Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
CON NGƯỜI VÀ SỨC KHỎE - Coggle Diagram
CON NGƯỜI VÀ SỨC KHỎE
CON NGƯỜI
KHÁI QUÁT VỀ CƠ THỂ CON NGƯỜI
Cấu tạo cơ thể con người
Cấu tạo hiển vi của cơ thể
Sự sống bao gồm các cấp độ khác nhau, cơ thể sống gồm: phân tử, tế bào, mô, cơ quan, cơ thể. Tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể.
Mô là tập hợp nhiều tế bào và các cấu trúc gian bào có tập tính thống nhất về cấu tạo, để thực hiện chức năng xác định.
Mô liên kết: có chức năng nâng đỡ, liên kết các cơ quan
Mô cơ: gồm có cơ vân, cơ trơn, cơ tim có chức năng co dãn.
Biểu mô: có chức năng bảo vệ, hấp thụ và bài tiết.
Mô thần kinh: tạo nên hệ thần kinh có chức năng tiếp nhận kích thích, xử lý thông tin và điều khiển hoạt động các cơ quan để trả lời các kích thích từ môi trường.
Mô là nguyên liệu xây dựng các cơ quan của cơ thể.
Cấu tạo đại thể
Đầu chứa não bộ và các cơ giác quan
mắt là cơ quan thị giác có chức năng thu nhận các kích thích ánh sáng
tai là cơ quan thính giác có chức năng thu nhận âm thanh
mũi là cơ quan khứu giác nhận biết các mùi từ môi trường xung quanh
trong miệng có lưỡi là cơ quan cảm nhận vị giác từ vị của thức ăn hòa tan trong nước bọt.
Mình có cơ hoành ngăn cách xoang cơ thể thánh khoang ngực chứa tim, phổi và khoang bụng chứa dạ dày, ruột, gan, thận,..
Cơ thể người gồm 4 bộ phận: đầu, cổ, mình và chân tay
Chân làm giá đỡ và giúp cơ thể người có dáng đi thẳng, tay có cấu tạo phù hợp với khả năng chế tạo và sử dụng công cụ lao động.
Toàn bộ cơ thể được bao bọc bởi 1 lớp da, với 2 lớp:
lớp biểu bì mỏng có tầng sừng ở ben ngoài, trong cùng có tầng Manpighi mang ác sắc tốt (chủ yếu là đen và vàng) tạo nên màu sắc của da.
lớp bì bên trong chứa các vi thể xúc giác và mạnh máu, trong cùng của lớp là hạ bì chứa nhiều té bào mỡ hợp thành từng đám hoặc thành lớp liên tục có tác dụng chống rét và dự trữ năng lượng cho cơ thể
Da có nhiều sản phẩm như: lông, tóc, móng tay,móng chân, rưng và các tuyến như tuyến mồ hôi, tuyến sữa, da mang nhiều các vi thể xúc giác và các đầu mút thần kinh, đảm nhận các chức nằn của cơ thể.
CÁC HỆ CƠ QUAN
Hệ hô hấp
Cấu tạo cơ quan
Hô hấp là quá trình cung cấp Oxi cho các tế bào của cơ thể và loại bỏ khí CO2 do các tế bào thải ra ngoài cơ thể
cơ quan hô hấp gồm 2 phần
đường dẫn khí gồm:
thanh quản
khí quản
xoang mũi
phế quản
hai lá phổi
phổi: có 2 lá trong lồng ngực. trao đổi khí ở phổi là sự khuếch tán O2 từ không khí trong phế nang vào máu và CO2 từ máu vào không khí phế nang
Vệ sinh hô hấp
cần phải tạo dựng môi trường sống và nơi làm việc có bầu không khí trong sạch ít ô nhiễm bằng các biện pháp như trồng nhiều cây xanh, ko xả rác bừa bãi, ko hút thuốc,..phải thường xuyên tập thể dục.
Hệ tuần hoàn máu
Nhóm máu và nguyên tắc truyền máu
có 4 nhóm máu khác nhau
nhóm máu A
nhóm máu B
nhóm máu AB
nhóm máu O
nguyên tắc truyền máu
Vệ sinh tim mạch
ăn uống điều đọ, làm việc vừa sức, rèn luyện tim mạch thường xuyên đều đặn bằng các hình thức thể dục thể thao là biện pháp bảo vệ tim mạch
Thành phần của máu
máu là 1 mô liên kết mỏng bao gồm các tế bào máu là hồn cầu, bạch cầu, tiểu cầu, huyết tương là thành phần chủ yếu của mô máu.
Hệ thần kinh
các bộ phận
Thần kinh trung ương
gồm não bộ nằm trong hộp sọ và tủy sông nằm trong cột sống
Thần kinh ngoại biên
Gồm các dây thần kinh và hạch thần kinh
Hệ thần kinh trung ương
Não bộ
Gồm: đại não, não trung gian, trụ não và tiểu não
Đại não ở người rất phát triển che lấp cả não trung gian và não giữa
tủy sống
Có cấu tạo bởi chất xám ở giữa và chất trắng ở giữa
Có 31 đôi dây thần kinh tủy là các dây pha gồm các bó sợi thần kinh hướng tâm và các bó sợi thần kinh li tâm
Hệ thần kinh sinh dưỡng
Gồm các hệ thần kinh giao cảm và hệ thần kinh đối giao cảm
Chúng có phần trung ương nằm trong não, tủy sống và phần ngoại biên là các dây thần kinh và hạch ngoại biên
Hệ vận động
Hệ cơ
Cơ vân
Cơ trơn
Vệ sinh hệ vận động
cơ bám vào xương, sự hoạt động của cơ quy định sự hoạt động của xương cho nên để cơ và xương phát triển cần phải chú ý rèn luyện thân thể, thể dục thể thao thường xuyên và lao động vừa sức
Bộ xương
có chức năng nâng đỡ, bảo vệ các cơ quan và làm chỗ bám cho ác cơ, đảm bảo các hoạt động sống tinh tế của con người
Bộ xương gồm có 4 phần:
Xương thân
cột sống hình chữ S, có 2 khúc uốn lồi về trước là cố và thắt lưng, 2 khúc uốn lồi về phía sau là ngực và xương cùng gồm 33- 34 đốt xếp chồng lên nhau
cột sống người được chia thành 5 đoạn
Xương chi
gồm các chi trên và xương chi dưới, có cấu tạo tương tương đồng vs nhau
có thể chia xương thành: xương dài, xương ngắn, xương dẹt
Xương đầu
sọ não nằm ở trên, giống hình trứng gồm 8 xương, trong đó có 2 đôi xương đối xứng, 4 xương lẻ
sọ mặt nằm dưới sọ não là cửa vào của các cơ quan tiêu hóa, hô hấp là bộ phận bảo vệ tai, mắt, mũi, miệng, gồm 15 xương.
Xương cổ
Tất cả các xương được tiếp giáp vs nhau ở đầu các xương bằng các khớp xương. Có 3 loại khớp: khớp động, khớp bán động, khớp bất động.
Hệ bài tiết( Thận)
Cấu tạo cơ quan
Một quả thận có một triệu đơn vị chức năng, mỗi đơn vị chức năng có 2 phần: Nang bao-man và quản cầu Manpighi
Nabg bao-man: là một túi bao bọc quả cầu, thành nang là lớp tế bào biểu mô, có các lỗ nhỏ
Quản cầu manpighi gồm: khoảng 50 mao mạch xếp song song thành 1 khối cầu nằm trong Nang Bao-man
Vệ sinh hệ bài tiết
Ăn uống hợp lý,đi tiểu đúng lúc,thường xuyên vệ sinh chung cho cơ thể và hệ bài tiết
Hệ tiêu hóa
Các cơ quan tiêu hóa
ống tiêu hóa gồm: khoang miệng (trong đó có răng, lưỡi, hầu), thực quản, dạ dày, ruột ( gồm tá tràng, ruột non, ruột già), trực tràng và hậu môn
tuyến tiêu hóa gồm: các tuyến nước bọt, tuyến dạ dày, tuyến ruột, tuyến mật, tuyến tụy.
Vệ sinh tiêu hóa
cần hình thành các thói quen ăn uống hợp vệ sinh, ăn khẩu phần ăn hợp lý, ăn uống đúng cách và vệ sinh răng miệng sau khi ăn đẻ tránh các tác nhân gây hại bảo vệ cơ quan tiêu hóa.
Các bệnh và tai nạn với học sinh
Các bệnh thường gặp
Bệnh sai lệch tư thế
Triệu trứng
lệch vai, gù lưng, ưỡn bụng và vẹo lưng(vẹo cột sống)
nguyên nhân
do các em có thể lực phát triển yếu, mắc các bệnh như:còi xương, lao,mắt và tai kém...
cách khắc phục
cho các em tập thể dục đều đặn, chơi các trò chơi vân động toàn thân , tránh mang vác nặng quá sức
Dạy cho trẻ tư thế đúng khi ngồi học, ngồi ăn, ngồi xem tivi
Cận thị
Triệu trứng
Khi đọc học sinh thường phải đưa mắt vào sách
Khi viết phải cúi gập người xuống bàn và đưa sát mắt vào vở
Nếu ngồi ở cuối lớp học sinh thường ghi sai nội dung trên bảng
Nguyên nhân
Thường là bệnh di truyền nhưng rất dễ xuất hiện ở lứa tuổi học sinh, do thói quen đọc sách để sách, để sách quá gần, đọc sách thiếu ánh sáng
Cách phòng bệnh cận thị
Phải dữ cho mắt luôn được sạch sẽ, khi bụi vào mắt không được rụi mạnh mà cần nhắm mắt để nước mắt tiết ra nhiều và cuốn theo bụi
Thức ăn phải đủ vitamin A, để tránh bệnh quáng gà và khô giác mạc, đảm bảo đủ ánh sang khi học tập và làm việc
Khi đã bị cận thị thì cần đến các cửa hàng kính thuốc để đeo kính phù hợp và tránh bị cận nặng hơn
Bệnh truyền nhiễm thường gặp ở học sinh
Bệnh lao
Triệu trứng
Sốt thất thường, kéo dài và không rõ nguyên nhân
Ho lâu ngày có thể đau ngực, ăn kém,sút cân, toàn thân suy kiệt...
Triệu trứng bệnh khá phức tạp, thay đổi tùy theo vị trí tổn thương và giai đoạn tiến triển của vi khuẩn
Nguyên nhân
Không được tiêm phòng vắc-xin phòng bệnh lao
Do các em mắc phải một số bệnh làm giảm sức đề kháng và cơ thể bị suy nhược
Điều kiện ăn ở, sinh hoạt ẩm thấp , không đủ chất dinh dưỡng
Cách phòng bệnh
Thực hiện tiêm chủng BCG cho trẻ ngay trong tháng đầu mới sinh và cho những trẻ chưa nhiễm lao
Có chế độ dinh dưỡng hợp lí, luyện tập thể dục thường xuyên,nhất là sau khi ốm
Bệnh sốt xuất huyết
Triệu trứng
Sốt, đau khớp, đau cơ, nhất là cơ lưng. Cơ thể bị sốt liên tục từ 2-7 ngày, Có xuất huyết ở da
Nguyên nhân
Do virut Dengue gây ra, virut truyền từ người bệnh sang người lành qua muỗi vằn
Cách phòng bệnh
Phát quang bụi rậm quanh nhà, khơi thông cống rãnh, thương xuyên lau bể và các dụng cụ chứa nước
Dùng hương xua muỗi, nằm màn cả ban ngày khi ngủ
Thực hiện phun diệt muỗi theo định kì
Bệnh đau mắt đỏ
Triệu trứng
Người bệnh có cảm giác nóng mắt, cộm trong mi, sợ ánh sáng và chảy nước mắt nhưng thị lực vẫn bình thường
Nguyên nhân
Do virut và vi khuẩn gây nên
Thương lây lan ở các trường học, khu dân cư
Lây qua chất tiết của mắt và các đồ dùng chung như: khăn mặt, chậu rửa mặt.....
Cách phòng bệnh
Cách ly các em bị bệnh. Dùng riêng khăn mặt, rửa mặt bằng nước sạch và có chậu riêng
Khi ra đường có bụi, cát và trời nắng cần phải có kính để bản vệ mắt
Bệnh mắt hội
Triệu trứng
Vạch mi mắt thấy hột nhiều và chín mọng, vó một vài sẹo hình hoa khế
Nguyên nhân
Bệnh do virut mắt hột gây nên, gặp ở mọi người và mọi lứa tuổi
Bệnh lan truyền từ người này qua người khác qua khăn mặt hay bàn tay tiếp xúc
Bệnh có khi mắc suốt đời và có thể gây nhiều biến trứng nguy hiểm
Cách phòng bệnh
Khăn mặt phải thường xuyên được giặt bằng xà phòng và phơi ra ánh nắng mặt trời
Bàn tay luôn sạch sẽ, không để móng tay quá dài, không dùng tay rụi lên mắt
Tai nạn thường gặp
Chảy máu mũi
Nguyên nhân
Do học sinh bị ngã đập mũi xuống đất, bàn ghế...hoặc đinh, que cứng hay móng tay để cậy mũi, ngoáy mũi
Do gặp một số bệnh toàn thân: sốt xuất huyết, viêm phổi..hoặc một số bệnh về mũi
Cách xử lý
Nếu máu chảy ít thì dùng hai ngón tay ép chặt vào hai cánh mũi, cho học sinh ngửa đầu ra phía sau
Nếu máu không ngừng chảy thì dùng bông hoặc khắn sach nhét vào hai lỗ mũi trước
Nếu sao 10-15p mà máu không ngừng chảy thì cần đưa học sinh đến trạm y tế hoặc đến bệnh viện gần nhất