Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

DIGESTIVE SYSTEM, image - Coggle Diagram

- - - - หดตัว-ก.เคลื่อนไหว
    - - pharynx,anus -ป้องกันอันตรายต่อเนื้อเยื่อ
      - อ.ระบบย่อย-สร้างเมือก/น้ำย่อย
      - stomach,small in.-มีfoldเพิ่มพื้นที่ผิวย่อยดูดซึม
- - - - ที่ lipมีmuscleลาย
        
        Cutaneous surface
        
        ด้านนอก lip
        
        ผิวทั่วไป
        
        Red area
        
        หลอดเลือด+สปส.
        
        ไม่มีต่อม
        
        แห้งแตก-แผล
        
        sta. sq. epi.
        
        Oral mucusa
        
        ด้านใน lip
        
        labial glands
        
        น้ำย่อย
        
        ชุ่มชื่น
      - ลักษณะหน้าที่
        
        ด้านหลังต่อ oropharynx
        
        แยกจากช่องจมูกโดยเพดานแข็ง-อ่อน
        
        ลิ้น
        
        muscle ลาย
        
        คลุกอ.-น้ำลาย ทำให้ อ.เป็นก้อนกลืนสู่ oro.
        
        ออกเสียง+ตุ่มรับรส
        
        ฟัน
        
        น้ำนม
        
        เริ่มโผล่-6เดือน
        
        ครบ20ซี่-2ปี
        
        แท้
        
        แทนที่ช่วง6-13ปี
        
        32ซี่
        
        โครงสร้าง
        
        ภายนอก
        
        crown
        
        root
        
        neck
        
        ภายใน
        
        dentin
        
        1 more item...
        
        enamel
        
        3 more items...
        
        cementum
        
        1 more item...
        
        ผุ
        
        anamel erosion -enamelกร่อน
        
        dentin dissolution -dentinสึก เสียว ปวด
        
        crown collapse -รูโหว่ ปวด
        
        acute pulpitis -อักเสบในdental pulp
    - - 12เซน
      - อากาศ-อาหาร
      - naso,oro.laryngo
    - - ผนัง
        
        mucosa
        
        sta.sq.
        
        submucosa
        
        พบesophareal glands สร้างเมือกหล่อลื่น
        
        muscular layer
        
        ชั้นในวงรอบ ชั้นนอกตามยาว muscleลาย2ชั้น มีเรียบแทรก
        
        adventitia
        
        ช่องอก-fibrosa
        
        ช่องท้อง-serosa
      - ลักษณะ
        
        ต่อจากlaryngo.ตรงขอบล่างcricord/C6
        
        ทะลุผ่านdiaphragmที่esophageal hiatus(T10)เปิดที่ส่วนบนstomach
    - - ลักษณะ
        
        1000-1200ซีซี
        
        ปลายล่างต่อduo.ตั้งเฉียงที่epigastrium,umbilical region,left hypocondrium ปลายล่างใต้ตับ ปลายบนทับม้าม
      - ค.สำคัญ
        
        hiatal hernia
        
        บางส่วนstomachยื่นผ่านesophageal hiatusเข้าช่องอก
        
        พบวัยกลางคน
        
        diaphragmอ่อนแรง
        
        ปวด/ก.ไหลย้อนกลับของสารในstomach
      - ช่องเปิดกระเพาะ
        
        cadiac orifice(รูเปิด)
        
        ติดeso.เป็นcardiac sphincter กัน อ.ย้อนกลับ--ถ้ามีการไหลย้อนกลับ เกิดheart burn ลุกยืน/ดื่มน้ำ/ยาลดกรด--อาจเกิดจากนอนตะแคงซ้าย ช่วยโดยตะแคงขวา
        
        pyloric orifice
        
        ติดduo.มีpyloric sphincter(muscleวงแหวนโดยรอบ)
      - โค้งกระเพาะ
        
        lesser curvature
        
        อยู่ริมบนสั้นกว่า มีangular notch มีlesser omentumยึดstomachกับตับ
        
        greater curvature
        
        ริมล่างยาวกว่า มีcadiac notch มีgreater omentum คลุมลำไส้
      - ส่วนต่างๆ
        
        cardia
        
        รอบรูเปิดesoเข้าstomach
        
        fundus
        
        ส่วนบนstomachเหนือcardia
        
        body
        
        ส่วนกลางระหว่างfundus-pyloric part แยกจากppโดยเส้นสมมติจากangular notch
        
        pyloric part(ปลาย)
        
        pyloric antrum
        
        ส่วนต้นที่กว้างออก
        
        pyloric canal
        
        ส่วนปลายต่อduo
      - ผนัง
        
        mucosa
        
        simple co.ยกสูงเป็นสัน-longitudinal fold
        
        มีรอยบุ๋มจากบุผิวแทรกชั้นlamina-gastric pit มีgastric glandsเปิดตรงpit3-7ต่อม
        
        submucosa
        
        connective t. - หลอดเลือด
        
        muscular layer
        
        muscleเรียบ ชั้นนอกตามยาว ชั้นกลางเป็นวง ชั้นในแนวเฉียง
        
        adventitia
        
        viseral peritoneum
      - ต่อม
        
        cardiac glands
        
        ส่วนcardia
        
        mucous cells สร้างเมือก,lysosome
        
        endocrine cellsสร้าง+หลั่งgastrin
        
        gastric/fundic glands ชั้นmucosaส่วนfundus,body
        
        chief (zymogenic) cells
        
        สร้างpepsinogen-pepsinย่อยโปรตีน
        
        parietal (oxyntic) cells
        
        สร้างกรดเกลือ ฆ่าแบคทีเรีย,กระตุ้นการย่อยโปรตีน
        
        สร้างinstrinsic factor พวกglycoprotein รวมกับB12ดูดซึมที่ileum B12จำเป็นต่อก.สร้างเม็ดเลือดแดง ถ้าขาดif -โลหิตจางชนิดpernicious anemia
        
        mucous neck cell
        
        ส่วนบน -สร้างเมือก กันกรดเกลือทำลายเนื้อต่อม
        
        argentaffin cells
        
        ล่างสุด สร้างsomatostatin,glucagon,serotonin
        
        pyloric glands
        
        อยู่ส่วนpylorus -เซลล์สร้างเมือก+กรดเกลือ -เซลล์สร้างgastrinกระตุ้นการหลั่งpepsinogen+กรดเกลือ เพิ่มก.เคลื่อนไหวstomach -D cellเพิ่มการหลั่งsomatostatinยับยั้งการหลั่งhชนิดอื่น
      - ก.ควบคุมการหลั่งสาร
        
        cephalic phase
        
        รับรส ได้กลิ่น กระตุ้นchemoreceptor ระหว่างเคี้ยว/กลืน,คิดถึง อ. กระตุ้นศูนย์ควบคุมในmedullaส่งไปตามใย ป.(parasym)กับvagus n. ไปstomach ที่ผนัง preganglionic neuron กระตุ้น post ส่งสัญญาณกระตุ้นcellในstomach ให้หลั่งเกลือ pepsin เมือก intrinsic factor และกระตุ้นenterochromaffin cell เป็นต่อมไร้ท่อให้หลั่งgastrin(กระตุ้นการหลั่งสารคัดหลั่ง),histamine(กระตุ้นgastric glandหลั่งกรดเกลือ)
        
        gastric phase
        
        stomachหลั่งสาร50-60% การยืดของstomachกระตุ้นstreth receptor เกิดคลื่นกระตุ้นปฏิกิริยาสะท้อนกลับของCNSและสะท้อนกลับเฉพาะที่-หลั่งสารคัดหลั่งเพิ่ม
        
        peptide จากปฏิกิริยาpepsinกระตุ้นหลั่งgastrin-หลั่งกรดเกลือ
        
        intestinal phase
        
        อ.เข้าduo.กระตุ้นการหลั่งกรด5-10%(h.secretinยับยั้งการหลั่งสารในstomach)-อ.มีค่าpHลดมาที่ระดับ2
        
        fatty acid,peptideในduoทำให้หลั่งcholecystokinin(ยับยั้งการหลั่งสารในstomach)
        
        อ.(ค.เป็นกรด)ในduo ยับยั้งการกระตุ้นCNS เกิดlocal reflex(ยับยั้งการหลั่งสารในstomach)
        
        stomachสร้างgastric juiceวันละ2ลิตร อาศัย
        
        ระบบ ป.
        
        CNS reflex+medulla
        
        local reflex+ร่างแห ป.ที่ผนังระบบย่อย
        
        ฮอร์โมน
        
        ควบคุมการหลั่งน้ำย่อย
      - ก.เคลื่อนไหว(muscleเรียบที่ผนังstomachหดตัวทุก20วิ ไล่สารจากbodyไปpyloric sphincter)
        
        การหดตัวเบาๆ
        
        เกิดmixing wave(คลุกกับน้ำย่อย) เมื่อย่อยแล้ว(<2มิล)ไปpyloric s. อ.ที่แข็งอยู่กลับไปbody
        
        ก.หดตัวแรง
        
        เกิดperistaltic wave ดัน อ.ผ่านpyloric s. (peristalsis) ผ่านรูเปิดpylorusเข้าduo
        
        ก.ว่างของกระเพาะ
        
        ขึ้นกับการรับอ.ของsmall in.
        
        ค.เร็วการเคลื่อนผ่าน-คาร์โบ โปรตีน ไขมัน
        
        ถ้าstomachว่าง-ทำลายเยื่อบุผิวsmall in.,กรดสูง ทำลายผนังstomach
        
        ผนังstomachยืด กระตุ้นก.เคลื่อนไหว,ก.ว่าง ยับยั้งโดยก.ป้อนกลับเชิงลบ
        
        stomachว่างช้าลงหลังกิน อ.ที่มีไขมันเนื่องจากการหลั่งcholecystokinin
        
        การหดตัวแบบperistaltic เกือบเป็นก.หดเกร็ง(2-3นาที) หดเพิ่มเมื่อน้ำตาลในเลือดต่ำ อาจไม่สบาย แสบท้อง(หลังอ.12-24ชม.) ถ้า3-4วัน แสบท้องรุนแรง อ่อนเพลีย
        
        ก.อาเจียน
        
        -ก.ยืดขยาย/ระคายเคืองstomach,duo -หลังคอถูกกระตุ้น -ก.เคลื่อนไหว/หมุนศีรษะจนเวียน ค.ดันในสมองเพิ่มขึ้น
        
        ศูนย์ในmedullaถุกกระตุ้นเกิดการหายใจเข้าลึก diaphragm,muscleท้องหดตัว ค.ดันช่องท้องเพิ่ม ดันอ.ขึ้นบน
        
        สูญเสียน้ำ อิเล็กโทรไลต์ กรด เกิดmetabolic alkalosis(ภาวะด่างเกิน)
    - - 3ส่วน
        
        duodenum
        
        ส่วนที่2 ทอดลงล่าง 7-10เซน หลังเยื่อบุช่องท้อง ด้านขวาL1-3 ตรงกลางด้านในสัมพันธ์หัวตับอ่อน มีรูเปิดท่อน้ำดี common bile duct กับ pancreatic duct เรียก lesser duodenal papilla(บนกว่า)
        
        ส่วนที่1 ตรงกับL1 -5เซน (ในเยื่อบุช่องท้อง)
        
        ส่วนที่3 ทอดขวางข้ามbodyของL3 ยาว6-8เซน
        
        ส่วนที่4 ทอดขึ้นบนไปด้านซ้ายbodyของL2 ยาว2-3เซน
        
        10-12นิ้ว สั้น,กว้างสุด รูปตัวC
        
        jejunum
        
        8ฟุต เริ่มจากduodenojejunal flexure
        
        ileum
        
        12เซน ตรงileocecal junction ตรงกับL5 มีileocecal volve กัน อ.ในlargeไหลย้อนกลับ
        
        ก.แตกแขนงหลอดเลือดที่มาเลี้ยงmesentery
        
        arterial arcade เส้นโค้ง ในjejunumเรียง1-2ชั้นในileumเรียง3-4ชั้น
        
        vasa recta เส้นตรง ในjejunumยาวในileumสั้น
      - ผนัง
        
        mucosa
        
        หนา หลอดเลือด รอยพับถาวรตามขวาง ใหญ่ที่duo เล็กลงเรื่อยๆ รอยย่นช่วย อ.ผ่านsmall inช้า เพิ่มพท.ดูดซึม มีvilliปกด.ท่อน้ำเหลือง ล้อมด้วยร่างแหเส้นเลือดฝอย โปรตีนคาร์โบที่ย่อยแล้วซึมเข้า สลฝ. ไขมันซึมผ่าน ทนล.
        
        sim. co. with gob. (มาก)>หลั่งเมือกมาเคลือบ+หล่อลื่นลำไส้
        
        submucosa
        
        ต่อม นล.จำนวนมาก
        
        serosa
        
        visceral peritoneum หุ้มนอกลำไส้(ยกเว้นduo)
        
        muscular layer
        
        ชั้นนอกตามยาวชั้นในวง
      - ต่อม
        
        intestinal glands
        
        undifferentiated cells
        
        พบที่ฐานcryptsแบ่งตัวเป็นcolumnar,goblet,argentaffin cells
        
        arentaffin cells
        
        พบที่crypts,villi สร้างh.cholecystokinin,secretin,gastric inhibitory peptide คุมก.เคลื่อนไหวลำไส้ ยับยั้งก.เคลื่อนไหว/หลั่งสารในstomach คุมก.หลั่งน้ำดี,น้ำย่อยจากตับอ่อน
        
        หลอดแก้ว รูเปิดพื้นลำไส้
        
        paneth cells
        
        พบที่ฐานcrypts
        แกรนูลติดส้มแดงของอีโอซิน
        -ขับpeptidase, lysosome
        
        duodedal giands
        
        พบในsubmucosaของduo -หลั่งsecretin ช่วยขับpancreatic juice -สร้างเมือก(ด่าง)ป้องกันกรดกัดเยื่อบุลำไส้
        
        lymph nodules
        
        solitary l.
        
        ต่อม นล.กลมเดี่ยว ผนังลำไส้
        
        aggregated l.
        
        ต่อม นล.(10-30ต่อม/กลุ่ม) มากในileum -lymphocyteภูมิต้านแบคทีเรีย,ไวรัส
      - สารคัดหลั่ง
        
        จากชั้นmucosa หล่อลื่น ป้องกันผนังลำไส้,เก็บ อ.ที่ย่อยแล้วเพื่อช่วย กบก.ย่อย
        
        -peptidasesสลายpeptide bondเป็นamino acid
        -disaccharidasesสลายdisaccharides maltoseเป็น monosaccharides เช่น glucose
        
        เมือกจากduodenal gland,goblet cellเคลือบชั้นบุผิว,ในต่อม ก.หลั่งถูกกระตุ้นโดยvagus n,secretin,สารเคมี,ก.ระคายเคืองเซลล์บุผิวผนังส่วนต้น
      - ก.เคลื่อนไหว
        
        segmental con.
        
        หดตัวปล้องระยะ1เซน หดสลับคลายให้ อ.เล็ก+คลุกน้ำย่อย ค.ถี่ขึ้นกับค.ถี่ไฟฟ้าจากmuscleเรียบ -ส่วนduo,jeju 12ครั้ง/นาที -ileum8-9ครั้ง/นาที
        
        peristaltic con.
        
        บีบเคลื่อนเพื่อไล่อ. ถูกควบคุมโดยระบบ ป.และh. -h.เพิ่มก.บีบเคลื่อนคือgastrin,insulin,cholecystokinin,serotonin -h.ยับยั้งก.เคลื่อนไหวคือsecretin,glucagon
        
        ก.เคลื่อนไหวช่วงท้องว่าง เรียกว่า MMC จากstomach-ileumทุก90-120นาที เพื่อนำสิ่งตกค้าง,สารคัดหลั่งไปlarge in. การมี บ.ตกค้างทำให้เซลล์ชั้นmucosaของsmallหลั่งคลอไรด์และน้ำ ทำให้ท้องร่วง -MMCยับยั้ง บ.ในlargeไม่ให้เข้าsmall
      - ก.ย่อย/ดูดซึม
        
        ส่วนใหญ่เกิดที่duo,jeju
    - - 4ส่วน
        
        cecum
        
        กระพุ้ง ตั้งอยู่ที่right iliac region มีvermiform appendix(appendicitis-อักเสบ) -เปิดสู่cecumที่ใต้ต่อileocecal valve
        
        colon
        
        transverse c.
        
        40-50เซน โค้งใต้ปลายล่างของม้าม-splenic flexure
        
        descending c.
        
        25-30เซน ทอดลงถึงleft iliac regionลงไปยังขอบpelvic brim
        
        sigmoid c.
        
        ตัวs อยู่ในช่องเชิงกรานแท้
        
        ascending c.
        
        20เซน ทอดขึ้นบนซ้ายช่องท้อง-พื้นล่างใต้ตับ โค้งไปซ้าย-hepatic flexure
        
        anal canal
        
        internal anal sphincter
        
        muscleเรียบรอบanus ถูกควบคุมโดยparasymจากไขสันหลัง(S) ถ้าเส้น ป.ถูกกระตุ้น>คลายตัว
        
        external anal sphincter
        
        muscleลาย ถูกควบคุมโดยmotor n. (S)ใต้ก.ควบคุมของbrain เป็นvoluntary(กลั้น อ.)โดยหดตัว>defecation reflexหาย
        
        1-1.5นิ้ว stra.sq.
        submuหลอดเลือดดำมาก-hemorrhoidal plexus
        
        rectum
        
        5นิ้ว จากS3ทอดไปตามโค้งsacrum, coccyx ไปทางด้านหลังต่อมลูกหมาก/ช่องคลอด ถึงanal canal
        
        ไม่มีmesentery,haustra coli, appendices epiploicae
        ก่อนแทงทะลุpelvic diaphragm จะเป็น rectal ampulla(ที่พักอุจจาระ)
        
        มีtransverse rectal fold
      - ผนัง
        
        mucosa
        
        ไม่มีpermanent circular fold,villi มีintestinal gland
        
        sim co. gobletเยอะ ที่anal canalเป็นsta sq
        
        submucosa
        
        muscular layer
        
        ชั้นในวงรอบ ชั้นนอกตามยาวไม่ครบวง หนาเป็น3แถบ-taenia coli
        
        ผนังโป่งกระพุ้ง-sacculation/haustra coli
        
        ถุงเล็กๆของเยื่อบุช่องท้องมีไขมันห้อยมาจากลำไส้-appendices epiploicae/fatty appenices
        
        serosa
        
        บาง ไม่พบในanal canal
      - หน้าที่
        
        5ฟุต ดูดซึมน้ำ ผลิตเมือก ทำให้อุจจาระรวมเป็นก้อน
        
        อ.ถึงlargeใช้เวลา18-24ชม. largeรับ อ.วันละ500-1500มล.
        
        ดูดซึมน้ำ,อิเล็กโทรไลต์ -กาก ใย แบคทีเรีย เซลล์เยื่อบุทางเดิน อ.ถูกขับทิ้ง -สารจากlargeเป็นเมือกจากgoblet cells ป้องกันผนังระคายเคืองจากการเสียดสีของกาก อ. เมือกเป็นด่าง ควบคุมความเป็นกรดด่างในlarge
      - ก.เคลื่อนไหว
        
        haustrations
        
        บีบตัวเป็นปล้องใหญ่ ก้อน อ.ขยับไปมาช่วงสั้น
        
        peristalsis
        
        บีบเคลื่อน อ.จากileocecal valve (8-15ชม.)-อ.กึ่งแข็งมากขึ้น
        
        mass movement
        
        บีบเคลื่อนแรงจากcecumไปsigmaid (2-3ครั้ง/วัน)โดยเฉพาะเช้าหลัง อ. บีบตัวแรง30วิ คลายตัว2-3นาทีวนไป กระตุ้น ก.ถ่าย
        
        retrograde movement
        
        บีบเคลื่อนย้อนทาง ช่วยก.ดูดซึมน้ำ เกลือแร่
      - Mc Burney's point =ตน.ตรวจไส้ติ่ง เส้นสมมติลากจากanterior superior iliac spine(ขวา)ถึงสะดือ(ตน.1/3จากasis>กดจะเจ็บตอนปล่อยมือ
    - - 8เมตร
      - จากstomach-anus เรียก Gastro-intestinal tract
      - intramural n. plexus/enteric n.system ควบคุมปสง.ทางเดินอาหาร
  - - - 3ต่อมคู่
        
        Parotid s.
        
        ต่อมใหญ่สุด
        
        serous cells สร้างน้ำลาย(ใส)ย่อยแป้ง
        
        เยื่อหุ้มต่อมมีplasma cells สร้าง Immunoglobulin(IgA)-ภูมิ
        
        คล้าย3เหลี่ยม
        
        ข้างใบหน้า หน้าต่อใบหู
        
        parotid duct 4-6cm. ทอดข้ามmasseterทะลุพื้นแก้มตรงฟันกรามซี่2
        
        ติดเชื้อ เป็น Mumps-ต่อมบวมแดง
        
        Submandibular s.
        
        มีsubmandibular duct เปิดที่พื้นปากใต้ลิ้น
        
        ต่อมผสม
        
        mucus cells
        
        สร้างlysosomeย่อยผนังแบคทีเรีย
        
        serous cells(มาก)
        
        สร้างเอนไซม์ย่อย
        
        แป้ง
        
        1 more item...
        
        polysaccharides
        
        1 more item...
        
        Sublingual s.
        
        ต่อมน้ำลายเล็กๆใต้ลิ้น ขับทางsublingual ducts เปิดพื้นปากใต้ลิ้น
        
        ส่วนใหญ่เป็นmucus cells
      - หน้าที่
        
        สร้างน้ำลาย
        
        หล่อลื่น
        
        สร้างเอนไซม์
        
        ย่อย
        
        สร้างภูมิ
      - น้ำลาย
        
        วันละ1ลิตร
        
        เอนไซม์ย่อยแป้ง
        
        เมือกหล่อลื่น
        
        thiocuanate
        
        ช่วยฟันสะอาด
        
        ถ้าเป็นไข้-สร้างน้ำลายลดลง-ลิ้นเป็นฝ้า
        
        การหลั่งเป็นอัติโนมัติ-parasym
        
        หลั่งมากเมื่อมีอาหารโดยเฉพาะรสเปรี้ยว
        
        เครียด-sym-ปากแห้งน้ำลายเหนียว
    - - ลักษณะ
        
        อ.ใหญ่สุด นน.2%ของร่างกาย -ชายโครงขวา,ลิ้นปี่ตอนบนนูนแนบกะบังลม ใต้ปอด-หัวใจ ตอนล่างหวำติด อ.ในช่องท้อง คือstomach,ไตขวา,large ด้านนี้รูปH
        -กลางH-portal hepatis ทางเข้าportal vein,hepatic artery,เส้นป. ทางออกท่อน้ำดี,หลอด นล.
        -ซ้ายล่างเป็นround l.
        -ซ้ายบนเป็นligamentum venosum
        -ขวาล่างเป็นgallbladder,cystic duct
        -ขวาบนเป็นIVCมีhepatic veinsเทเข้า
      - ligamentsยึดตับ
        
        falciform l.-ยึดสะดือไปขอบล่างตับ ยึดหน้าตับไปผนังหน้าท้อง ขอบล่างมีroundยึด
        
        round l.-ส่วนเหลือambilical vein ยึดสะดือไปสาขาซ้ายportal vein
        
        ligamentum venosum ส่วนเหลือductus venosus ยึดแขนงซ้ายportal veinไปhepatic veinซ้าย
        
        lesser omentum-ยึดlesser curvatureไปตับ(ร่องของligament,porta hepatis)
        
        triangular l.-2ข้าง รอยพับ ยึดจากขอบขวาซ้ายของตับไปกะบังลม
      - กลีบ
        
        left lobe-ซ้ายfalciform l.
        
        quadrate lobe-interแอ่งของถุงน้ำดีกับround l.
        
        right lobe-ขวาfalciform l.
        
        caudrate lobe-interแอ่งของIVCกับligamentum o.
      - สปก.
        
        liver cell
        
        -hepatic cord
        
        สามารถสร้างเซลล์ใหม่
        
        hepatic sinusoid
        
        นำเลือดผสม(75%เลือดดำจากportal vein 25%เลือดแดงจากhepatic artery)ไหลสวนน้ำดีสู่central vein
        -kupffer cell(บุsi)กินเชื้อโรค,สร้างbile pigment
        
        central vein
        
        กลางlobule เทสู่hepatic vein สู่IVC
        
        bile canaliculi
        
        แทรกcellตับ -ร่างแห -ปลายปิดรอบcentral v.
        
        visceral per.คลุม(bare areaไม่ถูกคลุม)ถัดไปคือ นย.เกี่ยวพัน+muscleเรียบ-เนื้อตับแบ่งเป็นหน่วย-hepatic lobule(6เหลี่ยม)
      - หน้าที่
        
        -สร้างbileย่อยไขมัน -สร้างhemopoiesis
        -ม้ามทำลายred blood เป็นglobin, heme ตับสลายhemeเป็นbilirubin,ธาตุเหล็ก
        -คุมก.เผาผลาญแป้ง,ไขมัน
        -คุมdeaminationของamino รักษาโปรตีนในเลือด
        -สร้างโปรตีน(al,fi,glo),prothrombrin(ก.แข็งตัวเลือด)
        -สร้างuric,ureaจากammoniaพิษจาก กผผ.amino acid กำจัดที่ไต
        -กำจัดพิษestrogen,barbiturate
        -นำน้ำตาลจากเลือดสะสมรูปไกลโคเจน
        -สะสมไขมัน วิตามิน ทองแดง ธาตุเหล็ก
        *ถ้าร่างกายโปรตีนสูง ไขมันคาร์โบต่ำ ตับสลายamino acidเข้าmetabolismสร้างATP,ไขมัน,glucose
      - bile system
        
        gallbladder
        
        fundus
        
        ปลายพอง-กระพุ้ง
        
        body
        
        neck
        
        ตน.นิ่ว
        
        infundibulum
        
        บ.แคบ ระหว่างneck-cystic duct
        
        ตน.หน้าที่
        
        อยู่ใต้ต่อกลีบซ้ายล่างของตับ -ทำให้bileข้นขึ้น5-10เท่า ตับสร้างbile40ลบ.ซม./ชม.(น้ำ97% bile pigment1% cholesterols,กรดไขมัน)ถุงน้ำดีดูดน้ำ,NaCl,HCO3แล้วเพิ่มbile salts,bile pigments,cholesterol,calciumในน้ำดี -เป็นแอ่งเก็บน้ำดี เมื่อ อ.ถึงduoจะหลั่งcholecystokinin กระตุ้นsphincter of Oddiเปิด น้ำดีไหลเข้าduo -เปลี่ยนน้ำดีจากด่าง-กรด -คุมก.ขับcholesterols -สร้างmucin20ลบ.ซม./วัน
        
        ทางเดินน้ำดี
        
        intrahepatic bile passege
        
        ทางเดินในตับ ถูกรวมผ่านbile cana.ไหลสวนทางเลือดเข้าbile ductule รวมเป็นhepatic ducts(ซ-ข)
        
        extrahepatic.
        
        ปลายhepatic ductรวมเป็นcommon hep duct รวมกับcystic ductเป็นcommon bile duct เปิดสู่ส่วน2ของduo ผนังcystic duct(m.เรียบเยอะ) hep duct,common bile duct(m.เรียบน้อย ใกล้duoหนาขึ้นเป็นsphincter of oddi)-hepatopancreatic sphincter
        
        หน้าที่น้ำดี
        
        -bile salt ก.ย่อยไขมัน ควบคุมcholesterols(สลล) ยับยั้งthromboplastin -ขับสี,ของเสีย -ดูดซึมvA,K -เป็นco-enzymeของpancreatic lipase -
    - - 4ส่วน
        
        neck
        
        body
        
        ทอดข้ามผนังหลังช่องท้อง
        
        head
        
        ในแอ่งตัวCของduo(L2-3)
        
        tail
        
        ซ้ายสุดจรดม้าม
      - ต่อมผสม
        
        มีท่อ
        
        main pancreatic duct
        
        ท่อใหญ่จากหางผ่านลำตัวตับอ่อน รวมกับcommon bile duct เปิดที่greater duodenal papilla
        
        accessory pancreatic duct
        
        ท่อเล็ก จากหัวตับอ่อนเปิดสู่lesser.
        
        ไม่มีท่อ
        
        3cell
        
        A cell 20%ผลิตglucagon เพิ่มนต.ในเลือดโดยนำglucose,กรดไขมันมาใช้ กระตุ้นตับสลายglycogenเป็นglucose (กันภาวะนต.ในเลือดต่ำ)
        
        D cell 10%ผลิตsomatostatinคุมก.หลั่งin,glu ลดอัตรา ก.ดูดซึม/หลั่งh.ระบบย่อย
        
        B cell 70%ผลิตinsulinลดนต.ในเลือด(เข้าcell)ส่งเสริมให้cellใช้glucoseสร้างพลังงาน ค.ผิดปกติทำให้เบาหวาน -นต.ในเลือดสูงกว่าปกติ -insulinมากไปจากเนื้องอกของislets of langerhans
        
        cellติดสีจาง แต่ละกลุ่มเรียกว่าislets of langerhans หลอดเลือดฝอยมาก
      - ตั้งขวางบนผนังหลังช่องท้อง ตรงL1-2ส่วนหัวติดduoปลายเรียวติดม้าม อยู่หลังstomach ยาว5-6นิ้ว
- - - - ยึดsmallและlargeให้ติดผนังช่องท้องด้านหลัง
    - - ยึดติดผนังช่องท้องด้านหลัง
    - - ยึดส่วนบนstomachกับliver
    - - ยึดไปยังเชิงกราน
    - - ยึดstomachส่วนล่างกับtransverse colon คล้ายม่าน-สะสมไขมัน,อุด/ปิดบริเวณอักเสบ
    - - ยึด อ.ในช่องท้องเข้าด้วยกัน(เว้นลำไส้)/ยึดกับผนังหน้าท้อง/กะบังลม
        
        ligamentsของตับ,กระเพาะป.และมดลูก