวจพบหน้าท้องโป่งตึง เคาะได้ยินเสียงโปร่ง
กดเจ็บหน้าท้อง (Tenderness) กดเจ็บเมื่อปล่อย (Rebound tenderness) เกร็งเวลากด (Gaurding) หน้าท้องแข็งเกร็งเหมือนกระดาน (Rigidity)
มีอาการคลื่นไส้อาเจียน
ปวดท้องเฉียบพลัน
มีไข้สูง 38 องศาเซลเซียส
กระหายน้ำ ปาก คอแห้ง
ปัสสาวะออกน้อย
ชีพจรเร็ว หายใจตื้นและเร็ว ความดันโลหิตลดลง กระสับกระส่าย
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ความถ่วงจำเพาะของปัสสาวะสูง
Hct. เพิ่มขึ้น
เม็ดเลือดขาวสูง โดยเฉพาะนิวโทรฟิล
ผลอิเล็กโตรไลท์ผิดปกติ
ซักประวัติ
อาการปวด ตำแหน่งที่ปวดหรือการกระจายทั่วท้อง ขยับตัวไม่ได้ ต้องนอนงอตัวตลอดเวลา มีประวัติเบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน มีไข้สูง
ตรวจพิเศษ
Film abdomen
เห็นเงาอากาศอยู่นอกทางเดินอาหาร
Ultrasound
อาจพบของเหลวสะสมเป็นก้อน
การรักษา
การรักษาเยื่อบุช่องท้องอักเสบ การรักษาหลัก คือการให้ยาปฏิชีวนะเพื่อฆ่าเชื้อ โดยให้ยาผ่านเข้าทางหลอดเลือด โดยยาจะต้องครอบคลุมเชื้อที่เป็นสาเหตุ
การรักษาสาเหตุ เช่น กรณีช่องทางเดินอาหารแตกทะลุ อวัยวะภาย ในที่ฉีกขาด หรือมีซีสต์แตก ก็ต้องรักษาโดยการผ่าตัด หากฟอกไตทางหน้าท้องอยู่ก็ต้องถอดสายที่ต่อเข้าช่องท้องออก เป็นต้น
การรักษาแบบประคับประคองก็จะทำร่วมไปด้วยกัน เช่น การให้ยาลดไข้ ยาแก้คลื่นไส้อาเจียน การให้สารน้ำ และเกลือแร่
ข้อวินิจฉัยการพยาบาล
ก่อนผ่าตัด
ไม่สุขสบายเนื่องจากปวดท้องจากการอักเสบ
มีการติดเชื้อในช่องท้อง
แบบแผนการหายใจไม่มีประสิทธิภาพเนื่องจากปวดท้องและท้องอืด
ขาดความรู้ ความเข้าใจในการปฏิบัติตัวเกี่ยวกับการผ่าตัด
มีภาวะขาดสารน้ำและเกลือแร่เนื่องจากการอักเสบและติดเชื้อ
หลังผ่าตัด
แบบแผนการหายใจไม่มีประสิทธิภาพเนื่องจากปวดแผลหลังผ่าตัด
เสี่ยงต่อการติดเชื้อของแผลผ่าตัดเนื่องจากการติดเชื้อในช่องท้องยังไม่หมดไป
มีภาวะขาดสารน้ำและเกลือแร่จากการงดน้ำงดอาหารและสูญเสียทางท่อระบาย
ปวดแผลเนื่องจากเนื้อเยื่อบาดเจ็บ
การพยาบาล
เป้าหมายการพยาบาล
ไม่มีภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด หรือภาวะช็อก
ลดอาการปวด
ไม่มีภาวะขาดสารอาหารและน้ำ
ลดการอักเสบ
กิจกรรมการพยาบาล
ดูแลให้ยาคลายกังวลตามแผนการรักษา
บันทึกสารน้ำเข้า ออก เพื่อประเมินความสมดุลของสารน้ำในร่างกาย
จัดท่านอนที่สุขสบายให้ โดยให้นอนงอเข่า
ดูแลให้ยาลดอาการคลื่นไส้ อาเจียนตามแผนการรักษา
สังเกตอาการปวดและให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษา
ประเมินสัญญาณชีพทุก 1 ชั่วโมง
ดูแลให้ยาปฏิชีวนะตามผนการรักษา
ดูแลใส่ NG tube เพื่อลดสารคัดหลั่งในกระเพาะอาหาร
ดูแลให้สารน้ำตามแผนการรักษา
ดูแลให้ออกซิเจนตามแผนการรักษา