1 số phương pháp dạy học
Phương pháp dạy học kể chuyện
Phương pháp dạy học đóng vai
Tác dụng
Các hình thức kể chuyện
Yêu cầu
Khái niệm
Là cách dùng lời nói một cách sinh động có hình ảnh và truyền cảm hứng đến người nghe về một nhân vật lịch sử, một phát minh khoa học, một biểu tượng, một vùng đất mới, một khái niệm với niềm tin sâu sắc
Ở lớp đầu Tiểu Học, kể chuyện được dùng tương đối phổ biến, được coi là phương tiện để truyền đạt kiến thức và cung cấp thông tin cho học sinh.
Là phương tiện hữu hiệu trong việc diễn đạt các ý tưởng với những khái niệm dù rất xa lạ nhưng cũng có thể trở nên quen thuộc.
Tạo ra niềm tin về sự chân - thiện - mĩ, vào sức sáng tạo vô hạn của con người.
Tạo nên bức tranh sinh động về sự kiện lịch sử, vùng đất xa lạ => hình thành biểu tượng và khái niệm sâu sắc.
Rèn cho học sinh cách diễn đạt câu chuyện theo ý tưởng và ngôn ngữ của mình. Từ đó góp phần phát triển ngôn ngữ cho các em.
Học sinh được tham gia kể chuyện sau khi đã tìm hiểu bài học, đã đối thoại hoặc đọc thêm tài liệu tham khảo.
Kể chuyện kết hợp với các phương tiện nghe, nhìn dưới dạng dẫn chuyện hoặc thuyết minh.
Giáo viên kể chuyện trực tiếp, qua đó cung cấp thông tin về nội dung bài học
Sử dụng nhiều hình thức kể chuyện : kể cả câu chuyện, kể nửa câu chuyện, kể trước lớp, trước nhóm,...
Cần chống lại hiện tượng học sinh học thuộc lòng từng câu từng chữ trong sách giáo khoa, cần phát huy khả năng học sinh tự kể bằng ngôn ngữ của mình. Để làm được điều này, giáo viên cần:
- Cho học sinh đọc trước sách giáo khoa dựa theo câu hỏi cho trước của giáo viên.
- Dàn dựng tranh, ảnh theo trình tự diễn biến câu chuyện để học sinh dễ nhớ và có thể kể lại.
Giáo viên không nên kể quá 10-15 phút, cần dành thời gian để học sinh tiếp xúc với nội dung bài học khi tìm hiểu về bài học đó.
Kết hợp với các phương pháp trực quan, đóng vai, thảo luận nhóm, nêu vấn đề,.. để chuyển tải kiến thức hiệu quả kiến thức, từ đó giúp học sinh tái hiện được sự thật lịch sử.
Cần chú ý tới tính truyền cảm khi kể chuyện và sử dụng có hiệu quả phương tiện nghe, nhìn.
Các bước tiến hành
Ưu nhược điểm
- Học sinh kể lại câu chuyện của mình dựa trên kết quả đã tìm hiểu.
- Đại diện các nhóm lên kể trước lớp.
- Tổ chức cho học sinh tìm hiểu câu chuyện.
- Giáo viên nhận xét trước lớp và tổng kết bài học.
Ưu điểm
Nhược điểm
Tạo hứng thú cho học sinh.
Phát huy khả năng sáng tao và trí tưởng tượng cho học sinh.
Học sinh tiếp thu một cách thụ động vì vậy khó nắm vững và nhớ lâu câu chuyện.
Trong thời lượng ngắn có thể cung cấp cho toàn bộ học sinh của lớp học một lượng lớn thông tin.
Không tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh trong dạy học.
Dễ làm cho học sinh mệt mỏi, thụ động.
Ví dụ: Bài 5: Chiến thắng Bạch Đằng do Ngo Quyền lãnh đạo (năm 938)
Mục đích kể chuyện
Hình thức kể chuyện
Ghi nhớ được một số sự kiện.
Rèn luyện kĩ năng trình bày.
Kể chuyện theo tranh ảnh : Giáo viên chuẩn bị các hình ảnh diễn ra trên sông Bạch Đằng
Kể chuyện theo gợi ý bằng hệ thống cấu hỏi
Quân Nam Hán tiến vào nước ta theo đường nào và do ai chỉ huy?
Ngô Quyền đã dùng kế gì? Tại sao lại dùng kế đó?
Ngô Quyền quê ở đâu?
Kết quả trận đánh ra sao?
Các bước tiến hành
Ưu nhược điểm
Tác dụng
Ví dụ
Khái niệm
Lưu ý
Là cách tổ chức cho học sinh tham gia giải quyết một tình huống của nội dung học tập gắn liền với thực tế cuộc sống bằng cách diễn xuất một cách ngẫu hứng, có thể không cần kịch bản hoặc luyện tập trước.
Khai thác vốn kinh nghiệm của học sinh
Phát huy trí tưởng, rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề, học tập tích cách của các nhân vật
Làm thay đổi hình thức học tập, không khí lớp học thoải mái hấp dẫn
Thông qua vai diễn, hs tiếp thu kiến thức tự giác, tích cực đồng thời hs thấy vui, nhanh nhẹn và cởi mở hơn
Ưu điểm
Nhược điểm
Một tình huống có thể một hoặc nhiều nhóm cùng đóng.
Quy định rõ thời gian thảo luận và đóng vai.
Tình huống phù hợp với chủ đề.
Tình huống không nên quá dài.
Khích lệ sự thay đổi thái độ, hành vi của học sinh theo chuẩn mực hành vi đạo đức và chính trị xã hội
Học sinh được rèn luyện, thực hành những kĩ năng ứng xử
Gây hứng thú và chú ý cho học sinh
Tạo điều kiện làm nảy sinh óc sáng tạo của học sinh
HS nhút nhát , thiếu tự tin khi đứng trước tập thể, vốn từ ít, khó thực hiện vai của mình
GV phải động viên, khuyến khích, tạo cơ hội cho đối tượng hs này tham gia bắt đầu từ những tình huống đơn giản
Bước 3 : HS thảo luận, bàn bạc, chọn " diễn viên " cho phù hợp
Bước 4 : Gọi từ 1 đến 2 nhóm lên bảng thể hiện phần diễn xuất của mình.
Bước 2 : Chia lớp thành các nhóm sao cho phù hợp để thảo luận
Bước 5: Giáo viên nhận xét và rút kinh nghiệm cho phần thể hiện vai diễn của các em.
Bước 1: Lựa chọn tình huống : nội dung tình huống là cuộc nói chuyện của Nguyễn Tất Thành và anh Tư Lê
Bước 3: Chuẩn bị diễn xuất
Bước 4 : Thể hiện vai diễn
Bước 2: Chọn người tham gia
Bước 5 : Đánh giá kết quả
Bước 1 : Lựa chọn tình huống