Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Antenatal care การฝากครรภ์ 01_378 (ข้อมูลมารดา🙎🏽 (การตรวจร่างกาย…

- - - - น้ำหนักก่อนตั้งครรภ์ 60 กก ส่วนสูง 165 cm BMI 22.04 kg/m2
    - - ศีรษะ ไม่พบก้อน ไม่มีรอยแผล
        
        ตา เยื่อบุตาไม่ซีด ไม่เหลือง
        
        จมูก ไม่มีเยื่อบุโพรงมดลูกบวมหรืออักเสบ
        
        ช่องปาก ไม่มีฟันผุ ไม่มีเลือดออกตามไรฟัน ไม่มีเหงือกบวม
        
        ไม่พบต่อมไทรอยด์โต ไม่พบต่อมน้ำเหลืองโต
        
        เต้านมปกติ ไม่มีหัวนม บอด แบน บุ๋ม
        
        แขนขา ไม่บวม
        สรุป ปกติ
- - - - คำจำกัดความ
        
        โรคโลหิตจางธาลัสซีเมียเป็นกลุ่มความผิดปกติทางพันธุกรรมของเม็ดเลือดแดงซึ่งมีส่วนประกอบของฮีโมลโกลบิน (hemoglobin) ที่ผิดปกติกล่าวคือ มีการสร้างสายโกลบิน (globin) ปกติลดลงหรือไม่สามารถสร้างโกลบินซึ่งเป็นส่วนประกอบของฮีโมโกลบินปกติได้มีสาเหตุมาจากการสังเคราะห์ที่ไม่สมดุลกัน ทำให้เม็ดเลือดแดงมีลักษณะผิดปกติและเกิดการแตกทำลายก่อนเวลา ส่งผลให้การนำออกซิเจนไปสู่ร่างกายได้ไม่ดี
        
        โรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย (thalassemia disease) เป็นโรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบยีด้อย(autosomal recessive) กล่าวคือ ทั้งบิดาและมารดาของผู้ที่เป็นโรคโลหิตจางธาลัสซีเมียจะมียีนธาลัสซีเมียแฝงที่สามารถถ่ายทอดความผิดปกติทางพันธุกรรม แต่ไม่แสดงอาการที่เรียกว่า พาหะ ซึ่งจะมียีนธาลัสซีเมียร่วมกับยีนปกติ(thalassemia trait; carrier; heterozygote
      - การตรวจคัดกรองพาหะธาลัสซีเมียในหญิงตั้งครรภ์และสามีเพื่อวินิจฉัยคู่เสี่ยงที่บุตรในครรภ์อาจจะเป็นโรคโลหิตจางธาลัสซีเมียชนิดรุนแรง 3 โรค
        
        1.Hemoglobin Bart’s hydrops fetalis เป็นชนิดที่รุนแรงที่สุด ผู้ป่วยจะซีด บวม ตับม้ามโต มีน้ำในช่องท้อง รกมีขนาดใหญ่ มักเสียชีวิตในครรภ์หรือหลังเกิดไม่นาน หญิงที่ตั้งครรภ์ทารกที่เป็นโรคนี้ อาจมีภาวะแทรกซ้อนจากการตั้งครรภ์เพิ่มขึ้น เช่น ครรภ์เป็นพิษ หรือตกเลือดหลังคลอดได้
        
        2.Homozygous B-thalassemia or Beta-thalassemia major ผู้ป่วยมีอาการซีดมากตั้งแต่ขวบปีแรก ต้องรับเลือดเป็นประจำ ตับม้ามโต ตัวเหลือง มีโครงร่างใบหน้าเปลี่ยนแปลงเป็นลักษณะเฉพาะ เจริญเติบโตช้า และมีภาวะเหล็กเกิน ในกลุ่มนี้ผู้ป่วยจะมีอาการตอนอายุประมาณ 1-2 ปี นั่นคือ จะเริ่มมีอาการตัวซีด แต่หากได้รับเลือดตั้งแต่ตอนที่แม่กำลังตั้งท้อง เด็กจะมีหน้าตาเหมือนเด็กปกติทั่วไป แต่ไม่ว่าอย่างไร ผู้ป่วยเหล่านี้ก็ต้องได้รับการดูแลรักษาในระยะยาวต่อไป
        
        3.B-thalassemia/Hemoglobin E disease ผู้ป่วยกลุ่มนี้อาจมีความรุนแรงของโรคที่แตกต่างกันได้มาก บางคนมีอาการรุนแรงมากคล้ายผู้ป่วยโรคเบต้าธาลัสซีเมียเมเจอร์ ส่วนใหญ่มีอาการรุนแรงปานกลาง ซีด ต้องได้รับเลือดเป็นประจำ ผู้ป่วยบางรายซีดไม่มากและไม่เคยได้รับเลือด
      - การตรวจคัดกรอง
        
        1.การตรวจหาผู้ที่มีเม็ดเลือดแดงขนาดเล็ก(microcytic red blood cell)
        
        เพื่อคัดกรอง แอลฟ่า-ธาลัสซีเมีย 1, เบต้า-ธาลัสซีเมียและฮีโมโกบิน E
        
        ตรวจหาผู้ที่มี hemoglobin E โดยใช้ DCIP
        
        **MCV DCIP วิธีใดวิธีหนึ่งเป็นบวกจะส่งตรวจต่อไปเพื่อยืนยันว่าเป็นพาหะธาลัสซีเมียหรือไม่
        
        hemoglobin typing
        
        สามารถให้การวินิจฉัยพาหะของ เบต้า-ธาลัสซีเมีย พาหะ hemoglobin E และพาหะ ฮีโมโกลบินคอนสแตนท์ปริงค์
        
        การตรวจ PCR(polymerase chain reaction) ซึ่งเป็นการตรวจสารพันธุกรรม(DNA) สำหรับ alpha สามารถตรวจหาพาหะชนิด แอลฟ่าธาลัสซีเมีย 1 แอลฟ่าธาลัสซีเมีย 2
    - - กิจกรรมการพยาบาล
        
        แนะนำให้หญิงตั้งครรภ์พาสามีมาตรวจคัดกรองธาลัสซีเมียตามนัดเพื่อวินิจฉัยภาวะเสี่ยงต่อการมีบุตรโรคธาลัสซีเมีย
        
        ให้หญิงตั้งครรภ์มาตรวจตามนัด
        
        อธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจโรคหรือความจำเป็นในการรักษา
        
        แนะนำการรับประทานอาหาร โดยรับประทานอาหารที่มีโปรตีน และอาหารที่มีกรดโฟลิค เช่น ผักสดใบสีเขียวเข้ม ไข่ นม นมถั่วเหลือง เพื่อชดเชยเม็ดเลือดแดงที่ถูกทำลายไป หลีกเลี่ยงอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น ตับ เครื่องในสัตว์
        
        รับประทานยา folic acid 1x1 po pc ตามแผนการรักษาของแพทย์
        
        การพักผ่อนควรพักผ่อนให้เต็มที่อย่างน้อยวันละ 8-10 ชม
        
        แนะนำการดูแลทำความสะอาดร่างกาย เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
        
        แนะนำสังเกตุอาการผิดปกติที่ต้องมาพบแพทย์ เช่น ซีด เหนื่อย อ่อนเพลียและติดตามผลการตรวจเลือด
        
        แนะนำการนับการดิ้นของทารก ซึ่งควรมากกว่า 10 ครั้งใน 1 วัน หรือหลังอาหาร 1 ชั่วโมงควรดิ้น 3-4 ครั้ง
      - สตรีตั้งครรภ์ทุกรายควรที่จะได้รับการตรวจคัดกรองธาลัสซีเมียตั้งแต่ฝากครรภภ์แรกๆเพื่อสามารถค้นหาคู่สมรสที่มีความเสี่ยงต่อการมีบุตรเป็นโรคธาลัสซีเมียรุนแรงและให้ทางเลือกในการตรวจวินิจฉัยก่อนคลอดได้ทันเวลา
  - - - การ ultrasound ในไตรมาสแรก
        มีความแม่นยำในการประเมินอายุครรภ์มากที่สุด
        
        ข้อบ่งชี้
        
        จำประจำเดือนไม่ได้แน่นอน ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ หรือตั้งครรภ์ขณะใช้ยาคุมกำเนิด
        
        มีอาการผิดปกติ เช่นปวดท้อง มีเลือดออก ทำให้สงสัยว่าอาจเกิดอาการแท้งหรือท้องนอกมดลูก
        
        มีความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์แฝด เช่น ตั้งครรภ์โดยการใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ เป็นต้น
        
        เพื่อคัดกรองกลุ่มอาการดาวน์ โดยการวัดความหนาของผนังคอ
      - การ ultrasound ในไตรมาสสอง
        แนะนำให้ทำทุกรายในช่วงอายุครรภ์ 18- 22 สัปดาห์ เพื่อประเมินความสมบูรณ์ของทารก
        
        สามารถตรวจพบความพิการแต่กำเนิดที่สำคัญได้แตกต่างกัน ในช่วงร้อยละ16-84
        
        ดูความผิดปกติของโครงสร้างร่างกายทารกในครรภ์โดยเฉพาะโครงสร้างหลัก ได้แก่ กะโหลกศีรษะ เนื้อสมอง ใบหน้า โครงกระดูก แขนขา มือเท้า ทรวงอก เนื้อปอด หัวใจ ผนังหน้าท้อง อวัยวะหลักภายในช่องท้อง ได้แก่ ตับไต ลำไส้ กระเพาะปัสสาวะ
      - การ ultrasound ในไตรมาสสาม
        
        ข้อบ่งชี้
        
        ตรวจติดตามการเจริญเติบโตของทารก ในครรภ์เสี่ยงสูง
        
        • ประเมินน้ำหนักทารกเมื่อใกล้คลอด
        
        • ประเมินท่าของทารก
        
        • ตรวจติดตามตำแหน่งรก
        
        • สงสัยภาวะน้ำคร่ำผิดปกติ (น้ำคร่ำมาก หรือน้ำคร่ำน้อย)
        
        • มีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด หรือน้ำเดิน เป็นต้น
        
        • ตรวจความสมบูรณ์ของทารกในครรภ์ได้ แต่อาจมีข้อจำกัดจากขนาดและท่าของทารก
      - การพยาบาล
        
        อธิบายข้อบ่งชี้และความจำเป็นในการตรวจ ตลอดจนวิธีการตรวจและการปฏิบัติขณะตรวจ
        
        ดูแลให้ดื่มน้ำ 1-2 แก้วและกลั้นปัสสาวะไว้จนกว่าจะตรวจเสร็จเรียบร้อย (กรณีอยู่ในไตรมาสที่ 1)
        
        เตรียมอุปกรณ์ สถานที่ตรวจ จัดท่านอนหงายศีรษะสูงเล็กน้อย อาจนอนตะแคงซ้ายเล็กน้อยหรือท่านอนหงายชันเข่ากรณีตรวจทางช่องคลอด และเปิดท้องหรือบริเวณที่จะตรวจ
        
        4.ช่วยบันทึกค่าต่างๆที่ผู้ตรวจวัดได้
        
        5 ช่วยเช็ดเจลบริเวณหน้าท้องและดูแลการลุกจากเตียง
        
        6.ติดตามและอธิบายผลการตรวจตามความเหมาะสม
      - หญิงตั้งครรภ์ ultrasound วัดความยาวศีรษะถึงลำตัว(CRP:crowth rump lenght) 41.8 mm/11 wks
        ยืนยันอายุครรภ์ 11 wks by u/s
        
        สรุปว่า อายุครรภ์เหมาะสมกับขนาดหน้าท้อง
  - - - การพยาบาล
        
        อธิบายแผนการรักษาและแจ้งผลการรักษาการติดตามให้หญิงตั้งครรภ์ทราบ
        
        แจ้งวัตถุประสงค์ก่อนทำการพยาบาลทุกครั้ง
        
        ให้หญิงตั้งครรภ์ได้ฟังเสียงหัวใจทารกและให้ดูภาพอัลตร้าซาวด์เพื่อเพิ่มความมั่นใจให้หญิงตั้งครรภ์
        
        การตรวจ ultrasound
        
        อายุครรภ์ 4 สัปดาห์
        เห็นเพียงเยื่อบุผนังโพรงมดลูกมีความหนามากขึ้นถึง 20 ml จะเห็นเป็นแถบขาวในโพรงมดลูก
        
        อายุครรภ์ 5 สัปดาห์
        เห็นถุงการตั้งครรภ์ มีลักษณะเป็นถุงทรงกรม มีขอบเขตชัดเจนเป็นวงสีขาวเข้มอยู่กลางมดลูก บางครั้งอาจเริ่มเห็น yolk sac ในถุงตั้งครรภ์ได้
        
        อายุครรภ์ 6 สัปดาห์
        เริ่มเห็นตัวทารกขนาดเล็กอยู่ติดกับถุงตั้งครรภ์ พร้อมทั้ง FHS
        
        อายุครรภ์ 7 สัปดาห์
        เริ่มเห็นเด็ฏทารกตัวใหญ่มากขึ้น สามารถเห็นการขยับตัว ถุงไข่แดงเริ่มหายไป
        
        อายุครรภ์ 8-12 สัปดาห์
        เห็นเด็กทารกชัดเจน แยกส่วนศีรษะกับส่วนลำตัวออกจากกันได้
        
        หญิงตั้งครรภ์ GA 11 wks สามารถมองเห็นตัวทารกแยกสัดส่วนศีรษะกับลำตัวได้ วัดความยาวศีรษะถึงลำตัว(CRP:crowth rump lenght) 41.8 mm/11 wks
        
        เปิดโอกาสให้หญิงตั้งครรภ์ซักถามในสิ่งที่สงสัย
    - - ความหมาย
        
        เป็นการตั้งครรภ์ที่ผิดปกติชนิดหนึ่งที่เกิดจาก ไข่กับอสุจิผสมกันเป็นตัวอ่อนแล้ว มีการฝังตัวในระยะะแรกแล้ว แต่ส่วนของตัวเด็กฝ่อหายไปก่อน เหลือเพียงแค่ถุงการตั้งครรภ์ ซึ่งไม่ฝ่อไปเอง ต้องขูดลอกออก
      - สาเหตุ
        
        สาเหตุของท้องลมนั้นส่วนใหญ่ประมาณร้อยละ 50 เกิดจากความผิดปกติของโครโมโซมตัวอ่อน ซึ่งเกิดขึ้นตามธรรมชาติ
  - - - กิจกรรมการพยาบาล
        
        ประเมินอาการคลื่นไส้ อาเจียน เพื่อใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการให้การพยาบาล
        
        แนะนำให้รับประทานขนมปังกรอบหรือลูกอมก่อนลุกจากเตียงตอนเช้า
        
        กระตุ้นให้รับประทานอาหารน้อยๆแต่บ่อยครั้ง
        
        แนะนำอาหารที่ไม่ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน เช่น มะนาว อาหารที่มีเกลือผสม แนะนำให้หลีกเลี่ยงอาหารมัน เผ็ด
        
        อธิบายให้มารดาทราบว่าอาการคลื่นไส้อาเจียนเป็นอาการที่เกิดขึ้นปกติของสตรีตั้งครรภ์ในไตรมาสแรก
        
        แนะนำให้หญิงตั้งครรภ์ทานยาคลื่นไส้ อาเจียนตามแผนการรักษาของแพทย์
        
        dimenhydrinate
        
        B6 1x1 hs
      - ข้อมูลสนับสนุน : สตรีตั้งครรภ์บอกว่ามีอาการคลื่นไส้ อาเจียนตอนเช้า
      - เกรฑ์การประเมิน : สตรีตั้งครรภ์บอกว่าคลื่นไส้ อาเจียนน้อยลง
      - เป้าหมาย : สตรีตั้งครรภ์คลื่นไส้ อาเจียนลดลง