Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Interpersoonlijke processen HC SV (HC 8 echtscheiding en mediation…
Interpersoonlijke processen HC SV
HC2: Aantrekkelijkheid en Online Dating
is aantrekkelijkheid belangrijjk?
meer geholpen
lagere straffen
eerder aangenomen/verdienen meer
moeders reageren anders op mooie baby, meer affectie/aandacht
hoe komt? > automatische link aantrekkelijkheid - positief affect
waarom aantrekkelijkheid belangrijk?
what beautiful is good
onderzoek: niet per se knappe heel hogo gescoord van gemiddeld en onaantrekkelijk, maar lelijk sneller negattiever. (Is beauty good of ugly bad)
klopt stereotype dan? gedeeltelijk correlatie. fysieke aantrekkelijkheid met spontaniteit, vriendelijkheid, sociaal
hoe komt? self-fulfulling prophecy (proces iemands verwachting over ander realiteit wordt door uitgelokt gedrag de verwachting bevestigd
sv: what beautiful is good stereotype 1. - automatische link aantrekkelijkheid en posi affect2. - fysieke aantrekkelijkheid hangt samen met sociale vaardigheden, maar ... selffulfulling prophecy 3. - situationele invloeden (stemming, relatie of niet, sluitingstijd)
situationele invloeden
stemming, relatie of niet, sluitingstijd
evulotionaire verklaring: aantrekkelijkheid is geassocieerd met gezondheid en vruchtbaarheid
controversieel: worden beoordeeld, betekent niet dat iemand zo is
maar: verschillende indicatoren aantrekkelijkheid geassocieerd met gezondheid
watvinden we aantrekkelijk: symmetrie, WHR (hip-ratio), hormone-markers
hormone: vrouwelijke kenmerken gerelateerd - vruchtbaarheid, mannelijke kenmerken gerelateerd - gezondheid & dominantie
symmetrie: minder vaak ziek, meer vruchtbaar
WHR: slimmere nakomelingen en positieve correlatie vruchtbaarheid
verklaring: kwestie van socialisatie?
blinden studie: blinden, geblindoekt, controle. voorkeur .7 dan .8 ratio bij vrouwen. mensen die zagen toch wel sterkst.mensen die konden zien toch wel grootste voorkeur voor 0.7 , is wss kwesie van socialisaties
matching
:matching hypo: heteroseksuele koppels matchen in het algemeen op aantrekkelijkheid
verklaring: 1. markt werking 2. een gelijke partner zoeken maximiliseert genen-replicatie
speelt eigen aantrekkelijkheid een rol in beoordelen anderen? nee
speelt eigen aantrekkelijkheid rol met wie gebruikers een date proberen te krijgen? JA. dan wel ineens
hotornot studie, aantrekkelijkheidsratings voor en door bezoekers
afspraak uitnodiging: meet me
speelt eigen aantrekkelijkheid een rol in beoordelen anderen? NEE
eigen aantrek een rol in date proberen te krijgen? JA
weten mensen eigk wel wat ze zoeken in hun partner?
T1: welke eigenschappen zijn het meest vs minst essentieel in een ideale partner?
T2: twee groepen: beschr van ander: - ideale eige - minst ideale eigen.
romantische interesse in persoon voordat ze elkaar ontmoeten, romantische interesse in persoon nadat ze elkaar ontmoet hebben
maakte na ontmoeting niet uit. verklaring? - niet ideale eig worden positiever geherinterpreteerd (roekeloos>moedig)
andere factoren die aantrekkelijkheid voorspellen
nabijheid
gelijkheid
arousal (misattributies, denk aan brug)
wederkerigheid (sociale uitwisselingstheorie)
SV: persoon - gelijkheid, uiterlijk, persoonlijkheid. situatie - nabijheid, arousal, wederkerigheid
waarom lijkt online daten succesvoller?
andere type mensen die gaan daten?
big five: extraversie.
big five en tinder: extraversie, openheid, conscientieusheid
selectiviteit?
meer kans om te ontmoeten door veel keus
maar, choice-overload
self-disclosure?
hoe leuk vind je de ander? op T1 en op T2 is internet hoger dan facetoface
wat doet tinder goed?
nabijheid
gelijkheid
wederkerigheid
fysieke aantrekkelijkheid
nadelen: mogelijk verslavend, wat jemist: geur, non-verbale cues, timing belangrijk
SV:
aantrekkelijkheid belangrijk? ja
waarom? - stereotype, maar ook selffulfilling prophecy - evolutio: controversieel (wees kritisch)
wat is aantr: hormonen, symmetrie/gemiddeldheid, WHR/SHR
aantrekkelijkheid en partnerkeuze: situatie X persoon
HC 3 Stress en Relaties
impact valentijnsdag: voor medium en low relationship quality is de 'got worse' groep erger geworden in februari
toch scheiden mensen zonder armoede minder snel
hoe externe gebeurtenissen relaties beinvloeden
effecten van stress op cognities, emoties en gedrag
sociaal-ecologische modellen: verklaren hoe omgeving van invloed is op partners cogn, emot & gedrag in relaties
externe stressoren, support, resources en beperkingen
acute vs chronischre stressoren
Vulnerability- stress-adaptation model
enduring vulnerabilities and strenghts
adaptive processes
stressful events
adaptive processes
relationship quality
relationship stability
HILLS ABC-X MODEL
spillover en crossover
spillover: de transmissie van gevoelens of gedragingen en bijbehorende spanning van het ene domein in het andere domein
affect: negatief affect (humeur) spillover
energie: depletion en uitputting
cognitie: lagere concentratie, piekeren
spillover: externe stress een negatief effect op : tijdsbesteding aan zorgtaken, vrijetijd met de partner, sexuele frequentie,
maar ook: coping met stress kost cogn resources die nodig zijn voor:
effectieve interacties tussen partners
managen negatieve percepties
scheiden vd stress en globale evaluaties vd relatie
scheiden van dagelijkse (negatieve) ervaringen in relatie en globale evaluatie van relatie
crossover: transmissie van stress en spanning van ene partner naar andere partner
mechanisme?
door ervaring gezamenlijke stressor
via partner interacties en (conflict)gedrag (via spillover)
directe transmissie van stress foor sterke closeness en empathie
positieve spillover
broaden and built theory
positief affect zorgt voor een bredere en meer flexibele cognitieve organisatie en capaciteit om diverse cognities te integreren
bevordert/verbreedt 1. thougt-action repertoire, aandacht, creativiteit, efficientie
volgens de BBtheorie kunnen positieve emoties:
effect negatieve emoties ongedaan maken (undo effect)
psychologische weerbaarheid vergroten (sneller herstel)
persoonlijke bronnen vergroten
psychologisch en fysiek welzijn vergroten
spillover: hoe?
psychologische beschikbaarheid (cpaaciteit en motivatie om psychologische bronnen op de partner te richten (aanwezig en aandachtig zijn)
boundary management strategy: integratie vs segregatie van rollen (psych beschikbaarheid daalt enorm door negatieve werk op positieve kind-ouder interactie)
spillover: voor wie?
dispositionele zelfcontrole
mate waarin je je impulsen kunt controleren en gedrag kunt veranderen, ongeacht tijd of situatie
oz1: goed effect van HOGE controle bij psych beschikbaarheid en conflict management
oz2: induceren positieve emotie, induceren partnergerichte emotie > gratittude writing task
wanneer je een lage controle het, hielp writing task in positief moederlijk gedrag, wanneer je al veel zelfcontrole had viel het best wel weg dat effect maar dan nog
conclusie; 1. werk beinvloedt via spillover relatiegedrag door lagere psychologische beshcikbaarheid partner 2. scheiden werk en prive en hogere zelfcontrole kan negatieve spillover voorkomen 3. implicaties - trainen zelfcontrole - werk en prive beter scheiden - gratitude app
effecten van stress
microniveau: fysiologische effecten: arousal
adrenaline en cortisol afgifte
onderdrukken van immuunsysteem
spieren spannen aan
spijsvertering vertraagt
hartslag gaat omhoog
ademhaling versnelt
gedrags matig en cogn effecten van stress
arousal bevordert prestaties op natuurlijk gedrag en cognitie in de stress situatie (Yerkes-Dodson Law)
meer beperkte prestaties op andere complexe taken
meer automatisch gedrag, zoals stereotypering (tunnelvisie) > niet altijd goed voor je relatie
omgaan met stress
positive dyadic coping
probleemgerichte coping: advies geven, helpen. taken overnemen
emotiegerichte coping: begrip en emotionele ondersteuning, helpen met reframen, solidariteit uiten
negative dyadic coping
vijandigheid: desinteresse, sarcasme,bagatelliseren, beschuldigen
ambivalent: met tegenzin of ongemotiveerd steunen
oppervlakkig: niet echt goed kijken en luisteren
dyadic coping voorspelt relatietevredenheid en relatiestabiliteit
omgaan met stress: attachment system
ook volwassen vertrouwen op attachment figuur met stress om gaan
ook volwassenen vertrouwen op attachment figure als 'secure base'
secure: comfortabel in relaties, in staat steun van partner te vragen. avoidant: gevoel van autonomie, neigt zichzelf emotioneel af te sluiten van partner. anxious/ambivalent: bang voor afwijzing partner, sterk verlangen naar closeness
effecten van attachment
secure:geven meer steun, meer tevreden met relaties, meer stabiel, minder conflicten, meer vertrouwen in zelf en anderen, ouders bellen vaker, aardig door collegas
anxious: geobsedeerd door rela, gebrek zelfvertrouwen, gevoelig mening anderen, meer eenzaam, stoplichtrelaties, vaker vreemd, te open,
avoidant: investerne weinig in relaties, komen cool over, vervelen zich gedurende interacties met anderen, meer gesloten
attachment
functies systeem: nabijheid genereren, safe haven, secure base
ook volwassenen vertoruwen op attachment figure voor omgaan met stress en voor secure base
drie cat
secure
child: van slag als moeder gaat,begroet moeder bij terugkomst - adult: comfy in rela, in staat om steun te vragen van partner
avoidant
child: zoekt moeder niet op bij terugkomst, focus op omgeving - adult: gevoel van autonomie, neiging emotioneel afsluiten partner
anxious/ambivalent
child: erg van slag bij vertrek moeder, exploreert nauwelijks. adult: bang voor afwijzing partner, sterk verlangen naar closeness
attachment en caregiving
hoe reageren mensen op caregiving van partner onder stress, dwz in situaties die attachment systeem activeren?
type steun: 1. emotioneel of instrumenteel
attachmentstyle: veilig of onveilig
hypo
veilig gehechte beter reageren op emotionele, onveilig vooral op instrumenteel
conclusie:
attachment theorie biedt framework voor verklaring hoe mensen dneken en handelen in IP relaties
attachment relaties worden gevormd door stress/onveiligheid
veilig gehechte individuen reageren beter op emo zorg onder stress
onveilig beter op instrumentele
transitie naar ouderschap:
relatie tevredenheid en kwaliteit neemt af
frequentie en tevredenheid seks neemt af
meer conflict en minder constructieve conflicthantering
waarom?
aanpassing aan nieuwe rol
vermoeidheid
minder tijd en aandacht voor elkaar
combi werk en gezin
niet uitkomen van verwachtingen
wat voorspelt relatie tussen partners en wat verandert na geboorte eerste kind
resouces kunnen stress bufferen (VSA-MODEL)
factoren vroeg in relatie kunnen voorspellen hoe ouders doen op langer termijn
DUS: partners met minder resources voor geboorte zullen slechter doen andere
risicofactoren - relationeel (minder maintenance gedrag, lage perceived responsoiveness, minder constructieve conflicthantering) - persoonlijk (depri symptomen, meer stress, lagere zelfcontrole) - demo (lager inkomen, lagere opleiding)
andere mod: vader of moeder, hongen of meisje, gepland of niet, temperament baby, attachment, werk
HC4: Relatiebeschermende mechanismen
hoe houd je een relatie in stand?
vergeving
opofferingsbereidheid
positieve illusies, relatie superioriteit
reacties op aantrekkelijke alternatieven
mannen vs vrouwen
mannen vaker vreemd
waarom gaan mensen vreemd?
seksuele ontevredenheid
mannen behoefte aan meerdere seksuele partners (mannen!)
seksuele incompatibiliteit met partner
emotionele ontevredenheid
onteveredenheid relatie
lage commitment
ego-bolstering
psych sress: oorzaak of gevolg van ontrouw? onderzoek tijdstip 1 en tijdstip 2 (1 maand) (Hall & Fincham), resultaat: stress op T1 voorspelt ontrouw op T2, geen effect ontrouw T1 op stress T2
macht
geeft zelfvertrouwen
is aantrekkelijk (voor vrouwen)
maar: effect ongeacht sekse!
contextuele factoren
nabijheid van aantrekkelijk ander (werk!)
oppurtunity
attitudes en normen
wraak
verleiding niet kunnen weerstaan..
Als je partner vreemdgaat
eerste impuls is wraak nemen
wraak nemen is
functioneel
(verkleint kans dat het nog eens gebeurt, laat anderen zien dat er een grens is overschreden)
wraak nemen voelt goed (nucleus accumbens geactiveerd)
op LT waarschijnlijk minder goed, wraak nemen > positieve gevoelens met piekeren als moderator. we overgeneraliseren dat het fijn is een ander pijn te doen.
affective forecasting
niet zo goed in = voorspellen van emotionele staat in de toekomst
probleem: gevoelens van wraak ondermijnt voortbestaan van waardevolle relaties.
functie vergeving
: herstellen waardevolle relaties, ondanks wat is voorgevallen
vergeving =
transformatie van motivatie (Bewust en onbewust)
a minder gemotiveerd om wraak te nemen op partner
b minder gemotiveerd om afstand te houden van partner
c meer gemotiveerd om goed te maken en men goede intenties heeft, ondanks partners daad
impact > meaning > moving on
goed voor welzijn (psych en fysiek) en goed voor relatie
niet vergeven is inconsistent met 3 componenten commitment. a. intentie om door te gaan b. LT orientatie c. psychologische gehechtheid
vergeving > welzijn met commitment als moderator. psychologische spanning kan die moderator laten wegvallen
oz: vergeving en ontrouw. commitment hoog/laag, zelfde kwam terug. voor hoge commitment is vergeving belangrijk, voor lage niet
er was ook een baseline, en commitment laag en baseline lijken op elkaar. CONCLUSIE als er al veel stress was in de relatie, dan zorgt vergeving voor vermindering van deze spanning
CONC: voordeel vergeving is relatiespecifiek en niet-vergeven hangt samen met verminderd welzijn vergelijken baseline niveau
vergeving: wanneer niet?
een kwestie van willen en kunnen: motivatie en capaciteit (zelfcontrole) > zorgt samen voor vergeving
zelfcontrole kan leiden tot vergeving, belangrijke variabel is piekeren (als je niet zo veel piekert, dan minder emoties toe laten door goede zelfcontrole)
betekent meer zelfcontrole altijd meer vergeving? > alleen als je relatie wilt voortzetten (dus vooral bij HC)
hoeveel zelfcontrole heb je nodig? 1. similarity 2. complementarity? 3. SUM is het goede antwoord (betereomgang conflciten, betere communicatie, zelfcontrole outsourcen)
doormat effect: signalen: excuses aanbieden en verantwoordelijkheid nemen. bij veel safe signals dan is vergeving goed, anders slecht voor je zelfrespect en vergeving
commitment, ernst overtreding, excuses dader, eigenschappen slachtoffer (pers, attach, atributies, piekeren, zelfcontrole)
opofferingsbereidheid
conflicterende belangen in een relatie (scoiaal dilemma)
eigen belang opzij zetten voor het belang van de partner en/of de relatie
sterk gerelateerd aan commitment: voorspelt relatietevredenheid en stabiliteit
conflicterende belangen:
is het altijd verstandig om jezelf op te offeren? heb je meer approach motivatie (omdat ik iets positiefs wil) of avoid (omdat ik iets negatiefs niet wil?) ANS: APPROACH BETER
sacrifice is good maar kijk hangt af motief
positieve illusies over partner
doorgaans posi effect op relaties
wat als mening goede vriendin wordt gevraagd: ik snap echt niet wat zij in hem ziet! ONDERZOEK: hoge commitment en lage commitment, perceptie vriend, jezelf, perceptie van vriend
biij hoge commitment perceptie veel positiever, bij laag partner veel negatiever beoordeeld (= een illusie) je wilt graag je partner zo zien
goede relatie: partner positiever dan vriend. slechte relatie: partner negatiever dan vriend zien
relatie superioriteit = tendens denken dat eigen relatie beter is dan andere relaties (meer posi kenmerken, minder nega kenmerken)
werkt zo goed omdat: 1. helpt je om te gaan met relatie-dreiging (activeert posi oplossingen) 2. zorgt voor overtuiging dat de relatie goed is (dissocieren van slechte relatie; contrast effect en assimilatie)
oz: waargenomen superioriteit, controle vs. relatie-dreiging. wat zijn posi eigenschappen? ANS: superioriteit werkt alleen bij HC (hoge commitment)
hoe beschermen we ons tegen de alternatieven
derogations of alternatives (devaluatie in termen van aantrekkelijkheid (minder onder de indruk, uiterlijk, IQ, humor)
inattetivenesss (minder aandacht alternatieven, minder afgeleid door aantrekkelijke anderen
hoe automatisch gebeurt dit?
oz: onder studenten, essay waarop liefde voelde voor partner en essay waarop je gelukkig voelde
dot-probe attention task: ziet plusje, gemiddeld knap persoon of bovengemiddeld knap persoon, is het een driehoek of is het een cirkel, dus hoe snel kan je je focussen op andere kant van het scherm (hoe snel afwenden van knap alternatief)
happy prime: geen verschil in snelheid in soorten gezichten (knap/niet knap m/v). love prime: stuk sneller in afwenden gezicht bij bovengemiddeld knap gezicht ander geslacht
mensen in rela doen aandacht op wat anders
automatisch
in interactie met een aantrekkelijk alternatief?
imitatie heeft goede sociale functie'; creeert band met ander
mensen in rela imiteren aantrekkelijke anderen minder - als relatiebescherming?
imitiatie sterker met affiliatie doel (samenwerk met ander; ook onbewust!)
oz: imititatie. aantrekkelijkheidsoordeel: minder aantrekkelijk binnen relatie dan single. imitatie gedrag suuuperveel minder wanneer in relatie dan single
minder imiteren is een soort subtiele automatische zelf-regulatie om je te wapenen tegen aantrekkelijke alternatieven
SV
vergeving: meestal goed, maar aleen bij HC en kost zelfcontrole
opofferingsbereidheid, goed voor relatie, hangt af van motief (approach/avoid)
positieve illusies: goed voor relatie, maar alleen bij HC
omgaang dreiging alternatieven: automatisch, cognitief + (imitatie)gedrag
take home
centrale rol van commitment in relatiebescherming, we zijn er best goed in - beschermen relatie zelfs tegen aantrekkelijke alternatieven
HC 7 Onderhandelen
MV (moeilijke vragen)
Wat is het verschil tussen een conflict en een onderhandeling?
Wat is het verschil tussen een standpunt en een belang?
wat is log rolling en waarvoor gebruikt?
H1: onderhandelen
conflict = proces wanneer een individu/groep ervaart dat een ander individu/groep iets doet of nalaat dat nega gevolgen heeft voor eigen belangen, opvattingen normen of waarden
onderhandelen = een interpersoonlijk besluitvormingsproces dat noodzakelijk is als de eigen doelstellingen niet zelfstandig kunnen worden behaald
conclusie = onderhandelen is een specifieke conflictvorm
conflictkwesties in rela: geld, werk, taakverdeling = door schaarse middelen = belangentegenstelling
onderhandelen is een belangen-tegenstelling conflict
waarom zou je onderhandelen?
eenzijdige factoren: forceren, toegeven, vermijden
gezamenlijke actie: probleem oplossen, compromis zoeken, onderhandelen, bemiddelen (mediation)
uitbesteden: rechtspraak, arbitrage, lot
wanneer is onderhandelen een effectieve vorm van conflicthantering
als je afhankelik bent van een ander om je doelstellingen te behalen
als je een belangentegenstelling (verdeling van schaarse middelen) ervaart
als er voldoende motivatie is van beide partijen om gezamenlijke actie te ondernemen tov eenzijdige actie of uitbesteding
als je voldoende vaardigheden hebt om effectief te onderhandelen
oefening casus: kevin en michelle: michelle is beter, ziet vaardigheden als:
zijn mensen over algemeen effectieve onderhandelaars?
self-serving bias : ik ben goed, zij zijn slecht
minder dan 4% die getest worden bereiken win-win uitkomsten
meer dan 20% komt uit op verlies-verlies uitkomsten
in situaties waar mensen het volledig eens zijn, wordt dit 50% vd keren niet gerealiseerd
conclusie: nee. echter.. onderhandelen gaat niet allemaal om geld, maar ook relaties en vertrouwen
oorzaak: grote meerderheid vd onderhandelaars (80%) beeschouwt een onderhandeling vanuit
fixed-sum
perspectief
dit leidt tot 3 mogelijke uitgangspunten voor onderhandeling
zacht onderhandelen - uitgaan van overgeven aan andere partij
hard onderhandelen (uitgaan van de aanval)
compromis (beetje van beiden)
essentie van fixed-sum perceptie is dat er altijd concessies gedaan moeten worden door een of meerdere partijen> er zou dus altijd enkel sprake moeten zijn van
competitie
tijdens een onderhandeling
een
mixed-motive
perspectief op onderhandelingen is accurater 1. competitie en cooperatie 2. verschillende belangen bij verschillende partijen
dual-concern model
wat zijn valkuilen bij onderhandelen
1) geld op tafel laten liggen (lose-lose)
2) genoegen nemen met te weinig (winner's curse)
3) weglopen van de onderhandeltafel (rejection bias)
4) voorwaarden/uitkomsten accepteren die erger zijn dat het alternatief (agreement bias)
conclusie: onderhandelen = complex proces, mensen door auto processen in valkuilen lopen. hierdoor moeilijk om uit onderhandeling eruit te halen wat erin zit en worden kansen om vaardigheden te ontwikkelen gemist
hoe ziet onderhandelingsproces eruit?
voorbereidingsfase (80-20 regel)
vaardigheden bij fase: 1 jezelf inschatten (wat wil ik?)
aspiraties te laag > eerste bod direct geaccepteerd
aspiraties te hoog > minder opbrengsten uiteindelijk
gras is groener bij de buren > aspiraties niet geheel duidelijk > vooral niet wat de andere partij te bieden heeft en wel wat de andere partij niet wil geven!
conclusie: zet realistisch en zo hoog mogelijk in
wat kan ik voorbereiden?
Andere alto's mogelijk?
ander inschatten: wie is de ander? wat wil de ander?
verborgen partijen - wat zijn de andere partij(en)?
eenheid binnen partijen - zijn de vertegenwoordigers vd andere partije
situatie inschatten: welke bevorderende/belemmerende effecten heeft de situatie?
BATNA
brianstorm alternatieven: wat als ik niet krijg wat ik wil? realistische alto's verzinnen
evalueer alternatieven - wat is je beste alto? maak een rangorde
verbeter batna - kies alto en verbeter positie, alles boven batna accepteren, alles eronder weigeren
bepaal weglooppunt - gebaseerd op feiten, minst gunstige uitkomsten die je nog accepteert
contactfase en bepaling agenda
welke sociale beinvloedingsstrategieen heb ik tot mijn beschikkking?
aardig zijn (principel: sympathie)
gelijkwaardig zijn (:gelijksoortigheid)
geloofwaardig zijn (p:
enz.
divergentiefase: innemen van stanpunten
zie het als schaken
integratiefase: verkennen integratief potentieel
wanneer is integratief onderhandelen mogelijk?
bevat de onderhandeling meer dan 1 onderhandelpunt?
kunnen er andere onderhandelpunten toegevoegd worden?
zijn er side deals te maken?
hebben partijen verschillende prioriteiten voor verschillende onderhandelpunten?
let op: fixed sum leidt tot vals conflict
wanneer standpunten onverenigbaar zijn, is niet gelijk belangen onverenigbaar
hoe kan je effectief integratief onderhandelen?
1 perspectief nemen
stel vragen
3 deel informatie
4 ontdek verschillende onderhandelpunten
5 combineer onderhandelpunten in bundels
6 bied meerdere oplossingen tegelijkertijd aan
benadruk verschillen
effectief distributief onderhandelen?
1 schat je BATNA in en verbeter deze
2 bepaal weglooppunt en houd geheim
3 schat BATNA hoog in en weglooppunt andere partijen
4 zet hoog in
5 doe het eerste bod
6 als andere partij eerste bod doet, onmiddelijk tegenbieden (verankeren)
plan je consessies in
gebruik objectief (ogende) argumenten
9 beroep op normen over eerlijkheid
10 laat je niet verleiden tot evensplit
situatie inschatten: welke bevorderende/belemmerende effecten heeft de situatie?
termijn van onderhandeling > relatie (MP of baan?)
tijdsdruk
soort conflict
aantal onderhandelpunten
moet het of mag het? (huis kopen want geld te veel of huis verkopen want geen geld
overeenstemming noodzakelijk?
welke sociale beinvloedingstechnieken heb ik tot mijn beschikking?
aardig zijn (sympathie)
bereidheid tonen tot luisteren
empathisch reageren
gebruik humor
gelijkwaardig zijn (gelijksoortigheid)
gezamenlijkheden benadrukken
externe vijand benoemen
spiegelen van gedrag
geloofwaardig zijn (autoriteit)
tonen betrouwbaarheid
tonen van expertise
emotioneel appèl (zelfbeeld)
inspelen op gevoelens
wijzen op te verdienen respect
intimidatie (afschrikking/angst)
waarschuwen consequenties
persoonlijke aanval
dreigen om naar een ander te gaan
beperking opleggen (schaarste)
uitstellen consessies
negeren tegenpartij
directe druk (kracht van herhaling)
verzoek herhalen
ander voor voldongen feit stellen
legitimeren (legitimiteit)
refereren aan regels en wetten
beroepen op mening of gedrag van anderen
ruilen (wederkerigheid)
iets terugvragen
consessies doen na hoog inzetten
rationeel overtuigen (consistentie)
aandragen argumenten
ander confronteren met tegenstrijdigheden
HC 1: de noodzaak van IP relaties
onze visie: - inzicht verschaffen in sociaalpsychologische processen bij.. intieme relaties en conflicthantering, onderhandelen en mediation - link leggen tussen theorie, empirisch onderzoek en de dagelijks praktijk
sociale steun: emotional & instrumental support - visible and invisible support
visible: ik heb geen koekjes gekocht zodat je niet in verleiding komt. invisible: ik heb geen boodschappen gedaan
invisible werkt vaak beter. wanneer visible suppoirt belangrijk?
oz: discussie 'persoonlijk doel' van één van partners, vis en invis coderen. vis support heeft posi gevolgen als partners die directe steun en aanmoedigingen
nodig
hebben
hoe zit dan met invis? > subtiel en indirect, aanraken, wij/ons. > sturende vragen: hoe werkt dat precies?
compleet opopgemerkt gebleven, maar voorspelt of het persoonlijke doel bereikt wordt 1 jaar later!
kortom: wil je supportive zijn? wees bewust van wat je partner nodig heeft: comfort op korte termijn (vis) of succes op LT (invis)
sociale steun > gezondheid (Hoe?)
Direct-effect hypothese: bijv. sociale steun zorgt ervoor dat mensen beter voor zichzelf zorgen (minder roken, meer beweging), meer posi affect ervaren
stress-buffering effect hypothese: sociale steun zorgt voor minder stress onder potentieel stresvolle omstandigheden. - stress (cortisol) = direct gerelateerd aan gezondheid via cardiovasculair, endocrine en immuunsysteem
oz: lending a hand - minder stress-gerelateerde hersenactiviteit wanneer je je hand vasthebt (vooral van partner) - afhankelijk van kwaliteit van relatie
dus: 1. het hebben van sociaal netwerk is sterk geassocieerd met psychologisch als fysiek welzijn
sociale steun lijkt direct effect te hebben (stressbuffering) 3. afwezigheid sociale steun geassocieerd met verminderd psychologisch als fysiek welbevinden
the need to belong
fundamentele behoefte aan vormen van hechte, stabiele, IP relaties
kenmerken: 1. regelmatige plezierige interaties met anderen 2. relaties die gekenmerkt worden door stabilitewit en continuiteit, en aandacht voor elkaars welzijn
waarom NTB?
evolutionaire basis (adaptief) - aangaan en onderhouden van sociale relaties heeft voordeel t.a.v. overleving en voortplanting
verbonden, geaccepteerd en gewaardeerd voelen
fysieke en psychologische veiligheid
evidentie NTB
sociale interacties aangaan lijkt aangeboren + we gaan zeer makkelijk relaties aan met anderen
veranderingen in belongingness leiden tot sterke veranderingen (inclusie>posi affecten) (exclusie>nega effecten)
reacties op veranderingen in belongingness
exclusie leidt tot: minder welbevinden, gevoel van controle verlies, verlaagde zingeving, lagere zelfwaardering, zelfs wanneer je buitengesloten wordt door outgroup
zie ook sociometer hypothesis, zelfwaardering graadmeter voor sociale integr/inclusie
'it hurts' pain overlap theory
overeenkomstige neurale systemen betrokken bij sociale en fysieke pijn
gevoeligheid voor sociale en fysieke pijn bevat hetzelfde gen
overeenkomstige psychologische reacties
kunnen we pijn bestrijden met pijnstillers? sociale
deactiveert neurale wegen die normaliter geactiveerd worden na sociale pijn (vooral bij mensen die het weinig gebruiken)
probleem: het lijkt prosociaal gedrag te inhiberen om sociale relaties weer te herstellen
verschillen sociale en fysieke pijn: bij herleving voel je sociale pijn nog heel erg
algemeen 'probleem': empathy gap
moeilijkheid om psychologische staat van anderen in te schatten (behalve in hot state - wanneer je het zelf ervaart)
wat doen mensen als ze worden buiten gesloten?
antisociale respons: agressie
exclusieve manipulaties - groep vormen (iedereen koos jou - vs - geen van de andere personen koos jou) - uitslag persoonlijkheidstest: jij bent het type dat naar alle wss alleen eindigt
leidt tot agressie (zelfbescherming), op allerlei indices van agressie
prosociale-respons: affiliatie, behoefte aan contact
exclusie leidt tot meer behoefte aan vriendschap: meer behoefte om samen ipv alleen te werken, meer geven van beloning aan nieuwe mogelijke interactiepartner (social reconnnection hypothesis)
inconsistentie in de lit?
antisociaal vs prosciaal?
wat als je mensen gevoel van controle teruggeeft..
buitensluiting vs niet (cyberball)
gevoel van controle: luisteren naar zeer harde geluidenm die komen of: 1 random en vanzelf (geen controle) 2. deelnemer kan bepalen wanneer ze komen (controle)
samenvattend: overeenkomstige neurale systemen zijn betrokken bij soc en fys pijn. - overeenkomstige psychologische reacties: zowel sociale als fysieke pijn leiden tot o.a agressie, verlies van controle, lagere zelfwaardering
HC 5 het einde, relatietevredenheid = relatiestabiliteit?
in nl scheidt 40 procent, hoe zit t met die andere groep? door relatietevredenheid meer relatiestabiliteit?
equity theory
relatie = uiitwisseling van kosten en baten
relatiestabiliteit: wanneer partners equity ervaren als relatieve uitkomsten gelijk zijn
beperkingen
equity gerelateerd aan tevredenheid, amper aan stabiliteit
absolute niveau belonende uitkomsten (baten) betere voorspeller dan tevredenheid
en belangrijk: zijn mensen in roma relaties eigk wel zo bezig met kosten en baten?
houden mensen in rela kosten baten analyse bij?
exchange rela: gericht op input (record keeping) reciprocity, equity
communal rela: gericht op elkaars behoeften
oz: pen experiment, zelfde pen nemen of een ander?
individuele verschillen: kosten/baten analyse
onderbetaald
equity: beiden krijgen evenveel
overbetaald: ik krijg meer dan partner
bij communal meer teverdenheid opzich, bij equity is beiden het beste een uitkomst (ook in exchange dus)
interdependance theory
verhoudingen kosten en baten alléén niet bepalend voor tevredenheid
CL (comparison level) = wat zijn mijn uitkomsten vergeleken met wat ik verwacht in een rela?
indien uitkomsten hoger dan CL > tevredenheid
tevredenheid is niet de enige factor die stabiliteit bepaalt
CLalt (comp level of alternatives) wat zijn de uitkomsten die ik elders kan krijgen?
indien uitkomsten hoger zijn dan CLalt > afhankelijkheid
levinger's barrier model
gebaseerd op interdependance theory
stabiliteit bepaald door: 1. aantrekking (alle baten zoals soci status, veiligheid, seksuele bevrediging)
alternatieven: aantrekkelijke alternatieven tov je relatie (iemand anders, alleen zijn, carriere, reizen)
barrieres: alle kosten (sociale druk, religie, financiele kosten)
investment model
uitbreiding op CL en CL alt model
stabiliteit (naast tevredenheid en alternatieven) bepaald door mate van investeringen
tijd: zelf-onthulling, identiteit, gezamenlijke vrienden, huis, verleden
lastig, waarom blijven vrouwen terug gaan naar man die mishandelt? iets te maken met VSAM (vuln-stress-adap-model)
houdt rekening met wie we zijn, de omstandigheden, hoe we ermee omgaan
ontwikkelingen over tijd. rela problemen zijn gevolg van
disullusionment: gevolg van teleurstelling (afname positiviteit)
emergent distress: ontwikkelen zich over tijd (toename in negativiteit)
enduring dynamics: al te voorspellen aan begin rela
welk model voorspelt het best? PAIR-project: longitudinaal oz bij pasgetrouwden op direct, na 1 jaar, 2jaar, 14 jaar. gemeten op liefde, responsiviteit, affectie en negativiteit
relatiekwali aan begin rela voorspelt latere rela kwali (enduring dynamics model)
echtscheiding best voorspeld door afname gevoelens van liefde en affectie (disillusionment model)
geen ondersteuning voor emergent distress model, of..?
ontwikkelingen over tijd &
interventies
disillusionment (accuraat beeld scheppen partner & positief en zorgzaam blijven)
emergent distress (oplossen problemen)
enduring dynamics (preventief vroeg in rela)
SV: tevredenheid IS NIET stabiliteit
verschil theoretische pers:
equity theory
interdependance theory (levingers en investment)
vuln-stress-adapt model
ontwikkelingen over tijd: disillusionment, emergent distress, enduring dynamics
hoe rela-instab voorkomen?
relaties onderhouden (hc relatiebesch mechanismen)
voorkomen en repareren
doe-het-zelf
preventieve programmas
relatietherapie
barriere hulp zoeken
probleem herkennen: sekse, V>M. SES: opleiding vrouw, Distress: hoog>laag, Kwestie: seks (m)
therapie overwegen: sekse V>M, Distress H>L, Kwestie: seks, communicatie
Therapie zoeken: Sekse V>M, leeftijd oud>jong, traditionele opvattingen, distress H>L, Kwestie: seks(m), agressie man
vrouwen sneller eerste stap, seksuele ontevredenheid belangrijke voorspeller bij mannen
relatie dood?
gevolg slechte nieuws: boosheid, rouwen, zelfconcept verandering,
goede nieuws: minder erg dan je denkt, affective forecasting, stress-gerelateerde groei: sterker worden na crisis (meer zelfacceptatie, zelfstandigheid, waardering omgeving)
HC 5 conflict
H1 Conflictdefinitie
conflict
= strijd, verschil van mening (vandale)
= waneer doelen, motieven, overtuigingen, meningen of gedrag van de één onverenigbaar zijn of interfereren met die van ander
een proces dat begint wanneer individu/groep ervaart dat een ander indiv/groep iets doet of nalaat dat nega gevolgen heeft voor de eigen belangen, opvattingen, normen en waarden
= een proces
zijn conflictuitkomsten altijd nega?
nee niet per se
functies conflicten
bevorderen zelfkennis
vergroten kennis anderen
vormen uitdaging voor kwaliteiten
maken persoonlijke groei mogelijk
zijn essentieel voor ontwikkeling en relaties
functies conflicten organisaties
bevorderen prestaties
maken latente problemenzichtbaar
voorkomen gemakzuchtige, routine matige aanpak
bevorderen kwaliteit van probleemoplossing
essentieel voor teamontwikkeling
gevolgen conflicten: ksot tijd, geld en energie, fysieke emotionele en relationele schade
posi gevolgenn: negatieve gevolgen van vermijding?, broedplaats voor (sociale) verandering, synthese twee posities, creativiteit en innovatie
welke soorten conflicten onderscheiden we?
taakgerelateerd: over de wijze waarop iets wordt uitgevoerd
alleen positieve effecten bij inhoudelijke meningsverschillen, mits niet te complex, binnen een open en constructief klimaat via probleemoplossend gedrag zoals onderhandelen
sociaal-emotioneel: wijze waarop men met elkaar omgaat, persoonlijke irritaties, botsende pers
negatief effect op individuele en groepsprestaties
beter om te negeren (agree to disagree) of werkrelatie te ontbinden
belangentegenstelling: over toekenning of verdeling van schaarse middelen zoals tijd geld aandacht macht en status
meningsverschil: over tegengestelde inzichten, preferenties, meningen en oordelen, normen en waarden
taakgerelateerde inhoudelijke meningsverschillen kunnen posi affecten hebben
H3 conflicthantering: hoe verschillen mensen in conflictgedrag
wat beinvloedt onze zorg voor onszelf?
relatie (oprecht)
humeur (oprecht)
afhankelijkheid van ander (instrumenteel)
sociale waarde orientatie
decomposed game
conclusie
verschil in conflictgedrag tussen mensen te verklaren vanuit mate waarin ze zorg dragen voor eigen belangen en al dan niet gelijktijdig zorg dragen voor belangen ander
over algemeen vergeten mensen dat het mogelijk is alle belangen te behartigen en hebben neiging focussen op eigen belang > meer en of langduriger conflict
H4 conflict in relatie: waarom zijn partners (on)gelukkig?
nou..
sociaal leren theorie - ongelukkige relaties ontstaan omdat partners niet hebben geleerd om om te gaan met conflicten
equity theory - sociale interactie is het wederzijds uitwisselen van kosten en baten
kunnen we voorspellen wie uit elkaar?
ongelukkige koppels..
vertonen grotere correspodentie tussen dagelijkse gebeurtenissen en tevredenheid (reactivity hypothese)
minder overeenstemming over wat gebeurt @ relatie
maken minder negatieve attributies
attributiepatronen in rela
happy couples: - positief gedrag van partner: interne, stabiele en globale attributies. - negatief gedrag: externe, instabiele en specifieke attributies
unhappy couples: - positief gedrag partner: extern, instabiel, specifiek. - negatief gedrag partner: intern, stabiel, globaal
conflicthantering
destructief
andere kwesties erbij slepen
verwijten maken
op de persoon spelen
denken dat je weet wat je partner denkt en voelt
klacht vd partner beantwoorden met eigen klacht
kwesties inbrengen op aanvallend, vijandige toon
vertellen wat de ander moet doen
constructief
focus op probleem
eigen bijdrage (h)erkennen
gedrag benoemen
open vragen stellen
partner vragen wat hij denkt of voelt
klachten van partner beantwoorden met vragen van informatie
kwesties brengen op neutrale toon
eigen behoeften en wensen duidelijk maken
wat moeten we wel doen?
accomoderen =
inhiberen van impuls om destructief gedrag vd partner (exit of neglect) te beantwoorden met destructief gedrag
en in plaats daarvan constructief te reageren (voice or loyalty)
waarom gaan we voorbij ons eigen belang in het belang vd relatie?
interdepentietheorie: streven naar maximiliseren opbrengsten en minimaliseren kosten. dus eigen belang?
transformatie van motivatie = psych overgang van impulsen op basis van eigen belang naar gedrag op basis van bredere overwegingen, zoals het belang vd relatie
wat bepaalt de mate waarin je accomodeert?
motivatie
commitment, attachment
vaardigheid
empathie, zelfcontrole
welke vormen van zelfcontrole kennen wij
dispositionele zelfcontrole: mate waarin je impulsen kunt controleren (stabiele pers trek)
tijdelijke uitputting van zelfregulatiekracht: zelfregulatie is een bron die uitgeput kan worden (door stress, frustratie, vermoeidheid) en weer opgeladen kan worden
accomodatie studie 3:
hebben zelfcontrole (vaardigheid) en commitment (motivatie) een onafhankelijk effect op accomodatie?
gemeten: zelfcontrole, commitment, EVLN
res: significante hoofdeffecten op accomodatie
conclusie: hoge dispositionele ZC en lage uitputting zelfregulatiekracht vergroot kans op accomodatie. voor accomodatie is zowel vaardigheid (zelfcontrole) als motivatie (commitment) nodig en hebben deze onafhankelijk effect
CONCLUSIE
ongelukkige relaties ontstaan omdat partners niet hebben geleerd om goed om te gaan met conflicten
door gebrek aan vaardigheden verzanden partners in destructief conflictgedrag (exit, neglect), een negatieve conflictproces van escalatie en is de relatie gedoemd
door aanleren constructief conflict gedrag (voice, loyalty, accomo), het behoud van commitment en vergroten ZC kan er een deescalerend probleem oplossendproces worden gestart en de relatiekwaliteit worden vergroot
HC 8 echtscheiding en mediation
huwelijk mèt kinderen loopt minder vaak stuk
mensen blijven voor de kinderen bij elkaar (of doen extra hun best?) > levingers barrier model en rusbults investment model
mensen die aan kinderen beginnen zijn zekerer van hun rela? (hoge commitment?)
waarom mensen uit elkaar?
betere economische status vrouwen
minder traditionele relaties
secularisatie (ontkerkelijking)
meer onafhankelijkheid en individualisme
hogere verwachtingen van partner en relatie
minder negatieve houding tav echtscheiding
meer mensen hebben zelf gescheiden ouders
wettelijke veranderingen
wettelijke veranderingen
Flitsscheiding (huwelijk omgezet in geregistreerd partnerschap, eenvouding ontbinden bij notaris)
sinds 2009: flitsscheiding afgeschaft, oudersschapsplan ingevoerd
steeds meer scheiding. erg?
gevolgen voor samenleving, partners en kinderen
kosten echtscheiding
inkomenseffecten en armoede
daling opleidingsniveau kinderen
ziekteverzuim
zorgkosten fysiek en mentaal
toename criminaliteit
kosten justititele apparaat bij scheiding
verlaagd welzijn bij gescheiden partners door
conflicten met ex-partner
minder emotionele steun van derden
economische problemen
alleenstaand ouderschap
divorce en depression: individueel ook meer risico bij onveilig gehecht (angst), piekeren (Neuroticisme), laag zelfvertrouwen (self-esteem)
selectie-effect??
gevolgen causaal? > echtscheiding leidt tot (verhoogde kans) lager welzijn
is het een selectie-effect? lager welzijn leid tot (verhoogde kans op) echtscheiding
onderzoek ondersteunt een causaal verband, maar er is sprake van een zekere mate van selectie
posi gevolgen scheiding
meer autonomie
meer persoonlijke groei
gescheiden vrouwen: betere carriereperspectieven, beter sociaal leven en meer geluk
voor vrouwen: hoe minder tevreden in huwelijk, hoe tevredener in leven 100 jaar later
sv:
scheiden hangt samen met verlaagd welzijn ex-partners, maar onduidelijk wat oorzaak en gevolg is (indicatie:beiden)
effecten onafhankelijk van individuele verschillen
onderliggend proces nog onduidelijk
gevolgen kinderen
lagere schoolprestaties
meer gedragsproblemen
lager pscch welzijn
minder sociaal gedrag
minder goede relatie ouders
effecten klein maar sign en persistent
oorzaken negatief effect op kind
verlies uitwondende ouder
ouderlijke stress
ouderlijk conflict
economische problemen
stressvolle veranderingen (verhuizen, nieuwe school)
waarom is ouderlijk conflict zo slecht?
boos en vijandig gedrag ouders is stressvol
loyaliteitsconflict
voorbeeld functie
indirect negatief effect op ouder-kind relatie
op zichzelf betrekken
treurige paradox: kinderen gebaat bij contact met ouders, maar conflicten meestal over contact met kinderen
maar: kinderen zijn ook
veerkrachtig
: wat hebben kinderen nodig
authorative (gezaghebbende) relatie met minstens 1 ouder
minimaal ouderlijk conflict
economisch stabiliteit
een goede relatie met de uitwonende ouder
oplossingen
: in belang kind
ouders zelf - iets doen aan eigen negatieve gevoelens richting ex > van rancune naar vergeving
rechtspraak rondom echtscheiding - verwijzing naar mediation - opgelegde (forensische) mediatation bij vechtscheidingen
vergeving van partner hangt niet samen met welzijn, want geen commitment meer
verwerkingsproces
3 fasen verwerkingsproces scheiding crisis > transitie (meaning) > herstel (moving on)
crisis: - probeer te begrijpen wat er is gebeurd, - zelfbehoud, - emotieregulatie, - negatieve attributies, verwijten, piekeren
transitie: - proberen te begrijpen WAAROM het is gebeurd, - factoren binnen en buiten de relatie (context), - eigen aandeel, - oppgeven van onvervulde behoeften, - veranderende kijk op ex-partner en scheiding
herstel: - focus op heden en toekomst (nieuwe relaties) , - van ex-partner naar co-ouders, - stoppen met scheiding leven te laten beheersen, - ontwikkeling van empathie
mediation
= het oplossen van conflicten door partijen zelf mbv een neutrale, onafhankelijke derde partij (de mediator)
uitgangspunten:
vrijwilligheid en autonome zelfbeschikking
neutraliteit en onpartijdigheid
vertrouwelijkheid
meest voorkomend: faciliterende mediation: directief op proces, niet op inhoud
mediationprocess
openingsfase (stap1-2 in prein)
opbouwen werkrelatie (wederzijdse verwachtingen en taken, commitment, globale conflictdiagnose, mediationovereenkomst)
exploratiefase
belangenbehoeften op tafel, wat houdt jullie verdeeld, waar komen jullie er samen niet uit. mediator: doorvragen, herformuleren (achter elk verwijt schuilt een verlangen)
draai-en categorisatiefase
draaien: van conflict naar oplossing (partijen bereid zoeken oplossing? zo nee wat nog in de weg?)
categoriseren: inventariseren en categoriseren van onderhandelingspunten op basis van belangen (ordenen en prioriteitsstelling)
onderhandelingsfase
opties genereren, consessies doen (wat heb je nodig/wat bied je?), koek vergroten, zoeken naar rechtvaardige procedures, realiteitstoets
afsluiting
afspraken, vastleggen, afstand nemen, evaluatie en afsluiting
BASIS = recognition (gehoord worden) en empowerment (verantwoording, zelfsturing)
werkt mediation?
direct effect
ouders bereiken sneller overeenstemming
vooral posi effecten voor vaders
geen verschillen voor moeders
geen verhoogd welzijn en geen betere relatie tussen de ouders
LT na jaar
vooral vaders meer tevreden en houden zich beter aan fspraken
LT na 12 jaar
betere rela tussen ouders
meer contact en betrokkenheid van uitwonende ouder met kinderen
hc 9 mediation
kernwoord is communicatie
conflict is meestal gevolg van miscommunicatie, slechte, gebrek aan
conflict drukt zich uit in communicatie
conflict kan veelal opgelost worden dmv communicatie
HARTmodel: houvast, autonomie, rechtvaardigheid, toekomstperspectief
ui
1e standpunten
2e gedachten, interpretaties, overtuigingen
3e emoties en gevoelens
4e zorgen, behoeften
5e wensen, waar gaat werkelijk om
mediator
intelligent dom
actief lui
betrokken dakloos
beleefd bot
werkgroep-slides
dyadic coping
positive
probleem gerichte coping: advies, helpen, taken overnemen
emotiegerichte coping: begrip en emotionele ondersteuning, helpenn met reframen, solidariteit uiten
negative
vijandig: desinteresse, sarcasme, begatelliseren, beschuldigen
ambivalent: met tegenzin, ongemotiveerd steunen
oppervlakkig: niet echt goed kijken en luisteren
relationships beliefs
opvattingen over hoe relaties zijn en hoe ze werkenn
destiny = opvatting dat mensen ofwel bij elkaar passen en voor elkaar bestemd zijn ofwel niet bij elkaar passen en gedoemd zijn te mislukken
tevredenheid begin relatie voorspelt hoelang relatie vasthoudt
reageren vermijdend op relatiestress (ontkennen,weglopen)
growth: goede relaties ontwikkelen zich over tijd, vergen veel werk en groeien door het oplossen van onenigheden
minder one night stand, langer daten met zelfde persoon
zodra de relatie eindigt: ontkennen dat vanaf het begin al slecht was
mythes conflictstijlen
1: forceren is fout
kan veel onnodige tijd schelen
soms moet er knoop worden doorgehakt
voor managers cruciale eigenschap te kunnen forceren
forceren kan ook subtiel
2: ik wil ook een probleemoplosser zijn!!!
kost veel tijd en energie
als je alles wilt oplossen, voortdurend conflict
kan alles wel opgelost worden?
typisch NL poldermodel
3: zoek de guldenmidden weg
compromis is luie vorm probleem oplsosen
onderhandelen: compromis is nooit de optimale uitkomst
4: toegevers en vermijders zijn losers!
is een vrije keuze (Niet belangrijk genoeg)
bij gebrek aan macht
tijdelijk uit de weg gaan
geloof het of geloof het niet, maar soms ook de ander gewoon gelijk