Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ALKANI, ALKENI, ALKINI Ivo Ždralović 3.a - Coggle Diagram

- - - - •najjednostavnija skupina organskih spojeva
        •najvažniji sastojci zemnog plina i nafte
        • opća formula: CnH2n+2
        
        Metan CH4
        Etan C2H6
        Propan C3H8
        Butan C4H10
        Pentan C5H12
        Heksan C6H14
        Heptan C7H16
        Oktan C8H18
        Nonan C9H20
        Dekan C10H22
        
        Nomenklatura alkana
        1.Odabere se najdulji lanac atoma ugljika u molekuli.
        2.Odrede se imena supstituenata.
        3.Položaj supstituenata određuje se rednim brojem atoma ugljika na
        koji je supstituent vezan (biramo što manji redni broj!).
        4.Broj istovrsnih supstituenata na glavnom lancu označava se
        umnoženim prefiksima.
        5.Supstituenti se navode abecednim redom.
        
        Metan
        • plin bez boje i mirisa
        • smjesa sa zrakom eksplozivna
        • glavni sastojak zemnog plina
        • „močvarni plin”
        
        Propan i Butan
      - Fizikalna svojstva alkana
        • ovise o broju i rasporedu C-atoma u molekuli
        • prva četiri alkana u homolognom nizu plinovi, 5.-17. tekućine, od 17.čvrste tvari
        • ne otapaju se u vodi, dobro se otapaju u organskim otapalima
        • vrelište raste s porastom relativne atomske mase, a pada s većim stupnjem razgranatosti lanca
      - Kemijska svojstva alkana
        • vrlo teško kemijski reagiraju
        • karakteristične reakcije: reakcije gorenja i reakcije zamjene (supstitucije) s halogenim elementima
  - - - nezasićeni ugljikovodici
        opća formula: CnH2n
        
        Nomenklatura alkena
        • osnovno ime alkana + nastavak –en
        • ispred nastavka –en piše se broj onog ugljikovog atoma na kojem se nalazi dvostruka veza
        • ugljikovi atomi u lancu uvijek se broje od onog kraja kojemu je dvostruka veza bliža
      - Fizikalna svojstva alkena
        • nepolarne molekule
        • nisu topljive u vodi
        • prva tri alkena u homolognom nizu plinovi
        • porast vrelišta porastom relativne molekularne mase
      - Kemijska svojstva alkena
        • vrlo reaktivni
        • karakteristična reakcija: adicija
      - Adicijske reakcije
        
        hidrogeniranje (adicija vodika)
        
        halogeniranje (adicija halogenih elemenata)
        
        hidrogenhalogeniranje (adicija halogenvodika)
        (Markovnikovljevo pravilo: atom vodika vezuje se na atom ugljika s više atoma vodika)
        
        hidratacija (adicija vode)
        
        polimerizacija (adicija alkena)
      - Eten
        • najjednostavniji alken (C2H4)
        • plin slatkasta i opojna mirisa
        • sazrijevanje voća (biljni hormon)
        • glavna sirovina za dobivanje plastičnih masa
    - - • nezasićeni ugljikovodici
        • sadrže barem jednu trostruku vezu
        • opća formula: CnH2n−2
        
        Nomenklatura alkina
        • osnovno ime alkana + nastavak –in
        • ispred nastavka –in piše se broj onog ugljikovog atoma na kojem
        se nalazi trostruka veza
        • ugljikovi atomi u lancu uvijek se broje od onog kraja kojemu je
        trostruka veza bliža
      - Fizikalna svojstva alkina
        • etin, propin i butin pri sobnoj temperaturi plinovi
        • viša tališta i vrelišta u odnosu na alkane i alkene
      - Kemijska svojstva alkina
        • reaktivni
        • karakteristična reakcija: adicija (vežu se dvije molekule reagensa!)
      - Adicijske reakcije
        
        hidrogeniranje
        
        halogeniranje
        
        hidrogenhalogeniranje
      - Etin (acetilen)
        • najjednostavniji alkin (C2H2)
        • bezbojan plin neugodna mirisa
        • eksplozivan
        • uporaba: autogeno zavarivanje
        sirovina za dobivanje niza organskih spojeva (PVC, PAN)
        acetilenska svjetiljka