Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลทารกที่มีภาวะขาดออกซิเจนแรกเกิด (อาการและอาการแสดง…
การพยาบาลทารกที่มีภาวะขาดออกซิเจนแรกเกิด
ความหมาย
ภาวะขาดออกซิเจนแรกเกิด (Birth asphyxia / Perinatal asphyxia) หมายถึง ภาวะที่ทารกแรกเกิดไม่สามารถหายใจได้อย่างมีประสิทธิภาพ ร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ เลือดขาดออกซิเจน (hypoxemia) คั่งco2 ภาวะเลือดเป็นกรด
กลไกของการเกิด asphyxia
การไหลเวียนของเลือดในหลอดเลือดทางสายสะดือหยุดลง
มีการแลกเปลี่ยนก๊าซที่รกลดลง
การไหลเวียนที่รกทางด้านมารดาลดลง
ออกซิเจนในมารดาลดลง
ปอดทารกขยายตัวได้ไม่ดี
พยาธิสรีรภาพ
เมื่อทารกขาดออกซิเจนจะมีการหายใจเร็วขึ้นร่วมกับการเคลื่อนไหวของแขนขา จากนั้นจะหยุดหายใจเรียกprimary apnea ประมาณ1นาที อัตราการเต้นหัวใจลดลง มีการหายใจไม่สม่ำเสมอ 4-5นาทีแล้วค่อยๆเบาลงและหายใจครั้งสุดท้าย เรียกว่าsecondary apnea ก่อนหยุดหายใจ
อาการและอาการแสดง
ขณะอยู่ในครรภ์ ทารกเคลื่อนไหวมากกว่าปกติ ต่อมาจะมีการเคลื่อนไหวน้อยลงกว่าปกติ อัตราเต้นของหัวใจระยะแรกมากกว่า 160 ครั้ง/นาที ต่อมาช้าลง
ขณะคลอด พบขี้เทาในน้ำคร่ำ
ระยะแรกเกิดทันที แบ่งได้3ระดับ
Mild asphyxia (Apgar 5-7) มีอาการ cyanosis เล็กน้อย มีการหายใจตื้นๆ กล้ามเนื้ออ่อนแรง อัตราเต้นของหัวใจมากกว่า 100ครั้ง/นาที
Moderate asphyxia ( Apgar score 3-4) ทารกมี cyanosis เพราะความสามารถในการหายใจอ่อนมาก ความตึงตัวของกล้ามเนื้ออ่อนมาก Reflex irritability น้อย อัตราเต้นของหัวใจน้อยกว่า100ครั้ง/นาที
Severe asphyxia ( Apgar score 0-2) ทารกมีภาวะขาดออกซิเจนอย่างมาก เป็นกรดในกระแสเลือดสูง ทารกมี cyanosisมาก ไม่มีความสามารถในการหายใจหรือมีเพียงการหายใจเฮือก(gasping) ตัวอ่อนปวกเปียก (limp)
ระยะต่อมา ผลของการขาดออกซิเจนนานๆ
การเปลี่ยนแปลงในปอด มีหายใจหอบ เขียว หายใจแบบ gasping หยุดหายใจ
ระบบไหลเวียนโลหิต มีหัวใจเต้นเร็ว ซีด มีmetabolic acidosis อุณหภูมิและความดันโลหิตต่ำ
ระบบประสาท ทารกจะซึม หยุดหายใจบ่อย หัวใจเต้นช้า ม่านตาขยายกว้าง ไม่มี doll’s eye movement กล้ามเนื้อไม่มีแรง
ระบบทางเดินอาหาร ท้องอืด มีการทำลายของเยื่อบุลำไส้ ทำให้ไส้เน่าอักเสบชนิด NEC (necrotizing enterocolitis)
ระบบทางเดินปัสสาวะ ปัสสาวะน้อยลง ไม่ถ่ายปัสสาวะ หรือ ปัสสาวะเป็นเลือด
การเปลี่ยนแปลงทาง metabolic อาจมีอาการชักจากการเกิด hypoglycemia hypocalcemiaและ hyperkalemia
ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษอื่นๆ
ค่า arterial blood gas ผิดปกติ คือ PaCO2 สูง ( > 40 mmHg), PaCO2 ต่ำ ( ≤ 80 mmHg), pHและHCO3ต่ำ (pH ≤7.1) และมี base deficit มาก
ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำกว่า 30 มิลลิกรัมเปอร์เซ็นต์
ค่าของ calcium ในเลือดต่ำกว่า 8 มิลลิกรัมเปอร์เซ็นต์
ค่าของ potassium ในเลือดสูง
การรักษาและการดูและช่วยเหลือ
ทำให้มีการไหลเวียนเลือดไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆอย่างเพียงพอ
เพื่อให้ทารกมีอุณหภูมิร่างกายปกติ หลีกเลี่ยงภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำขณะส่งต่อไปหอผู้ป่วย
การช่วยเหลือทารกเมื่อแรกเกิด ให้การช่วยเหลือตามแนวทางที่วางไว้ภายในนาทีแรกเลย