ÜNLÜ DARALMASI 
-a, -e + (-yor) > ı, i, u, ü
"-yor" şimdiki zaman eki kendinden önce gelen "-a, -e" ünlülerini daraltarak "-ı, -i, -u, -ü"ye dönüştürür.
bekle - yor > bekli - yor
Durakta, geç kalan otobüsü kızgın bir şekilde bekliyorlardı.
söyle - yor > söylü - yor
İki arkadaş, büyük bir keyifle sahnede şarkı söylüyorlardı.
anla - yor > anlı - yor yor Şimdilerde onun neden böyle yaptığını, daha iyi anlıyorum.
oyna - yor > oynu - yor Ahmet ve Ali top oynuyor.
ağla - yor > ağlı - yor
Bir köşeye geçmiş sessizce ağlıyor.
Konuya kısaca bakalım ✏ ⁉
Dikkat Edelim ⚠
dE-, yE-, nE + (y) > i 💥 bunların dışındaki sözcüklerde "y" kaynaştırma ünsüzünden önceki geniş ünlüde daralma olmaz.
de - (y) - en > di - y - en
ye - (y) - ecek > yi - y - ecek
-me,/-ma + (-yor) > -mı, -mi, -mu, mü
olumsuzluk durumunda > -me, -ma olumsuzluk eki getirildiğinde bu ekler -mı, -mi, -mu, -mü şeklinde daralabilir.
bekle (-me) -yor > beklemiyor
anla (-ma) -yor > anlamıyor
)
ne > ne (y) e > niye
Kazanımlarda nasıl geçtiğine bir bakalım 🖊
T.5.4.11. Yazılarında ses olaylarına uğrayan kelimeleri doğru kullanır.
Ünlü düşmesi, ünlü daralması, ünsüz benzeşmesi, ünsüz yumuşaması ve ünsüz türemesi ses olayları üzerinde durulur.
Bazı kullanımlarda iki ses arasına giren yardımcı sesler daralmasını andırır. Bu kullanımlar ünlü daralması değildir. 💥
biliyor, duruyor, geçiyor, bakıyor, atıyor, yanıyor, seziyor, vuruyor, üzüyor, yüzüyor. ❌ BUNLAR ÜNLÜ DARALMASI DEĞİLDİR.
ÜNLÜ DARALMASI NEDİR? BİRAZ GÜLELİM 😃