Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีกับภูมิปัญญาท้องถิ่นในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ …
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีกับภูมิปัญญาท้องถิ่นในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ของประเทศไทย
อาหารการกิน
ซุปบักมี่ หรือซุปขนุน
ประโยชน์
ให้คุณค่าทางโภชนาการสูง อุดมด้วยคาร์โบไฮเดรตและวิตามินเอที่ช่วยบำรุงสายตา แก้กระหายน้ำ คลายร้อน และช่วยในการย่อยอาหาร
หลักวิทยาศาสตร์
การนำขนุนมาต้มหรือทำให้สุก จะทำให้ขนุนมีรสหวานและเพิ่มสารอาหารมากขึ้น เช่น คาร์โบไฮเดรตและวิตามินเอ
ผลกระทบ
ถ้าหากวัตถุดิบไม่ทำความสะอาดก่อนนำมาปรุงอาหาร อาจทำให้เกิดแบคทีเลียในอาหารจานนั้นได้
การพัฒนา
ตั้งเเต่สมัยก่อนใช้วัตถุดิบธรรมชาติมาปรุงเพื่อให้เกิดรสชาติที่อร่อย แต่ปัจจุบัน ใช้ผงชูรสแทนเพื่อให้มีรสชาติที่ดีขึ้น
ต้มไก่ยอดหม่อน
ประโยชน์
มีคุณค่าสารอาหารอยู่มากมายจากส่วนเครื่องปรุงต่าง ๆ อาทิ ยอดหม่อน มีคุณสมบัติที่ช่วยบำรุงสายตา และ ใบหม่อน ยังช่วยลดปริมาณคอเลสเตอรอล น้ำตาลในเลือด และความดันโลหิต
การพัฒนา
จากการต้มด้วยเตาถ่านเปลี่ยนมาเป็นเตาแก็สหรือเตาไฟฟ้าแทน
ผลกระทบ
ถ้าต้มไม่สุกอาจทำให้ให้ท้องร่วงได้
หลักวิทยาศาสตร์
การต้มด้านน้ำเดือดเพื่อให้ผักและไก่สุก
วัฒนธรรม
ประเพณีไหลเรือไฟ
หลักวิทยาศาสตร์
ใช้ไฟเพื่อใหเกิดความสว่างเเละเห็นรูปทรงที่สวยงาม
ประโยชน์
ให้ชาวบ้านมาพบปะกัน
ทำให้ชาวบ้านมีความสุขสนุกสนาน
ชาวบ้านมีส่วนร่วมในการทำ
ผลกระทบ
ถ้าเปลวไฟจากตะเกียงเเรงเกินไปอาจทำให้ไฟไหม้ได้
การพัฒนา
ในปัจจุบันวิธีทำเรือไฟมีการนำเอาเทคโนโลยีมาใช้
การใช้เรือจริงๆเเทนต้นกล้วยหรือไม้ไผ่
ใช้ผ้าชุบน้ำมันดีเซล แทนน้ำมันยาง
การใช้ไฟฟ้าประดับเรือแทนการใช้ริ้วผ้าชุบน้ำมันยาง
ประโยชน์
เพิ่่มรายได้ให้ชาวบ้านจากการขายบั้งไฟ
ชาวบ้านช่วยกันทำบั้งไฟและตกแต่งให้สวยงาม
มีการรักษาศีล เจริญภาวนา
มีศิลปะที่สามารถบอกเล่าเรื่องราวได้
ผลกระทบ
อุบัติเหตุที่เกิดขึ้นจากเทศการบุญบั้งไฟ
อาจตกใส่รถยนต์ที่อยุ่บริเวณงานได้
ถ้าบุญบั้งไฟมีน้ำหนักเกินขนาดอาจเกิดตกลางได้หรือทับใส่ชาวบ้านบริเวณนั้นได้
อาจตกลงมาใส่บ้านเรือนได้
หลักวิทยาศาสตร์
บั้งไฟจะลอยได้เมื่อมีการเผาไหม้ของสารเคมีทำให้บั้งไฟพุ่งขึ้นบนท้องฟ้าได้
การพัฒนา
สมัยก่อนนิยมใช้ไม้ไผ่ทำบั้งไฟ เเต่ปัจจุบันใช้ท่อพีวีซี
ไม่ไผ่มีขั้นตอนหลายขั้นตอนบางครั้งทำไปแล้วไม้ไผ่แตกต้องทำใหม่จึงใช้ท่อพีวีซีแทน เพราะสะดวกและมีน้ำหนักเบาและสามารถทำได้หลายขนาดสะดวกสบายและทำได้รวดเร็วกว่าสมัยก่อน
อาชีพ
ทำนา
ที่มา
ภาคนี้มีพื้นที่ทำนามากกว่าภาคอื่น ๆ แต่ผลิตผลที่ได้ต่ำ เพราะดินของภาคอีสานเป็นดินปนทรายไม่อุ้มน้ำและการทำนาส่วนใหญ่อาศัยน้ำฝนซึ่งไม่ค่อยแน่นอน บางปีมีน้ำมาก บางปีไม่มีน้ำเลย
ประโยชน์
ช่วยให้มีรายได้เลี้ยงตนและครอบครัว
ไม่ต้องชื่อข้าวมารับประทานเอง
ทอผ้าไหม
ประโยชน์
ทำให้มีรายได้เสริม
สืบสานประเพณีไทย
ที่มา
การทอผ้านับเป็นหัตถกรรมอย่างหนึ่งที่ทำสืบต่อกันมาการทอผ้านับเป็นศิลปะอย่างหนึ่งที่ผู้เป็นช่างทอจะต้องมีความสามารถในการใช้สีของเส้นด้ายประกอบกันให้เกิดความสวยงาม
ยารักษาโรค
พืชสมุนไพรในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
เทียนตาตั๊กแตน (ผักชีลาว)
ลักษณะ
ลำต้นเรียบและตรง มีรูกลวงตลอดความยาว ใบประกอบแบบขนนก ดอกเป็นช่อออกจากฐานเดียวกัน
กลีบดอกโค้งเข้า ปลายกลีบมีหยักเว้า ผลรูปรี มีขอบนูนขึ้นมาเป็น 3 แนวที่ด้านหลังเมล็ด
สรรพคุณ
ขับลม บำรุงกำลัง แก้เส้นศูนย์กลางท้องพิการ แก้ชีพจรอ่อนหรือพิการ แก้นอนสะดุ้งผวา แก้เสมหะพิการ แก้กำเดา
หอมเป (ผักฝรั่ง)
ลักษณะ
ป็นรูปไข่ปลายใบแหลม ผิวใบเรียบลื่นมีสีเขียวเข้มและแข็งกระด้าง ขอบใบจักฟันเลื่อย เป็นผลแห้งรูปไข่ แตกง่าย
สรรพคุณ
แก้อาการอักเสบของพิษงู แมงป่อง ตะขาบ และแมลงมีพิษกัดต่อย น้ำมันหอมระเหยที่กลั่นจากกิ่งและใบ ช่วยบำรุงหัวใจ แก้เป็นลม หน้ามือ ตาลาย
หมอพื้นบ้านอีสานมีหลายประเภท แยกตามวิธีการรักษาต่างๆ
หมอไสยศาสตร์
หมอผี
ผู้นำการรักษาผู้ป่วยที่สงสัยว่าเกิดจากการกระทำของผีร้ายต่างๆ โดยใช้คาถาอาคมและเวทย์มนต์ต่างๆ ขับไล่ผีออกจากร่างผู้ป่วย
หมอธรรม
เป็นบุคคลที่ชาวบ้านเคารพนับถือ ชาวบ้านมักจะมาให้หมอธรรมผูกฝ้าย รดน้ำมนต์ พร้อมๆ กับการรักษาด้วยสมุนไพร
หมอยา
หมอตำแย
เป็นผู้มีความชำนาญในการทำคลอดด้วยวิธีโบราณ หมอตำแยทุกคนไม่เรียกค่าบริการ เพราะเชื่อว่าจำทำให้เป็นผีปอบได้
หมอยาหม้อ หรือหมสมุนไพร
หมอที่มีความชำนาญในการรักษาโรคโดยใช้ยาสมุนไพร หรือยาโบราณหลายอย่างผสมกัน ต้มในหม้อดินดื่มน้ำยา