Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ชลบท - Coggle Diagram

- - - - ชลบถ แปลว่าทางน้ำ จากภาษาบาลี-สันสกฤ คือ "ชล" (อ่านว่าชนหรือชนละ) แปลว่า "น้ำ" ส่วน "บถ" (อ่านว่า บด) แปลว่า "ทาง"
- - - - สมัยก่อนเรียกว่า โฮงใน โฮงใต้ ปัจจุบันคือ คุ้มโฮงนอก (โฮง หมายถึง "จวน" เจ้าของเมือง)
      - วัดใต้ ปัจจุบันคือ วัดศรีบุญเรือง
      - บริบท
        
        บ้านแปลงเมือง
        
        บ้านแปลงเมืองยุดแรกสันนิษฐานได้ว่า น่าจะขยายจากวัด และบริเวณหน้าวัดใต้หรือโฮงใน
        
        หาดอาศัยจารีตประเพณีการสร้างบ้านแปลงเมืองของตนสมัยโบราณแล้ว ในแต่ละหมู่บ้านจะต้องมี ศาลปู่ตา (วิญญาณบรรพบุรุษ) ประจำหมูบ้านเสมอ (ดังนั้น เมื่อเริ่มศึกษาประวัติศาสตร์ โดยกรณีชุมชนลาวหรือ ชาวอีสาน ต้องพิจารณาจากสถานที่เคารพบูชาหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เช่น วัดและศาลผู่ตาเป็นหลัก)
        
        จากบันถึงของชาวตะวันตก อำเภอโชโนบท เป็นหมู่บ้านที่มีกระท่อม 200 หลังแวดล้อมด้วยต้นมะหร้าวและต้นหมาก ส่วนทุ่งโล่งทำเป็นไร่นา
        
        บ้านแปลงเมืองในยุคแรกเป็นบ้านเรือนของตระกูล "จันทะวงษ์" ยังเป็นจุดแรกเริ่ม ของถนนหลวงสายเก่าที่สุด มีลักษณะเป็น เนิน (โนน)
        
        วัด
        
        วัดแรกและวัดใหญ่ของเมืองชลบถ คือวัดใต้หรือวัดศรีบุญเรือง ก่อตั้งในปี พ.ศ.2326
        
        ในอดีต วัดใต้ เป็นศุนย์กลางของเมืองชลบถ สังเกตจากถนนสายหลัก (ถนนศรีบุญเรือง หรือ ถนนสายไหม) มุ่งตรงแยกจากถนนแจ้งสนิท (ด้านข้างสถานตำรวจ) ผ่านเข้าเขตหมูบ้าน ไปสิ้นสุดที่หน้าวัดใต้หรือวัดศรีบุญเรือง
        
        บริเวณหน้าวัดและข้างวัดด้านทิศตะวันตกยังถือว่าเป็น "หัวบ้าน" เคยเป็นสถานที่ราชการของฝ่ายปกครอง และเคยเป็น "หัวตลาด" มาก่อน ภายหลังคือตลาดและสถานที่ราชการในปัจจุบันนี้
        
        วัดที่ 2 คือ วัดหนองหรือวัดบึงแก้ว เมืองร.1ได้โปรดเกล้าแล้ว จึงสร้างวัดขึ้นมา เมื่อ 21-03-2520
        
        วัดต่างๆในเขตเทสบาล 1.วัดศรีบุญเรือง 2.วัดบึงแก้ว 3.วัดโพธิ์ศรีสะอาด 4.วัดศรีสุมังคล์ 5.วัดป่าธรรมวิเวก
        
        ถนน
        
        ทางหลวงชลบถมีถนนทางหลวงอยู่2สาย
        
        ทางหลวง สายที่ 1 เป็นสายที่เก่าแก่สุด ปัจจุบันเป็นซอยเล็กๆ อยู่ห่างจากถนนศรีบุญเรืองในปัจจุบันไปประมาณ 20 เมตร // ว่ากันว่าเป็นทางช้างหรือทางม้าเดินมาก่อน ในอดีตมีความกล้างและลึกมากจนท่วมกลังช้าง
        
        ซอนวรแสน ถนนทางหลวงสยที่ 2 เป็นสายใหม่ที่อยู่ทางทิศตะวันตก ทั้งสองสายเชื่อมโยงกับวัดใต้หรือวัดศรีบุญเรือง
        
        ศาลปู่ตา
        
        เป็นที่ตั้งเสากลักเมืองแรก แต่เดิมอยู่ใกล้หมู่บ้าน ภายหลังเกิดน้ำท่วม เพียงเมืองแสนจึงได้ย้ายศาลปู่ตาหรือศาลหลักเมือง ปัจจุบันคือ "ศาลเจ้าพ่อมเหสักข์หลักเมือง"
        
        เจ้าพ่อมเหสัข์ หมายถึง ผีอาฮัก (อารักษ์) ผีประจำเมืองที่ชาวอีสายเคารพกราบไหว้
        
        โรงเรียน
        
        โรงเรียนแห่งแรกมนอำเภอชนบท การศึกษาแต่เดิมในอดีตอาศัย "วัด" วัดที่ให้การศึกษาแก่เมืองชลบถคือ วัดใต้ ต่อมาได้ขยายไปสู่วัดอื่นๆ เช่น วัดหนองหรือวัดบึงแก้ว และวัดศรีสุมังคล์ เป็นต้น
        
        โรงเรียนชนบทวิทยาคาร โรงเรียนประจำอำเภอ เป็นสหศึกษา รวมชายหญิง
        
        โรงเรียนต่างๆ 1.โรงเรียนชนบทศึกษา 2. โรงเรียนชุมชนบ้านชนบท 3.โรงเรียนชุมชนบ้านโนนแสนสุข 4.โรงเรียนศรีสุมังคล์ 5.โรงเรียนเพิ่มวิทยา 6.
        
        แหล่งบันเทิง
        
        โรงหนังชนบทภาพยนต์ (โรงหนังยายมาก)
        
        โรงหนังชนนิยมภาพยนตร์
- - - - แยกตั้งอำเภอพลออกจากเมืองชลบถ ต่อมา 2456 เมืองชลบถถูกตัดแบ่งออกไปอีกมีการยุบและย้ายแยกอำเภอในมณฑลอุดร เพ่อให้เหมาะแก่การปกครอง
        
        แผนการยุบอำเภอชนบทลงเป็นกิ่งอำเภอบ้านไผ่ พิจารณาตั้งแต่ต้น ความเจริญรุ่งเรืองของเมืองชลบถนับว่าเสื่อมถอยลดน้อยลง จากหัวเมืองลาวชั้นนอก กระทั่งถูฏยุบเป็นอำเภอขึ้นกับจังหวัดขอนแก่น มิหนำซ้ำ พ.ศ.2482 กระทรวงมหาดไทย ยังมีแผนการยุบอำเภอชนบทลงเป็นกิ่งอำเภอบ้านไผ่ ซึงแต่เดิมเป็นเพียงกิ่งอำเภอเท่านั้น
        
        อำเภอชนบทถูกไฟไหม้และยุบลงเป็นตำบล ต้นเดือนกรกฎา ปีพ.ศ.2483 ที่ว่าการอำเภอจังหวัดขอนแก่นถูกไฟไหม้ เอกสารและทรัพย์สินต่างๆเสียหายหมด
        
        ยุบอำเภอลงเป็นตำบลขึ้นกับอำเภอบ้านไผ่ในปี พ.ศ.2486 กระทรวงมหาดไทย มีคำสั่งให้ยุบอำเภอชนบทและตำบลต่างๆที่ขึ้นต่อ ลงเป็นตำบลขึ้นกับอำเภอบ้านไผ่ในปี พ.ศ. 2486 // นับว่าเมืองชลบถได้ดำรงเป็นหัวเมืองชั้นเอกและมีฐานะเสื่อมถอยลงเป็นอำเภอ มีการปกครองมาได้ถึง 160 ปี ก่อนสิ้นสุดความเป็นเมือง กลายเป็นเพียงตำบลหนึ่งเท่านั้น
        
        ตังอำเภอชนบทขึ้นใหม่อีกครั้งในปี พ.ศ. 2509 เมืองชนบทได้ใช้ระยะเวลาเป็นตำบลอยู่นานถึง 23 ปี จนกระทั่ง 1-02-2509 รัฐบาลตั้งอำเภอชนบทขึ้นใหม่อีกครั้งหนึ่ง เมืองชลบถจึงได้พัฒนาเจริญรุ่งเรืองขึ้นมาใหม่ จวบจนปัจุบัน