Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CON NGƯỜI VÀ SỨC KHỎE, image, image, image, image, image, image, image,…

- - - - Triệu chứng
        
        Lệch vai, gù lưng, ưỡn bụng và vẹo lưng (vẹo cột sống).
        
        Gây ảnh hưởng xấu tới sự phát triển của hệ vận động và hoạt đông của các cơ quan khác.
      - Nguyên nhân
        
        Thể lực kém phát triển yếu, mắc các bênh như còi xương, lao, mắt và tai kém...
        
        Điều kiện sinh hoạt, học tập không phù hợp: ngồi lâu một chỗ, bàn ghê không có kích thước phù hợp.
        
        Cha mẹ và thầy cô không kịp thời uốn nắn các tư thế sai lệch của các em khi nằm, ngồi, đi, đứng.
      - Rèn luyện tư thế đúng
        
        Tập thể dục đều đặn, chơi các trò chơi vận động toàn thân, tránh mang vác vật nặng quá sức.
        
        Dạy trẻ ngồi đúng tư thế khi ngồi học, ngồi ăn, ngồi xem tivi:
        
        Mặt ghế phải có chiều sâu bằng 2/3 đùi và chiều rộng phải hơn chiều rộng của xương chậu khoảng 10cm.
        
        Chiều cao mặt ghế so với sàn nhà phải bằng chiều dài của cẳng chân cùng với bàn chân.
        
        Chiều cao của mặt bàn so với mặt ghế phải đảm bảo ngồi thoải mái, vai không phải phải nâng lên hay hạ xuống mỗi khi đặt tay lên bàn.
    - - Khái niệm: Nếu khoảng cách từ võng mạc đến thủy tinh thể dài hơn bình thường (23-25mm) hoặc khi lực kúc xạ của nhân mắt lớn hơn bình thường, làm cho tiêu điểm chính của mắt không nằm trên võng mạc mà nằm ở thủy tinh dịch và ảnh của vật hội tụ tại một điểm trước võng mạc.
      - Triệu chứng
        
        Khi đọc, thường phải đưa sát mắt vào sách.
        
        Khi viết, phải cúi gập người xuống bàn và đưa sát mắt vào vở.
        
        Nếu ngồi xa bảng, HS thường ghi sai nội dung thầy cô ghi trên bảng.
      - Nguyên nhân
        
        Thường là bệnh di truyền nhưng dễ xuất hiện ở tuổi học sinh.
        
        Đọc sách, để sách quá gần mắt không đúng quy cách, đọc sách khi thiếu ánh sáng.
      - Phòng bệnh
        
        Giữ mắt luôn sạch sẽ, khi bụi vào mắt không được dụi mạnh mà cần nhắm mắt lại để nước mắt tiết ra nhiều và cuốn bụi theo hoặc cho mắt vào cốc nước sạch và chớp nhiều lần.
        
        Thức ăn phải đủ vitamin A, đảm bảo đủ ánh sáng khi làm việc và học tập.
        
        Tránh đọc sách chỗ thiếu ánh sáng, chỗ sáng chói và đọc sách trên tàu, xe...
        
        Khi đọc sách và viết cần giữ khoảng cách thích hợp giữa mắt với sách.
        
        Trường học cần bố trí bàn ghế học sinh có kích thước phù hợp với tầm vóc và lứa tuổi của HS.
        
        Khi đã bị cận thị cần đến khám và tư vấn ở các cửa hàng kính thuốc.
  - - - Khái niệm: Là bệnh nhiễm trùng có khả năng lây truyền sang nhiều người xung quanh, bằng con đường trực tiếp hoặc gián tiếp qua các môi trường trung gian (nước, thức ăn, vật dụng, côn trùng,...)
      - Phân loại:
        
        Lây theo đường hô hấp: lây trực tiếp qua tiếp xúc, bụi từ quần áo hay chăn màn bệnh nhân: sởi, lao, cúm, ho gà,...
        
        Lây theo đường tiêu hóa: lây qua thức ăn, nước uống, các đồ dùng của bệnh nhân, đường tiêu hóa người lành: tả, lị, viêm gan,...
        
        Lây theo đường khác do vật trung gian truyền bệnh (muỗi, chuột, chó dại, chim, gia cầm...); qua đường máu: uốn ván, AIDS, viêm gan B; qua đường SHTD; qua rau thai từ mẹ sang con.
    - - Triệu chứng
        
        Khá phức tạp, tùy theo theo vị trí tổn thương và giai đoạn tiến triển của vi khuẩn trong phổi.
        
        Biểu hiện: Sốt thất thường, kéo dài, không rõ nguyên nhân; ho lâu ngày, có thể đau ngực; ăn kém, sút cân, toàn thân suy kiệt...
        
        Không chữa trị kịp thời có thể gây ra các bệnh lao sau sơ nhiễm: lao phổi, lao hạch, lao màng não,...
      - Nguyên nhân
        
        Do trực khuẩn lao gây nên, là bệnh lây từ người bệnh sang người lành.
        
        Không được tiêm phòng vắc-xin phòng bệnh lao.
        
        Do mắc một số bệnh làm giảm sức đề kháng và cơ thể bị suy nhược.
        
        Điều kiện ăn ở, sinh hoạt ẩm thấp, không đủ chất dinh dưỡng.
      - Phòng bệnh
        
        Thực hiện tiêm chủng BCG cho tẻ ngay trong tháng đầu mới sinh và cho trẻ chưa nhiễm lao.
        
        Cần có chế độ dinh dưỡng hợp lí, luyện tập thể dục thường xuyên.
        
        Cách li bệnh nhân lao, kể cả các đồ dùng cá nhân.
    - - Triệu chứng
        
        Sốt, đau khớp, đau cơ, nhất là đau lưng.
        
        Bị sốt cao liên tục từ 2-7 ngày, có xuất huyết ở da.
        
        Xuất hiện là những chấm hoặc máng bầm tím ở niêm mạc, chảy máu chân răng, chảy máu mũi, nặng hơn là chảy máu đường tiêu hóa, đường tiết niệu và xuất huyết não...
        
        Chia 4 mức độ:
        :warning: Độ 1: Sốt cao, các triệu chứng toàn thân không có đặc hiệu, không có xuất huyết.
        :warning: Độ 2: Sốt cao như độ 1 và có thêm triệu chứng xuất huyết.
        :warning: Độ 3: Có triệu chứng suy tuần hoàn (mạch nhỏ, hạ huyết áp, vật vã...)
        :warning: Độ 4: Rất nặng, huyết áp không đo được, mạch không bắt được.
      - Nguyên nhân: Do virut Dengue gây ra - virut truyền bệnh từ người bệnh sang người lành qua muỗi vằn.
      - Phòng bệnh
        
        Diệt muỗi và bọ gậy bằng cách phát quang bụi rậm xung quanh nhà, khơi thông cống rãnh, thường xuyên lau bể và các dụng cụ chứa nước.
        
        Dùng hương xua muỗi, luôn nằm màn khi ngủ.
        
        Phun thuốc muỗi định kì.
    - - Triệu chứng: Cảm giác nóng mắt, cộm trong mi, sợ ánh sáng, chảy nước mắt nhưng thị lực vẫn bình thường.
      - Nguyên nhân
        
        Do virut và vi khuẩn gây nên.
        
        Lây qua chất tiết của mắt và qua các đồ dùng chung: khăn mặt, chậu rửa mặt, qua ruồi nhặng đậu từ người bệnh sang người lành.
        
        Cát, bụi, ánh sáng, sức nóng cũng có thể làm bệnh phát sinh.
      - Phòng bệnh
        
        Cách li người bệnh.
        
        Dùng riêng khăn mặt, chậu chuyên để rửa mặt, rửa mặt bằng nước sạch.
        
        Cần có ý thức tự bảo vệ đôi mắt.
    - - Triệu chứng: Vạch mi mắt thấy hột nhiều và chín mọng, có vài sẹo hình hoa khế.
      - Nguyên nhân
        
        Do virut mắt hột gây nên, lan truyền từ người sang người qua khăn mặt hay bàn tay tiếp xúc.
        
        Có thể bị mắc suốt đời, gây ra biến chứng nguy hiểm.
      - Phòng bệnh
        
        Khăn mặt thường xuyên giặt xà phòng và phơi ra ánh sáng mặt trời.
        
        Bàn tay luôn sạch sẽ, không để móng tay dài, không được dụi lên mắt.
        
        Thường xuyên dọn vệ sinh môi trường
  - - - Bị ngã đập mũi xuống đất, bàn ghế... hoăc đinh, que cứng hay móng tay để cậy, ngoáy mũi.
      - Gặp một sô bệnh toàn thân: sốt xuất huyết, viêm phổi... hoặc một số bệnh về máu.
    - - Nếu máu chảy ít: dùng 2 ngón tay ép chặt vào hai cánh mũi, cho HS ngửa đầu ra phía sau (tốt nhất cho nằm ngửa).
      - Nếu chảy không ngừng: dùng bông hoặc khăn sạch nhét chặt vào lỗ mũi trước. Sau 10-15p, máu chảy không ngừng chảy thì phải đưa HS đến bệnh viện hoặc trạm xá gần nhất.
- - - - Máu là một mô liên kết lỏng bao gồm các tế bào máu là hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu và huyết tương.
      - Thành phần chủ yếu của huyết tương là nước
        chiếm 90%, còn lại 10% là các chất dinh dưỡng.
      - Huyết tương tạo nên môi trường bên trong và đảm bảo các chức năng sinh sinh lí của cơ thể.
      - Ở người khối lượng máu chiếm khoảng 7-9% trọng lượng cơ thể.
    - - Nhóm máu
        
        Bằng thực nghiệm Karl Landsteiner đã nhận thấy:
        
        Trên mảng hồng cầu có hai yếu tố gọi là ngưng kết nguyên A và B.
        
        Trong huyết tương có hai yếu tố gọi là ngưng kết tố α và β.
        
        Không có người nào có đủ bốn yếu tố trên, chia thành 4 nhóm máu:
        :one: Nhóm máu I, còn gọi là nhóm O.
        :two: Nhóm máu II, còn gọi là nhóm máu A.
        :three: Nhóm máu III, còn gọi là nhóm máu B.
        :four: Nhóm máu IV, còn gọi là nhóm máu AB.
      - Nguyên tắc truyền máu
        
        Nhóm I có thể truyền cho tất cả các nhóm máu !, II, III, IV :arrow_right: Nhóm máu I(O) gọi là nhóm máu chuyên cho.
        
        Nhóm II chỉ truyền cho nhóm II và IV.
        
        Nhóm III chỉ truyền cho nhóm III và IV.
        
        Nhóm IV chỉ truyền cho nhóm IV :arrow_right: nhóm máu IV(AB) là nhóm máu chuyên nhận.
    - - Phòng tránh HIV: phải sống lành mạnh, chung
        thủy, không tiêm chích ma túy; đảm bảo khử trùng tốt cho các dụng cụ y tế; không dung máu người nhiễm HIV truyền cho người khác…
      - Hạn chế ăn các món ăn nhiều mỡ và đạm động vật khi ít hoạt động.
      - Ăn uống điều độ, làm việc vừa sức, rèn luyện tim mạch thường xuyên đều đặn bằng các hình thức thể dục thể thao.
  - - - Hệ tiêu hóa gồm có ống tiêu hóa và các tuyến tiêu hóa.
        
        Ống tiêu hóa gồm: khoang miệng, thực quản, dạ dày, tuột, trực tràng và hậu môn.
        
        Tuyến tiêu hóa gồm: tuyến nước bọt, tuyến dạ dày, tuyến ruột, tuyến mật, tuyến tụy.
      - Trong khoang miệng, thức ăn được ngấm đều nước bọt, tiêu hóa cơ học nhờ răng và tiêu hóa học nhờ enzim trong nước bọt.
      - Thành dạ dày được cấu tạo bỏi ba lớp cơ trơn: ngoài cùng là lớp cơ dọc, giữa là cơ vòng và trong cùng là cơ xiên, phủ lớp trong cùng là niêm mạc có nhiều nếp nhăn.
      - Ruột non là đoạn dài nhất của ống tiêu hóa (người trưởng thành có chiều dài từ 3-6 mét)
      - Ruột già là phần cuối cùng của ống tiêu hóa dài từ 1,5-2,0 mét.
      - Sau khi hấp thụ lại nước, các chất cặn bã cô lại thành phân và được thải ra ngoài qua hậu môn.
    - - Hình thành các thói quen ăn uống hợp vệ sinh.
      - Ăn khẩu phần ăn hợp lí, ăn uống đúng cách.
      - Vệ sinh răng miệng sau khi ăn.
  - - - Khái niệm: Hô hấp là quá trình cung cấp O2 cho các tế bào của cơ thể và loại bỏ khí CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể. Quá trình hô hấp bao gồm sự thở, trao đổi khí ở phổi và trao đổi khí ở tế bào.
      - Cơ quan hô hấp gồm:
        
        Đường dẫn khí: xoang mũi, thanh quản, phế quản và hai lá phổi.
        
        Phổi: có 2 lá trong lồng ngực
      - Khoang mũi được lát lớp màng nhầy, có lớp thượng bì ở trên, dưới màng nhầy là lớp mao mạch. Phía trước nhiều lông mũi, phía sau có lông thịt.
      - Thanh quản là bộ phận có liên quan đến chức năng phát âm, gồm: sụn giáp, sụn nhẫn, sụn phễu, sụn thanh liệt, nối các sụn bằng các cơ.
      - Trao đổi khí ở phổi là sự khuếch tán của O2 từ không khí trong phế nang vào máu và CO2 từ máu vào không khí phế nang.
      - Trao đổi khí ở tế bào là sự khuếch tán của O2 từ máu vào tế bào và CO2 từ tế bào vào máu.
    - - Cần tạo dựng môi trường sống và nơi làm việc có bầu không khí trong sạch, ít ô nhiễm.
      - Đeo khẩu trang chống bụi khi làm vệ sinh hoặc làm việc nơi nhiều bụi.
      - Thường xuyên tập thể dục, phối hợp hít thở thật sâu..
  - - - Khái niệm: Bài tiết là quá trình lọc và thải các chất cặn bã do hoạt động trao đổi của tế bào tạo ra, cùng một số chất đưa vào cơ thể quá liều lượng gây hại cho cơ thể.
      - Sản phẩm của hệ bài tiết chủ yếu là CO2, nước tiểu và mồ hôi.
      - Mỗi quả thận có tới 1 triệu đơn vị chức năng, mỗi đơn vị chức năng có 2 phần: nang Bao-man và quản cầu Manpighi.
        
        Nang Bao-man: một túi bao bọc quả cầu, thành nang là lớp tế bào biểu mô, có các lỗ nhỏ.
        
        Quản cầu Manpighi: khoảng 50 mao mạch xếp song song thành một khối cầu, nằm trong nang Bao-man. Giữa nang và mao mạch là một màng mỏng để lọc các chất cặn bã từ máu trong mao mạch sang nang.
    - - Ăn uống hợp lí.
      - Đi tiểu đúng lúc.
      - Thường xuyên giữ vệ sinh chung cho
        cơ thể và hệ bài tiết.
- - - - Cấu tạo hiển vi
        
        Cơ thể sống bao gồm: phân tử, tế bào, mô, cơ quan, cơ thể và thống nhất trong cấu tạo chung của cơ thể sống.
        
        Tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể
        
        Mô là tập hợp nhiều tế bào và và các cấu trúc gian bào có tính thống nhất về cấu tạo, là nguyên liệu để xây dựng nên các cơ quan của cơ thể con người. Có 4 loại mô:
        
        Biểu mô: bảo vệ, hấp thụ, bài tiết.
        
        Mô liên kết: nâng đỡ, liên kết các cơ quan.
        
        Mô cơ: co giãn.
        
        Mô thần kinh: tiếp nhận kích thích, xử lí thông tin và điều khiển họat động cơ quan
      - Cấu tạo đại thể
        
        Cơ thể người gồm 4 phần: đầu, cổ, mình và chân tay.
        
        Đầu chứa não bộ và các giác quan: mắt, tai, mũi.
        Mình có cơ hoành ngăn cách xoang cơ thể thành các khoang: ngực, bụng.
        Chân làm giá đỡ giúp cơ thể người có dáng đi thẳng; tay có cấu tạo phù hợp với khả năng chế tạo và sử dụng công cụ lao động.
        
        Toàn bộ cơ thể người được bao bọc một lớp da, với 2 lớp:
        
        Lớp biểu bì mỏng có tầng sừng bên ngoài, trong cùng có tầng Manpigi mang các sắc tố.
        
        Lớp bì bên trong chứa các vị thể xúc giác và mạch máu. Trong cùng là hạ bì chứa nhiều tế bào mỡ.
  - - - Chức năng: nâng đỡ, bảo vệ và làm chỗ bám cho các cơ quan đảm bảo các hoạt động sống tinh tế của con người.
      - Bộ xương gồm có 4 phần: xương đầu, xương cổ, xương thân, xương chi.
      - Xương đầu: sọ não và sọ mặt.
        Xương chân: cột sống, xương sườn, hệ thống dây chằng.
        Xương chi: gồm xương chi trên và xương chi dưới có cấu tạo tương đồng với nhau.
        
        Xương dài: xương cánh tay, cẳng tay, xương đùi, ống chân.
        
        Xương ngắn: xương cổ tay, cổ chân, đốt sống...
        
        Xương dẹt: xương bả vai, xương cánh chậu, xương sọ...
      - Tất cả các xương được tiếp giáp với nhau ở đầu các xương bằng các khớp xương. Có 3 loại khớp xương: khớp động, khớp bán động, khớp bất động
    - - Có 2 loại cơ chính: cơ vân (cơ xương) và cơ trơn (cơ tạng, trong đó cơ tim có cấu tạo đặc biệt nên cũng có thể xếp thành loại cơ thứ ba).
      - Cơ vân
        
        Chiếm số lượng nhiều nhất, đó là các cơ bắp, mỗi bắp cơ tận cùng có hai đầu cơ bám chắc vào xương.
        
        Trong bắp cơ có tổ chức các liên kết bao bọc các bó cơ. Mỗi bó lại bao gồm nhiều sợi cơ hay các tế bào cơ.
        
        Tổ chức các mạch máu và dây thần kinh xen lẫn với các sợi cơ. Khi cơ co chiều dài của cơ sẽ ngắn lại và khi cơ dãn chiều dài của cơ sẽ dài ra và làm sợi cơ mảnh hơn.
      - Cơ trơn
        
        Những tế bào có chiều dài từ 0.02-0.5mm,đường kính từ 5 -10 𝜇𝑚,nhân hình gậy và trong bào tương có tơ cơ.
        
        Trong cơ thể người các sợi cơ trơn thường ghép lại thành một tổ chức.
        
        Cơ trơn co chậm hơn cơ vân tới hàng trăm lần,vì vậy đối với kích thích cơ học thì cơ trơn chỉ trả lời khi có tác động đột ngột.
    - - Chú ý rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên và lao động vừa sức.
      - Khi mang vác vật nặng, khi ngồi học chúng ta cần chú ý chống cong vẹo cột sống.