Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

THỰC VẬT, Sinh sản hữu tính - Coggle Diagram

- - - - Phôi có một lá mầm, lá có gân song song, bó mạch rải rác trong thân, hoa của nhiều loại có cấu tạo thích nghi với thụ phấn nhờ gió như cây: lá, ngô, tre
    - - Phôi có hai lá mầm, lá có gân hình mạng, bó mạch xếp vòng quanh thân. Bao hoa gồm lá đài và cánh hoa, nhiều loại có cấu tạo thích nghi với thụ phấn nhờ côn trùng như: lạc, cam, mít...
- - - - Các đạng thân
        
        Thân gỗ: Là thân của những cây sống lâu năm. Thân chính phát triển mạnh chỉ phân cành từ một chiều cao nhất định so với mặt đất.
        Dựa vào chiều cao mà người ta phân ra cây:
        
        Gỗ lớn ( cao từ 18m trở lên)
        
        gỗ vừa ( cao từ 12-18 mét)
        
        gỗ nhỏ( từ 6-12m)
        
        Thân bụi
        Là thân dạng gỗ sống lâu năm nhưng thân chính không phát triển, câc nhánh xuất phát và phân chia ngay từ gốc thân chính. Chiều cao của cây bụi không quá 4 mét như sim, mua
        
        Thân nửa bụi
        Là cây sống nhiều năm có thân hóa gỗ một phần ở gốc, phần trên không hóa gỗ và chết đi vào cuối thời kì dinh dưỡng
        
        Thân cỏ
        Là cây có phần trên mặt đất chết đi vào cuối thời kì quả chín, thân không lớn được. Thân cỏ có nhiều loại : thân một năm, hai năm và nhiều năm.
      - Các bộ phận của thân
        Gồm thân chính và cành
        
        Thân chính
        Gồm một thân chính thường có hướng ngược với rễ và có hình dạng thay đổi ở các loài. Thân chính có nhiều bộ phận khác nhau
        .
        
        Chồi ngọn: trên ngọn thân có một đoạn hình nón gọi là chồi ngọn. Chồi ngọn gồm nhiều mầm lá non úp lên nhau, che chở cho mô phân sinh ngọn ở phía trong.
        
        Chồi nách: ở nách lá dọc thân, có nhiều chồi nhỏ có cấu tạo giống như chồi ngọn, gọi là chồi nách. Các chồi này sẽ phát triển thành cành và hoa
        
        Chồi phụ: Là những chồi bất thường, chúng xuất hiện trên thân chính, cành hoặc rễ bị chặt ngang các chồi sẽ phát triển thành thân hoặc cành mới.
        
        Mấu và gióng: Chỗ lá đính vào thân dưới thân gọi là mấu, khoảng cách giữa hai mấu liên tiếp gọi là gióng.
        
        Cành và sự phân cành
        
        Cành phát triển từ chồi nách của thân chính, đó là cành bên
        
        Cành cũng có cấu tạo và sinh trưởng giống thân chính, nghĩa là cũng có chồi ngọn và chồi nách.
        
        Câc chồi nách lại phát triển thành các cành tiếp theo, cuối cùng tạo thành tán cây. Tùy vào từng loài cây mà góc tạo bởi thân và hướng phân cành là khác nhau làm cho tán cây có hình dạng khác nhau.
      - Biến dạng của thân
        Ngoài chức năng chính của thân là dẫn truyền, nâng đỡ và mang hoa lá ,trong những điều kiện đặc biệt thân có những biến đổi về cấu tạo hình thái ngoài để phù hợp với các chức năng khác.
        
        Thân Củ:
        Là loại thân hoặc cành phồng lên tích trữ chát dinh dưỡng, thân củ có thể hình thành trên mặt đất, có màu lục như củ su hào, hoặc hình thành dưới đất như củ khoai tây
        
        Thân củ khác với rễ ở chỗ nó không có chóp và lông hút.
        
        Thân Rễ
        Là loại thân ngầm ở dưới đất mà bề ngoài trông giống như rễ, chứa chất dự trữ
        
        Thân nọng nước
        Một số loài cây sống ở nơi khô cạn, thân thường dày lên do mô nước phát triển, thân có diệp lục làm nhiệm vụ quang hợp như cây xương rồng
        
        Giò thân
        Là phần thân dày lên, chồi ngọn bị tiêu giảm, chỉ mang 1 hoặc hai lá và từ chồi nách sẽ phát triển thành giò mới
        
        Thân hành
        Có hình quả lê hoặc hình cầu dẹt gồm các bẹ lá xếp úp lên nhau chứa chất dự trữ gọi là vảy hành
        
        Cành hình lá: một số cây sống ở nơi thiếu nước lá tiêu giảm, nên thân, cành chứa diệp lục và có dạng lá làm nhiệm vụ quang hợp
        Vd: cây quỳnh
      - Các loại thân trong không gian
        
        Thân đứng: có thân mọc thẳng đứng và tạo với đất một góc vuông , gặp hầu hết các thân gỗ và một phần cây thân cỏ.
        
        Thân bò: Cây không đủ cứng rắn để đứng thẳng lên được, nên phải bò sát mặt đất
        
        Thân leo: Là cây không đủ khả năng mọc đứng một mình, phải dựa vào các cây khác hoặc vào giàn để tự vươn cao.
        Vd: leo nhờ thân quấn( bìm bìm, mồng tơi...), leo nhờ tua cuốn ( bầu, bí, mướp)..
    - - Cấu tạo sơ cấp của thân Hai lá mầm
        Ở phần ngọn, nơi mà mô phân sinh thứ cấp chưa hoạt động thì thân có cấu tạo sơ cấp. Trên lât cắt ngang thân non từ ngoài vào trong gồm các phần: biểu bì, vỏ sơ cấp, trụ giữa và ruột.
      - Cấu tạo thứ cấp của cây Hai lá mầm
        
        Thân của cây Hạt Trần và cây Hai lá mầm sống nhiều năm, hằng năm đều lớn thêm nhờ sự xuất hiện và hoạt động của các tổ chức thứ cấp mới, do tầng phát sinh trụ và tầng phát sinh vỏ tạo nên.
        
        Ở kiểu bí dẫn liên tục, cấu tạo thứ cấp ở thân cây Hai Lá mầm từ ngoài vào trong có các lớp: Vỏ sơ cấp, vỏ thứ cấp, gỗ thứ cấp, gỗ sơ cấp và ruột.
        
        Trong cơ thể thực vật, hệ dẫn của rễ, thân, lá làm thành một hệ thống nhất.
      - Đỉnh ngọn
        
        Đỉnh ngọn hay đỉnh sinh trưởng của thân chiếm vị trí trên cùng của thân hoặc cành
        
        Ở thực vật bậc thấp như rêu, cỏ thâp bút, đỉnh sinh trưởng chỉ là một tế bào hình tháp đáy hình vòng cung và đỉnh quay xuống dưới. Tế bào này sẽ phân chia ra các tế bào khác của thân
  - - - Các bộ phận của lá
        Lá cây của cây Hạt kín đa số có ba phần chính: Cuống lá, phiến lá và bẹ lá.
        
        Phiến lá: Là một bản mỏng có màu lục, gồm các tế bào thịt lá chứa nhiều lục lạp. Lá có mặt lưng và mặt bụng, trên phiến lá có các gân nổi lên, tương ứng với các bó dẫn ở bên trong, làm nhiệm vụ vận chuyển.
        
        Cuống lá: là phần nối lá vào thân và cành. Ở một số cây, lá không có cuống mà gắn trực tiếp vào thân.
        
        Bẹ lá: là phần gốc cuống lá loe rộng ra thành bẹ ôm lấy thân hoặc cành
      - Các dạng lá:
        +Lá đơn: Cuống lá không phân nhánh và chỉ mang một phiến, khi lá rụng thì rụng cả cuống và phiến
        
        Lá kép: Do cuống lá phân nhánh nên phiến lá chia thành các thùy riêng biệt, mỗi thùy có dạng hình dạng giống chiếc lá nhỏ gọi là chét. Tất cả các lá chét đều đính trên một cuống
      - Sự biến dạng của lá
        Để thích nghi với môi trường sống khác nhau hoặc với một số chức năng đặc biệt, có có thể biến đổi hình dạng thành các bộ phận: vẩy, gai, tua cuốn, lá băt mồi
        Cách mọc lá: Lá mọc trên thân và cành
        
        Mọc cách: mỗi mấu chỉ mang một lá
        
        Lá mọc đối: mỗi mấu lá mang hai lá đối diện nhau
        
        Lá mọc vòng: mỗi mẫu có từ ba lá trở lên
    - - Cấu tạo của lá cây Hai lá mầm
        Đa số cây hai lá mầm có 2 bộ phận : Cuống lá và phiến lâ
        
        Cấu tạo của cuống lá
        Cuống lá phân biệt được mặt trên và mặt dưới, mặt trên thị thường hơi lõm hoặc phẳng, mặt dưới lồi, cắt ngang cuống lá từ ngoài vào trong có các phần
        
        Biểu bì là những tế bào hình chữ nhật, xếp theo chiều của cuống lá
        
        Mô dày nằm ngay dưới biểu bì, làm nhiệm vụ nâng đỡ
        
        Mô mềm bao gồm các tế bào dài theo chiều dài của cuống,chứa nhiều lục lạp
        
        Các bó dẫn nằm trong khối mô mềm
        
        Cấu tạo của phiến lá
        Phiến lá phân biệt mặt trên, mặt dưới đều được giới hạn bởi các lớp tế bào biểu bì điển hinh: không có lục lạp màng ngoài thường dày hơn và có lớp cutin, đôi khi có sáp hoặc lông.
      - Cấu tạo của lá cây Một lá mầm
        Đa số các cây một lá mầm không có cuống
        
        Cấu tạo lá bẹ:
        Có cấu tạo tương ứng với thân cây Một lá mầm, trường hợp có cuống thì cũng có cấu tạo như cuống cây hai lá mầm
        
        Cấu tạo phiến lá cây một lá mầm: Cắt ngang lá cây một mầm
        Ví dụ: lá cây ngô
      - Sự rụng lá
        Thời gian sống của lá ngắn hơn so với cây, nên các lá già sẽ rụng và thay thế vào đó là các lá non
  - - - các kiểu rễ:
        
        Rễ trụ: đặc trưng cho các cây hai lá mầm. Nó gồm rễ chính và các rễ bên. Rễ chính phát triển từ mầm rễ, đâm thẳng xuống đất hay còn gọi là rễ cấp 1, tại miền trưởng thành lại phân ra những rễ bên gọi là rễ cấp 2, rễ phân nhánh từ rễ cấp 2 là rễ cấp 3.
        
        Rễ chùm: Đặc trưng cho các cây Một lá mầm.
      - Biến dạng của rễ:
        
        Rễ củ: là rễ phồng to chứa chất dinh dưỡng để dự trữ. Rễ củ có thể phát triển từ rễ chính như: củ cải, cà rốt hoặc có thể phát triển từ rễ bên như: sắn, khoai lang..
        
        Rễ chống: Thường gặp ở các cây gập mặn ven biển như: đước, đà đó là các rễ phụ phát triển từ thân, cành mọc tỏa ra rồi cắm xuống đất thành một hế thống chống đỡ.
        
        Rễ thở: Thường gặp ở các cây ngập mặn hoặc các cây vùng đầm lầy, những nơi rễ khó hấp thụ không khí.vd: cây bần, cây vẹt
      - Các bộ phận của rễ:
        
        Tận cùng là chóp rễ có màu sẫm hơn các phần khác, có nhiệm vụ che chở cho mô phân sinh khỏi bị hư hại khi rễ đâm vào đất.
        
        tiếp với chóp rễ là miền sinh trưởng, là nhóm tế bào mô phân sinh làm cho rễ dài ra.
        
        miền hấp thụ có nhiều lông nhỏ làm nhiệm vụ hút nước và muối khoáng hòa tan nên còn gọi là miền hút.
        
        miền trưởng thành còn gọi là miền phân nhánh
    - - Cấu tạo của miền hấp thụ:
        Từ ngoài vào trong miền hấp thụ gồm 3 phần:
        
        Ngoài cùng là biểu bì
        
        Tầng vỏ sơ cấp gồm có các lớp xếp từ ngoài vào trong là: vỏ ngoài, mô mềm vỏ và vỏ trong
        
        Trong cùng là trụ giữa của rễ gồm: vỏ trụ và hệ thống dẫn
      - Cấu tạo của miền trưởng thành:
        Đa số cây Một lá mầm và một số cây hai lá mầm có miền hấp thụ tồn tại tới cuối đời. Nhiều cây hai lá mầm sống lâu năm, rễ tăng thêm kích thước về đường kính nhờ cấu tạo của miền trưởng thành.
      - Cấu tạo của chóp rễ và miền sinh trưởng
        Chóp rễ có nhiệm vụ bảo vệ mô phân sinh, nên các tế bào ở ngoài của nó thường hóa nhày. Mô phân sinh ngọn : phân hóa ra các mô của rễ, mô phân sinh ngọn của rễ gồm 3 phần
        
        Giữa là tầng sinh vỏ sinh ra các tế bào của vỏ sơ cấp
        
        Trong cùng là tầng sinh trụ cho ra trụ giữa chứa mô dẫn gồm các tế bào kéo dài theo trục của thân
        
        Tầng ngoài là tầng sinh bì cho ra lớp biểu bì của rễ
- - - - Có hai kiểu là: tự nhiên và nhân tạo
        
        Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên
        
        Vật có hoa sinh sản Dinh dưỡng rất đa dạng từ rễ, thân ,thân rễ và lá
        
        Thực vật bậc thấp sinh sản sinh dưỡng bằng cách phân chia tế bào. thực vật đa bào chia bằng cách cắt đôi sợi Tảo hoặc một đoạn cơ thể gọi là sinh sản sinh dưỡng bằng khúc sợi hay khúc tản
        
        Sinh sản sinh dưỡng nhân tạo
        
        Do con người thực hiện trên các bộ phận sinh dưỡng hoặc dựa vào khả năng tái sinh của cây: dâm cành ,triết cành ,ghép cành. Ngày nay, còn có phương pháp nuôi cấy mô để nhân giống nhanh
      - Gặp cả ở bậc thấp và bậc cao
      - Cơ thể mới được tạo thành trực tiếp từ cơ quan sinh dưỡng
    - - Nhờ một tế bào đặc biệt gọi là bào tử.Bào tử được hình thành trong túi bào tử
      - Giao tử được hình thành qua giảm phân, trong đó mỗi giao tử có NST dơn bội n,hợp tử có NST lưỡng bội 2n
      - Có ba trường hợp: đẳng giao, dị giao và noãn giao
        
        Đẳng giao là quá trình sinh sản có sự tham gia của hai giao tử đực và cái giống nhau về hình dạng ,kích thước và có cùng khả năng di động nhờ roi .Đây là hình thức sinh sản đơn giản nhất và thường gặp ở Tảo
        
        Dị giao là quá trình sinh sản có sự tham gia hai giao tử đực và cái khác nhau về kích thước và khả năng di động :giao tử đực có kích thước nhỏ và có khả năng di động nhanh, giao tử cái có kích thước lớn và di động chậm
        
        Noãn giao là quá trình sinh sản có sự kết hợp giữa tinh trùng và tế bào trứng, giao tử đực là tinh trùng có khả năng di chuyển nhanh. Cơ quan sinh ra tinh trùng gọi là túi tinh .Giao tử cái không có roi nên không di chuyển được và có hình trứng gọi là noãn cầu hay noãn bào.Cơ quan sinh ra noãn cầu gọi là túi noãn
  - - - Là một trồi đặc biệt của cây, sinh trưởng của hạt và mang những biến thái làm nhiệm vụ sinh sản. Tất cả các bộ phận của hoa đều thích nghi với chức năng sinh sản
      - Ở hoa lưỡng tính ,mỗi hoa đều có cuống hoa ,đế hoa, bao hoa ,nhị và nhuỵ (hoa đơn tính chỉ có nhị hoặc nhụy)
        
        Cuống hoa có thể phát sinh từ nách của một lá gọi là lá Bắc
        
        Đâu cuống hoa thường loe rộng thành đế hoa. Trên đế hoa mang bộ phận chính của hoa gồm đài hoa ,tràng hoa
        
        Bộ nhị là một bộ phận sinh sản đực của hoa ,do nhịp tập hợp thành và nằm trong tràng hoa .Mỗi nghị gồm hai phần chính: chỉ nhị và bao phấn
        
        Nhụy là bộ phận sinh sản của cái hoa ,nằm ở chính giữa hoa do các lá noãn làm thành .Mỗi nhụy gồm 3 phần: phần phình to ở dưới là bầu nhụy trong chứa noãn, phần hẹp hình ống hay hình chỉ gọi là vòi nhụy và tận cùng là đầu nhụy hay núm nhụy
      - Sự thụ phấn và thụ tinh
        
        Sự thụ phấn là giai đoạn đầu của quá trình sính sản hữu tính ở thực vật có hoa, là sự tiếp xúc giữa hoa và nhụy.Có thể thực hiện theo 2 cách:tự thụ phấn và thụ phấn chéo( giao phấn )
        
        Sau khi thụ tinh noãn biến thành hạt ,bầu nhụy thành quả. Bộ phận của hoa héo rồi rụng đi hoặc còn giữ lại trên quả,có khi lại phát triển thành bộ phận phát tán như cánh,lông...
    - - Có hình dạng kích thước khác nhau tùy loài cây và có những phần chính: vỏ hạt ,phôi,nội nhũ và ngoại nhũ
    - - Là phần mang hạt. Quả do bầu biến đổi thành gọi là quả thật .các thành phần khác như đế hoa, trục lá bắc gọi là quả giả. Quả được cấu tạo bởi ba lớp vỏ :vỏ ngoài tương ứng với lớp biểu bì ngoài của vách bầu ,vỏ quả tương ứng với phần thịt của vách bầu và vỏ quả trong tương ứng với lớp biểu bì trong của vách bầu
      - Xuất phát từ các kiểu bộ nhụy khác nhau: một noãn lá, nhiều lá noãn rời hoặc đính chia thành 3 nhóm quả
        
        Nhóm quả đơn: được hình thành từ một hoa có lá một lá noãn hoặc nhiều là Noãn đính nhau. Chia làm 2 loại: quả đóng và quả mở. Quả đóng gồm quả mọng và quả hạch ,quả mở như quả đậu
        
        Nhóm quả kép: được hình thành từ một hoa nhưng bộ nhụy có lá noãn rời, mỗi lá noãn tạo thành một quả riêng biệt
        
        Nhóm quả phức: được hình thành từ một cụm hoa ,trong thành phần của quả có cả trục cụm hoa ,bao hoa lá bắc
- - - - Nhờ năng lượng ánh sáng mặt trời mà các hạt diệp lục trong thực vật tổng hợp được chất hữu cơ từ chất vô cơ là nước, muối khoáng trong đất và Co2 trong không khí tạo nên vật chất cho sự sống trong hành tinh
      - Ánh sáng Mặt Trời phân bố không đồng đều trên mặt đất. Càng lên cao các lớp không khí mỏng nên ánh sáng càng mạnh
        
        Vùng xích đạo tia sáng thẳng góc nên ánh sáng mạnh và nhiều ánh sáng trực xạ ở các vùng ôn đới.
        
        Càng xa vùng xích đạo ánh sáng càng yếu, ngày càng dài, sự phân bố ánh sáng còn thay đổi theo mùa trong năm.
      - Năng lượng mặt trời chiếu xuống mặt đất ở dạng sóng điện từ, có độ dài bước sóng khác nhau
    - - Ánh sáng có ảnh hưởng đến hình thái giải phẫu và sinh lí của cây. Nhiều loài cây có tính hướng sáng, cây cong về phía có ánh sáng
        
        Lá ở nơi nhiều sáng, thường có phiến nhỏ, dày, cứng, tầng cutin dày, mô dậu phát triển
        
        Lá cây trong tán bị che bóng có phiến rộng, mỏng, mô dậu kém phát triển .
        Cường độ ánh sáng và thời gian chiếu sáng có ảnh hưởng đến quá trình quang hợp, hô hấp, thoát hơi nước, nảy mầm của hạt, mọc chồi..
      - Nhu cầu chiếu sáng của các loài cây không giống nhau, chia thành 3 nhóm cây thích nghi với các điều kiện chiếu sáng khác nhau:
        
        Cây ưa sáng gồm những cây sống nơi quang đãng như: xà cừ, phi lao, các cây họ lúa ..
        
        Các cây ưa bóng gồm những cây sống nơi ít ánh sáng: cây vạn niên thanh, họ gừng, họ cà phê..
        
        Cây chịu bóng gồm những cây sống dưới ánh sáng vừa phải
  - - - Chất vô cơ là chất khoáng và chiếm 97-98% khối lượng khô tuyệt đối của đất. Có 74 nguyên tố khoáng trong đất tồn tại ở hai dạng hòa tan hay liên kết: C, H, O, N, P, Fe, Si, Mg, Ca, Mn,Bo, Zn .. Đó là các nhân tố rất cần cho thực vật
      - Chất hữu cơ chỉ chiếm vài phần trăm khối lượng của đất, nhưng lại có ý nghĩa quan trọng đối với thực vật
        
        Chất hữu cơ có nguồn gốc từ xác chết hữu cơ, chủ yếu từ thực vật: cành, lá, rễ và xác của các sinh vật khác được vi sinh vật phân huy thành chất hữu cơ.
        
        Hàm lượng các chất hữu cơ có trong đất nhiều hay ít là chỉ thị biểu hiện mức độ màu mỡ của môi trường đất
    - - Ooxxi(O2): Là nguyên liệu chính được sử dụng để hô hấp, sản sinh là năng lượng trong quá trình trao đổi chất của sinh vật
      - Khí cacbonic(CO2): Tuy chỉ chiếm 0,03% nhưng nó là thành phần quan trọng của thực vật. Cây xanh hấp thụ khí CO2 thông qua quá trình quang hợp
      - Nitơ: Là thành phần không thể thiếu để tổng hợp protein của sinh vật. Thực vật hấp thụ nito ở dạng nitrit, nitrit và amôn.
    - - Nhiệt độ cùng với ánh sáng có ảnh hưởng nhiều đến đặc điểm cấu tạo hình thái ngoài, hoạt động sinh lí và khả năng sinh sản của thực vật.
        
        Cây ở vùng ôn đới về mùa đông thường rụng lá , hạn chế diện tích tiếp xúc với không khí lạnh, đồng thời hình thành các vẩy bảo vệ chồi non và lớp bần cách nhiệt bao quanh cây.
        
        Cây chỉ quang hợp mạnh ở nhiệt độ từ 20-30°c, ngừng hô hấp và quang hợp khi nhiệt độ xuống quá thấp 0°C
      - Khả năng chịu đựng nhiệt độ của các cơ quan không giống nhau. Lá là cơ quan chịu ảnh hưởng mạnh nhất của nhiệt độ.
        Trong những giai đoạn phát triển cá thể, yêu cầu về nhiệt độ khác nhau
      - Các nhân tố vô sinh: ánh sáng, nhiệt độ, nước, không khí và muối khoáng.. Có vai trò quan trọng đối với đời sống của thực vật. Thiếu một trong các nhân tố trên sẽ làm cho thực vật phát triển không bình thường
    - - Nước là chất vô cơ có vai trò quan trọng đối với cơ thể sinh vật. Nó là thành phần không thể thiếu đối với tất cả các tế bào sống, chiếm 80-95% khối lượng của các mô sinh trưởng
      - Nước là nguyên liệu cho quá trình quang hợp, là phương tiện vận chuyển và trao đổi khoáng trong cây.
        
        Nước là dung môi của các quá trình trao đổi vật chất, năng lượng và điều hòa nhiệt độ cơ thể
        
        Nước giữ vai trò quan trọng trong sinh sản, phát tán nòi giống và là môi trường sống của nhiều loài sinh vật.
      - Sự thích nghi của thực vật đối với môi trường nước
        Nhu cầu về nước của các loài thực vật ở cạn không giống nhau dựa vào về nước của cây chia làm bốn nhóm
        
        Cây ngập nước định kì: là các loài cây sống trên đất bùn dọc sông, ven biển chịu tác động của thủy triều, hàng ngày bị ngập nước 1 hoặc 2 lần
        
        Cây ưa ẩm: Là những cây mọc trên đất ẩm như bờ ruộng, bờ ao, sông suối, trong rừng ẩm
        
        Cây chịu hạn: Là những cây chịu được môi trường khô hạn kéo dài như ở sa mạc, đụn cát..
        
        Cây trung sinh: Là những cây có tính chất trung gian giữa cây chịu hạn và cây ưa ẩm. Cây trung sinh phân bố từ vùng nhiệt đới đến ôn đới. Đó là những cây gỗ thường xanh ở rừng nhiệt đới và cây lá rộng ở rừng ôn đới.