Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
SES BİLGİSİ (Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları (Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)…
SES BİLGİSİ
Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları
Ünsüz Benzeşmesi
(Sertleşme)
Fıstıkçı Şahap
(f, s, t, k, ç, ş, h, p)
Yukarıda verilmiş sert ünsüzlerle biten kelimeler
c, d, g (gidici)ile başlayan bir ek alınca ekin başındaki yumaşak ünsüzler ç, t, k (çetik)
olarak değişir.
Örnekler:
kitap-cık=kitapçık
sınıf-dan=sınıftan
uçak-da=uçakta
Ünsüz Yumuşaması
Ketçap
(p, ç, t, k)
Yukarıda verilen sert ünsüzler ile biten bir kelime ünlü ile başlayan bir ek alırsa sert ünsüzler yumuşayarak b, c, d, g, ğ ye dönüşür.
Örnekler:
Hesap-ı=Hesabı
Ayak-ım=Ayağım
Dert-i=Derdi
Ünsüz Türemesi
Olmak
ile
Etmek
Olmak ve etmek yardımcı eylemleriyle birleşik bir eylem oluşturulduğunda bu sözcüklere ünlü bir ek gelince ünsüz türemesi görülür.
Örnekler:
Zan-etmek=Zannetmek
His-etmek=Hissetmek
Ret-etmek=Reddetmek
Af-etmek=Affetmek
Ünsüz Düşmesi
-cık
-cik
-cuk
-cük
-cak
Yukarıda verilen ekleri k
ünsüzü ile biten bir kelime alınca k ünsüzü düşer.
Örnekler:
Ufak-cık=Ufacık
Minik-cik=Minicik
Küçük-cük=Küçücük
Çabuk-cak=Çabucak
Ünlülerle İlgili Ses Olayları
Ünlü Düşmesi
İkinci hecesinde dar ünlü bulunduran kimi sözcükler ünlüyle başlayan bir ek aldığı zaman ikinci hecesinde bulunan dar ünlü düşebilir.
Örnekler:
Karın-ı= Karnı
Alın-ı= Alnı
Boyun-u=Boynu
Ağız-ı=Ağzı
Ünlü Daralması
Türkçede geniş ünlüyle biten bir sözcük —yor ekini alınca geniş ünlüsü ı, i, u, ü olarak değişir.
Örnekler:
Bilme-yor=Bilmiyor
Bakma-yor=Bakmıyor
İste-yor=İstiyor
İzle-yor=İzliyor.