กรดคาร์บอกซิลิก
กรดคาร์บอกซิลิก เป็นสารประกอบคาร์บอนิลชนิดหนึ่งที่มีหมู่ carboxyl -COOH (-CO2 H, -C-OH) เป็นหมู่ฟังก์ชัน O
สูตรทั่วไป
R-COOH , Ar-COOH
การเรียกชื่อกรดคาร์บอกซิลิก
ชื่อสามัญ
ชื่อตั้งขึ้นตามแหล่งที่พบของกรดนั้น ๆ การนับตำแหน่งใช้อักษรกรีก เช่น a , b , g , d และอื่น ๆ แทนตัวเลข โดยอักษรเหล่านี้จะสัมพันธ์กับหมู่คาร์บอนิล
ชื่อ IUPAC
เรียกตามจำนวนอะตอมคาร์บอน ให้เปลี่ยนอักษรตัวท้ายจาก e เป็น oic อ่านว่า-อาโนอิก(–anoic acid) และให้นับ C ในหมู่ – COOH เป็นตำแหน่งที่1 เสมอ
สมบัติของกรดคาร์บอกซิลิก
สมบัติทางกายภาพ
- กรดคาร์บอกซิลิกโซ่ตรงมีจุดเดือดเพิ่มขึ้นตามมวลโมเลกุลที่เพิ่มขึ้น
- กรดคาร์บอกซิลิกโมเลกุลเล็กละลายน้ำได้ดีกว่าโมเลกุลใหญ่ ความสามารถในการละลายลดลงเมื่อโมเลกุลใหญ่ขึ้น
- กรดคาร์บอกซิลิกมีจุดเดือดสูงกว่าแอลกอฮอล์ที่มีมวลโมเลกุลใกล้เคียงกัน
ปฏิกิริยาเคมีของกรดคาร์บอกซิลิก
- ปฏิกิริยาการเกิดเกลือ
- ปฏิกิริยาการเกิดเอสเทอร์
- ปฏิกิริยารีดักชัน
ประโยชน์ของกรดคาร์บอกซิลิก
- กรดคาร์บอกซิลิกพบในผลไม้ที่มีรสเปรี้ยวหลายชนิด
- กรดคาร์บอกซิลิกบางชนิดเป็นองค์ประกอบของไขมันหรือน้ำมัน
- กรดเอทาโนอิกหรือกรดแอซีติก (CH3COOH)ผลิตน้ำส้มสายชู
- กรดเมทาโนอิก (HCOOH) มีชื่อสามัญว่ากรดฟอร์มิก เป็นกรดที่มีจำนวนอะตอมคาร์บอนน้อยที่สุด พบในผึ้งและมด แต่ส่วนใหญ่ได้จากการสังเคราะห์ ใช้เป็นสารที่ช่วยให้เนื้อยางในยางดิบรวมตัวกันเป็นก้อน ใช้ในอุตสาหกรรมฟอกหนังและอุตสาหกรรมย้อมผ้า
- กรดแอลฟาไฮดรอกซีหรือเอเอชเอ(Alpha hydroxyl acids : AHAs)เป็นกรดคาร์บอกซิลิกที่เกิดในธรรมชาติใช้เป็นส่วนผสมของผลิตภัณฑ์บำรุงผิวเพื่อทำให้ผิวนุ่ม ไร้ริ้วรอย และช่วยปรับสภาพผิว