Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Vật chất và năng lượng - Coggle Diagram

- - - - Là lớp không khí bao quanh bề mặt Trái Đất có tác dụng ngăn chặn các tia tử ngoại và tia phóng xạ từ vũ trụ đến Trái Đất
      - Cho ánh sáng nhìn thấy, tia hồng ngoại và sóng vô tuyến đi qua
      - Giữ cho nhiệt độ Trái Đất luôn ổn định, cung cấp oxy, cacbonic, hợp chất chứa nito và hơi nước, cần thiết cho sự sống
      - Được chia thành 4 tầng
        
        Tầng đối lưu
        
        Tầng bình lưu
        
        Tầng trung gian
        
        Tầng điện ly
      - Thực trạng hiện nay
        
        Bị ô nhiễm do khí thải từ các nhà máy, khu công nghiệp thải ra hoặc từ chính đời sống con người, hiệu ứng nhà kính
        
        Cần có các biện pháp để giảm thiểu ô nhiễm bầu khí quyển
  - - - Bản chất là sóng điện từ
      - Các loại sóng điện từ
        
        Tia gamma
        
        Tia rơ ghen
        
        Tia tử ngoại
        
        Tia hồng ngoại
        
        Ánh sáng nhìn thấy
        
        Sóng vô tuyến
      - Vật tự phát sáng được gọi là nguồn sáng, các vật sáng bao gồm nguồn sáng và vật được chiếu sáng
    - - Định luật truyền thẳng của ánh sáng
      - Định luật phản xạ ánh sáng
      - Định luật khúc xạ ánh sáng
- - - - Oxi là nguyên tố phổ biến nhất cấu tạo nên vỏ trái đất
      - Trong khí quyển, oxi chiếm 23% về khối lượng, trong nước 89%, trong các thành phần của nhiều chất hữu cơ có nguồn gốc thực vật và động vật
      - Không có oxi thì người và động vật sẽ không thể sống được
      - Không có oxi không có sự cháy
    - - Tính chất vật lý
        
        Oxi là chất khí, không màu không mùi không vị, ít tan trong nước và trong các dung môi khác
        
        Ở áp suất khí quyển oxi hóa lỏng -183 độ C, hóa rắn -219 độ C
        
        Ở trạng thái rắn và lỏng oxi có màu xanh da trời
        
        Oxi nặng hơn không khí 1,106 lần
      - Tính chất hóa học
        
        Oxi tác dụng với tất cả các kim loại tạo thành oxit ( trừ kim loại quý )
        
        Oxi tác dụng với tất cả phi kim tạo thành oxit hoặc axit không tạo muối ( trừ halogen )
        
        Oxi nguyên tử hoạt động mạnh hơn oxi phân tử
      - Ứng dụng
        
        Oxi được sử dụng rộng rãi trong kĩ thuật
        
        Oxi được dùng để tăng cường quá trình oxi hóa trong công nghiệp hóa học và công nghiệp luyện kim
        
        Oxi tinh khiết được dùng trong y học, trong các bình dưỡng khí khi làm việc dưới nước, hầm mỏ,.. cũng như làm chất oxi hóa cho nguyên liệu tên lửa
  - - - Không khí là nguồn cung cấp nito lớn nhất
      - Ni tơ tự do chiếm 78,16% thể tích không khí, trong đất chứa một lượng ni tơ đáng kể dưới dạng các muối tan
      - Ni tơ tham gia cung cấp đạm cho đất để nuôi cây
    - - Tính chất vật lý
        
        Là chất khí không màu, không mùi không vị
        
        Hóa lỏng ở -195,8 độ c, hóa rắn ở nhiệt độ -209,86 độ
        
        Nito hòa tan trong nước rất ít
        
        nito không cháy và không duy trì sự cháy như oxi
        
        Nhiệt độ thường, nito là chất khí rất trơ còn ở nhiệt dộ cao, hoạt động hóa học của nito tăng lên đáng kể
      - Tính chất hóa học
        
        Nhiệt đồ hồ quang nito kết hợp được với oxi
        
        Nhiệt độ cao, nito kết hợp với một số kim loại và hợp chất
        
        Có xúc tác, nito tác dụng với hidro ở nhiệt độ cao và áp suất cao
  - - - hàm lượng hidro trong vỏ trái đất bằng 1% khối lượng và 17% tổng số nguyên tử
      - Hidro là nguyên tử nhẹ nhất trong tất cả các nguyên tố
      - Hidro có trong thành phần nước
      - Có trong thành phần nhiễu khoáng chất đất đá, trong hợp chất hữu cơ
      - Có lượng nhỏ ở trạng thái tự do trong tầng cao của khí quyển và trong 1 số khí đốt
    - - Tính chất vật lý
        
        Trạng thái tự do tồn tại dưới dạng phân tử H2 gồm 2 nguyên tử
        
        Ở điều kiện thường, Hidro không màu, không mùi
        
        Nhẹ hơn không khí , tan ít trong nước
        
        Hóa lỏng ở nhiệt độ -253 độ c và áp suất khí quyển , hóa rắn -259 độ c
        
        Dễ dàng khuyếch tá qua màng xốp, màng kim loại
        
        Có độ dẫn nhiệt lớn hơn không khí
      - Tính chất hóa học
        
        Hidro có 3 đồng vị
        
        Proti có số khối bằng 1
        
        Đơteri có số khối bằng 2
        
        Triti có số khối bằng 3
        
        Nhiệt độ thường, kém hoạt động
        
        Nhiệt độ cao, tan tốt trong kim loại
        
        Tương tác tốt với hầu hết phi kim
        
        Hidro nguyên tử hoạt động hơn hidro phân tử
  - - - Cacbon dioxit là 1 khí gọi là khí cacbonic, chiếm 1 lượng nhỏ trong khí quyển, là thành phần qtrong đối với sự sống
      - Đặc điểm cơ bản
        
        Không màu có mùi, vị hơi chua
        
        Dễ hóa lỏng và hóa rắn
        
        Dễ hòa tan trong nước
        
        Bền với nhiệt
        
        Ở nhiệt độ cao phân hủy
      - Không cháy và không duy trì sự cháy
      - Là nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính
    - - Dùng để chữa cháy
      - Trong công nghiệp hóa học được sử dụng để sản xuất sôda, ure
- - - - Là chất vô định hình khi đun nóng nó mềm dần
        rồi nóng chảy.
        
        Có thể tạo ra các đồ vật có hình thù khác nhau bằng cách thổi, ép hoặc cán như chai, lọ, bóng đèn, kính cửa
      - Ở nhiệt độ thường thủy tinh là chất rắn, không mùi, trong
        suốt
      - Rất cứng, nhưng giòn, dễ vỡ, dẫn nhiệt kém, không thấm các chất lỏng
    - - Thành phần của thủy tinh thường gồm Na2O.CaO,6SiO2, hỗn hợp cát, thạch anh, đá vôi và soda ở nhiệt đồ 1400 độ C
      - Thay natri ở trong thủy tinh loại thường bằng Kali,sẽ
        được thủy tinh Kali có nhiệt độ hóa mềm và nhiệt độ nóng chảy cao hơn
        
        Loại thủy rinh này được dùng để làm các dụng cụ thí nghiệm
      - Thay canxi ở trong thủy tinh Kali bằng chì, sẽ được thuỷ tinh chì trong suốt và dễ nóng chảy hơn, gọi là thủy tinh pha lê
        
        Được dùng để làm lăng kính hoặc thấu kính
        
        Làm đồ trang sức
      - Thủy tinh loại thường không bền với nước, dễ bị dung dịch kiềm ăn mòn
        
        Để tăng tính chịu nhiệt và tính bền với kiềm, người ta giảm bớt kim loại kiềm và kiềm thổ trong thủy tinh, thêm vào bo và nhôm
      - Một số oxit kim loại được thêm vào thủy tinh để tạo màu sắc
        
        Coban oxit (CoO) cho màu xanh thẫm
        
        Niken oxit (NiO) cho màu nâu hoặc tím
        
        Đồng oxit (CuO) hay crom oxit (Cr2O3) cho màu lục
        
        Đồng kim loại (Cu2O) cho màu đỏ
    - - Được dùng trong ngành công nghiệp, xây dựng, chế tạo các loại kính phục vụ nghiên cứu khoa học và kĩ thuật
      - Chế tạo ra sợi quang giúp dẫn truyền thông tin
      - Vật liệu không thể thiếu trong đời sống hàng ngày
  - - - Gạch và ngói
        
        Gạch và ngói được làm từ đất sét loại thường trộn với một ít cát, nhà kĩ với nước đem lại, ép khuôn phải phơi khô rồi đem nung ở nhiệt độ khoảng 900 °C.
        
        Vì nung ở nhiệt độ không cao nên gạch và ngói đều xốp
        
        Có nhiều loại gạch khác nhau: gạch chịu nhiệt
        
        Gạch Samot thường làm từ đất sét chịu lửa, dùng để lót lò, xây lò và nồi hơi
        
        Gạch Silimanit, gạch dinas
      - Đồ sành
        
        Sành là vật liệu cứng, thường có màu xám, vàng hoặc nâu.
        
        Sành rất bền đối với hóa chất.
        
        Mặt ngoài lớp sành là lớp men muối mỏng tạo nên bằng cách vãi muối ăn vào lò nung
        
        Đồ sành dùng để sản xuất ra các bình,lọ, chum, vại,.. dùng trong gia đình và một số vật liệu xây dựng khác
      - Đồ sứ
        
        Dùng cao lanh, phenspat và thạch anh để tạo ra đồ sứ
        
        Phân loại
        
        Gốm dân dụng
        
        Loại gốm thông thường mà chúng ta sử
        dụng hàng ngày như gạch, ngói, sành sứ…
        
        Dùng vào việc
        xây cất nhà cửa, các công trình xây dựng
        
        Gốm kĩ thuật
        
        Những vật liệu có những đặc tính khác như chịu nhiệt cao, chịu ăn mòn, chịu mài mòn, không bị
        biến dạng khi nén.
        
        Có vai trò quan trọng trong công nghiệp điện tử và công nghiệp khác
        
        Nhược điểm nổi bật nhất là giòn
    - - Đất sét tự nhiên có thành phần chủ yếu là Caolinit,montmorilonit và galoazit và các tạp chất như cát, oxit, sắt…
      - Cao lanh tinh khiết có màu trắng, sờ thấy mịn.
    - - Trộn đất sét hoặc cao lanh với nước, tạo dáng cách nặn, ép và đúc, phơi khô rồi sấy, nung, tráng men, trang trí và nung lại sau khi đã tráng men
      - Dùng đất sét pha thêm cát và một số chất khác để khi nung đồ gốm không bị vỡ
- - - - có thể biến đổi thành cơ năng, nhiệt năng, điện năng,quang năng và chúng lại có thể chuyển hóa lẫn nhau.
  - - - nguồn năng lượng sẵn có, dễ kiếm, rẻ tiền như: củi, gỗ, rơm rạ… được sử dụng rộng rãi và từ lâu đời
      - năng lượng dạng hóa thạch : dầu mỏ, khí hóa lỏng chạy xe máy oto, máy bay.
      - Than đá, than cốc dùng trong các nhà
        máy nhiệt điện, trong các lò cao luyện gang thép.
    - - Điện được sử dụng rộng rãi trong mọi hoạt động đời
        sống và trong các lĩnh vực khoa học, kĩ thuật, công nghiệp, thông tin…
      - năng lượng điện là sự biến đổi từ các dạng năng lượng khác nhờ các tiến bộ khoa
        học như hóa năng, cơ năng, năng lượng mặt trời, năng lượng hóa thạch…
    - - Phản ứng phân hạch – phản ứng dây chuyền
      - Phản ứng nhiệt hạch và năng lượng của nhiêt hạch
  - - - nguồn năng lượng hầu như vô tận, có thể nói đó là nguồn
        năng lượng của tương lai.
      - Năng lượng khai thác từ mặt trời là nguồn năng lượng
        sạch, không gây ô nhiễm môi trường.
      - Ứng dụng
        
        Nhiệt mặt trời (chuyển bức xạ mặt trời thành nhiệt năng, sử dụng ở các hệ thống sưởi, hoặc để đun nước tạo hơi quay turbin điện)
        
        Điện mặt trời (chuyển bức xạ mặt trời dưới dạng ánh sáng trực tiếp thành điện năng, hay còn gọi là quang điện).
        
        Sử dụng năng lượng mặt trời vào thiết bị đun nước nóng (biến đổi quang năng thành nhiệt năng), pin mặt trời (hiệu ứng quang điện)…
    - - Năng lượng gió là động năng của không khí di chuyển trong bầu khí quyển trái đất.
      - Gió cũng là nguồn năng lượng vô tận mà từ lâu con người đã sử dụng trong đời sống.
      - Người ta chế tạo ra động cơ gió để bơm nước, phát điện,...
    - - Làm quay bánh xe đưa nước lên cao phục vụ trồng trọt và sinh hoạt, sử dụng năng lượng của dòng nước chảy từ các đập làm quay tuabin kéo máy phát điện, sản xuất điện năng
      - Những nhà máy thủy điện lớn ở Việt Nam: Yaly, Thác Bà, Đa Nhim,...
    - - Nhân dân đồng bằng sông Cửu Long, sông Hồng lợi dụng thủy triều để thả đáy, khai thác thủy sản theo sự lên xuống của thủy triều, không tốn kém năng lượng và sức lực
      - Tận dụng mực nước thủy triều cho nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, giao thông
      - Thủy triều là hiện tượng mực nước ven biển, cửa sông lên xuống theo quy luật xác định, nguyên nhân chủ yếu là do lực hấp dẫn của Mặt trăng