Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ÜNLÜ DARALMASI DARALMA (-a, -e + (-yor) > ı, i, u, ü Unlu-Daralmasi…
ÜNLÜ DARALMASI
-a, -e + (-yor) > ı, i, u, ü
"-yor" şimdiki zaman eki kendinden önce gelen "-a, -e" ünlülerini daraltarak "-ı, -i, -u, -ü"ye dönüştürür.
bekle - yor > bekli - yor
Durakta, geç kalan otobüsü kızgın bir şekilde bekliyorlardı.
söyle - yor > söylü - yor
İki arkadaş, büyük bir keyifle sahnede şarkı söylüyorlardı.
anla - yor > anlı - yor
yor
Şimdilerde onun neden böyle yaptığını, daha iyi anlıyorum.
oyna - yor > oynu - yor
Ahmet ve Ali top oynuyor.
ağla - yor > ağlı - yor
Bir köşeye geçmiş sessizce ağlıyor.
Konuya kısaca bakalım
:pencil2:
:!?:
Dikkat Edelim :warning:
dE-, yE-, nE + (y) > i :explode: bunların dışındaki sözcüklerde "y" kaynaştırma ünsüzünden önceki geniş ünlüde daralma olmaz.
de - (y) - en > di - y - en
ye - (y) - ecek > yi - y - ecek
ne > ne (y) e > niye
https://www.youtube.com/watch?v=4KuHIQvxJ08
Bazı kullanımlarda iki ses arasına giren yardımcı sesler daralmasını andırır. Bu kullanımlar ünlü daralması değildir. :explode:
biliyor, duruyor, geçiyor, bakıyor, atıyor, yanıyor, seziyor, vuruyor, üzüyor, yüzüyor. :red_cross: BUNLAR ÜNLÜ DARALMASI DEĞİLDİR.
-me,/-ma + (-yor) > -mı, -mi, -mu, mü
olumsuzluk durumunda > -me, -ma olumsuzluk eki getirildiğinde bu ekler -mı, -mi, -mu, -mü şeklinde daralabilir.
bekle (-me) -yor > beklemiyor
anla (-ma) -yor > anlamıyor
https://www.youtube.com/watch?v=demQO4XkO78
)
ÜNLÜ DARALMASI NEDİR? BİRAZ GÜLELİM
:smiley:
https://www.youtube.com/watch?v=0CEPtf6UOpg
Kazanımlarda nasıl geçtiğine bir bakalım :pen:
T.5.4.11. Yazılarında ses olaylarına uğrayan kelimeleri doğru kullanır.
Ünlü düşmesi, ünlü daralması, ünsüz benzeşmesi, ünsüz yumuşaması ve ünsüz türemesi ses olayları üzerinde durulur.
