ลักษณะบ้านเป็นยังไง // มีต้นอะไรอยู่ // พื้นที่รอบข้าง

ก้อนใหญ่ที่สุดคืออะไร... สมุมติเราอ้างอิงจาก วัด เป็นโบสถ์ เป็นศาลาการเปรียญ ขนาดอาคารของพวกนั้นอาจจะ1010เมตร หรือ 55 ดังนั้นก้อนขนาดใหญ่ที่สุดของเรายึดไว้ที่ 5*5 เมตร เพื่อไม่ให้เกิดความใหญ่โตหรือแปลกประหลาดของอาคารของเรามากไปที่ผลต่อชุมชน อันนี้คือสัดส่วนหรือสเกลที่ไม่ทำร้ายความเป็นชนบท ความเป็นท้องถิ่น

เรื่องแรกคือเรื่องขนาดที่มันต้องไม่หวือหว่า ที่มันต้องไม่เป็นสิ่งแปลกปลอมรึป่าว // แต่ถ้ามองว่าต้องแปลกปลอม (วิวบราว์ แฟลงแกร์รี่ เมืองสเปน) แล้วมันบอกว่าเป็นสิ่งที่ทำให้เศรษฐกิจดีขึ้น ----แต่พอถามย้อนกลับไป เเล้วชนบทต้องการสิ่งที่ทำให้เศรษฐกิจดีขึ้นรึป่าวหรือต้องการความเป็นอัตลักษณ์ ที่มีเสนห์มากขึ้น หรือความเป็นน่าน ปาย เชียงคาน เป็นอะไรที่เป็นท้องถิ่นไม่ครวมีความเป็นเมืองเข้าเยอะไปรึป่าว

วัดหนึ่งอาจจะมีเฉด6-7สี ที่เป็นกระจกเอามาแปะลาย พวกช้อฟ้า เบนระกา หางหงษ์ แต่อีก3วัด อาจจะ 5-7สี สีที่ใช้ร่วมกันอาจะเป็นเขียว เหลืองแดง นำ้เงินชมพู เราอาจจะใช้พวกนี้มาแทนค่าการออกแบบอาคาร เพราะมันเป็นสีที่เขาใช้มาก่อน เป็นสีที่ชุมชนใช้มาก่อน หรือเเมททิเรียวอาจจะเอาสิ่งที่เป็นวัสดุชุมชน อันนี้อาจจะเป็นการสร้างความกลมกลืนโดยผ่านแมททิเรียวของอาคาร

ลักษณะลาย จุดร่วมของลายคือมีพิเซลเหมือนกันมาต่อมาเป็นรูปร่างมองใหล้ๆเป็นเส้นโค้งแหละ แต่พอมองใกล้ๆเป็นจุดๆ เป็นเม็ดสี

ที่นี้ ความหมายของการเกิดแต่ละลาย มันต้องดูว่าแต่ละลายมีความสำคัญยังไง แต่ละลายมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวยังไง มีสี มีความหมายต่อการใช้งานรึป่าว เช่น เทศกาลหลังการเก็บเกี่ยวการเก็บข้าวเเล้ว ส่วนใหญ่เขาให้ผ้าไหมแบบไหนในการออกงาน หรืองานมงคล งานต่างๆ

ฉะนั้น เวลาอาคารที่มันเกิดขึ้น บางทีมันมาสัมพันธ์กับลวดลาย เอามาใช้ เข้ามาเกี่ยวข้องกับโซนนิ่ง // โซนนิ่งอาจจะความนิ่ง โซนนี้อาจจะมีความเคลื่อนไหวของคนบ้าง เป็นpupblc private อะไรอย่างงี้ ลวดลายอาจจะสื่อถึงช่องวอยต่างๆที่เกิดขั้น //เราอาจจะไม่ทำเป็น พิกเซลแบบนี้ก็ได้ แต่มันอาจจะเป็นช่องวอยลายขนมเปียกปูน ปุ๊ปๆๆๆ...แค่นั้นอาจจะเป็นเชิงแทนค่าในเชิงสัญลักษณ์แค่นั้น ในการจะเจาะช่องหน้าต่าง อาจจะเป็นแค่นั้นก็ได้ไฟนอลโปรเจค แต่เราไม่รู้ว่าอันไหนมันสำคัญ แล้วอันไหนละที่มันสำคัญ เเล้วเราสามารถเล่าเรื่องที่มันตรงกับชื่อโครงการได้ไหม

โครงการศูนย์การเรียนรู้ผ้าไหมมัดหมี่.... แสดงว่ามันต้องออกมาจากผ้าไหมมัดหมี่ เพราะอาคารเก่ามันไม่ได้แสดงอะไร เช่นอาคารเดินเข้าไปก็เป็นอาคารเข้าไปหลังคาจั่วธรรมดา

OK ละกับลายที่เบ้นหามา ถ้ามีลายผ้าไหมรอบๆตัวของภาคอีสาน เอามาเปรียบเทียบกันด้วยได้ ก็น่าจะดี เอาไม่กี่ลายก็ได้ เอามาสักลายนึงอย่างเช่น ศรีสเกต 1 ร้อยเอ็ด สารคาม ชัยภูมิ ถ้ามีนะ ไม่ต้องเอามาเยอะ จังหวัดละลายก็ได้ หรือชุมชนละลายก็ได้ อาจจะเอามา เเล้วมันจะทำให้มองเห็นว่า ถ้าอันนี้คือของชนบท ที่มันยังมีการเปลี่ยนแปลงอะไรบ้างอย่าง ถ้าต่างจังหวัดล่ะ ถ้าเราพูดถึงขอนแก่นและชนบท มันอาจจะมาจากเมืองพล ที่มันเป็นชนบทเป็นพื้นที่แถวนี้(รอบๆอำเภอชนบท) แล้วถ้าที่อื่นล่ะ อาจจะให้ความหมายของชุมชนไปอีกด้านนึงก็ได้

อย่างศรีสเกต รับธรรมเนียบเขรม สุรินอาจจะอีกแบบนึง ภาคกลางอาจจะมาจากอณาจักรบางอย่างในยุคสมัยก่อน อาจจะมาเป็นพวกลาว ยวน ไทย มันทำให้ความหมายผ้าไหมมัดหมี่มีเอกลักษณ์มันมากขึ้น ถ้าเราไปรู้ด้านอื่นมา ลวดลายอื่น ของจังหวัดอื่น แล้วมันจะทำให้อ๋ออออ มันอาจจะต่างกันเรื่องผ้าไหมมัดหมี่แตกต่างกันเรื่องลวดลาย พืชพรรณ ดอกไม้ มากกว่าที่อื่น ที่อื่นอาจจะพูดถึง ขนบธรรมเนียบประเพณี หรือการเลี้ยงสัตว์ หรือการหากิน แต่ชนบทมาพูดเรื่องนี้.. เราจะได้รู้ละถ้าเรามองแค่ก้อนของมัน เราจะไม่รู้ความเฉพาะตัวของชนบท แต่ถ้าเมื่อไหร่เอารอบๆมาเปรียบเทียบกัน อันนี้ชนบทนะนี่ร้อยเอ็ดนะ ศรีสเกตนะ สุรินนะ เอามาวางๆๆ โดยเชิงการมองเฉยๆก็ได้ โดยการมองเฉยๆแบบไม่มีข้อมูล เราอาจะเห็นอะไรเปรียบเทียบมันขึ้นมา แต่ถ้าเมื่อไหร่ที่เรารู้ข้อมูล มันทำให้เฮ้ยนี่แหละเราจะเอาลาย(อะไรที่พูดเมื่อกี้...หน้านาง) เป็นตัวยื่นของตัวฟอร์มอาคารเพราะมันเกิดความเฉพาะตัวที่จังหวัดอื่นไม่มี

แต่ถ้ามีความเฉพาะตัว เนี่ย มีแค่ชนบท เคลียร์! เราอยู่ตรงนั้นแบบแน่นๆ ถ้าเราเจอนะว่ามันเป็นความเฉพาะตัวของชนบท ถ้ามันเป็นของชนบทจริงๆ เราหยิบเลย เราจับแน่นๆเลยแล้วเอาไปพัฒนาต่อ สุดท้ายเเล้วอาจจะเป็นการทรานฟอร์มจากลวดลายที่เป็นออริจินอลจากชนบท แล้วไปต่อด้านอื่น ทั้งสี ลาย ขนาด สตอรี่เรื่องเล่า แนวทางถักทอ พวกหนอนดักแด่เอามาจากไหน ที่มันจะเป็นห้องการจัดแสดง

สมมุติเราบอกว่า เราจะเอาลายนี้ มาเป็นความเฉพาะตัวของอำเภอชนบท แต่ถ้ามีผู้รู้คนมาบอกว่า เฮ้ยคุณไม่ได้ศึกษา มานี่ ลายนี้มีทุกจังหวัดเลย จบ.... เรียบร้อย คอนเซป เนื้อหา เจ๊งเลย เนื้อหาแนวคิดไปหมดเลย

เพราะถ้าถามว่า จะรู้ประวัติไปทำไม จะรู้อดีตไปทำไม เพราะสุดท้ายไอพวกนี้มันจะอยู่ในห้องนิทรรศการ มันจะอยู่ในพื้นที่ของส่วนการเรียนรู้ก่อนจะเริ่มมาเป็นชนบท เริ่มมาเป็นลวดลายผ้าไหม มันเล่าเรื่องยังไงได้บ้าง มันทำให้ความเป็นผ้าไหมแคบเข้ามาในตอนนี้ มันทำให้..โอโฮ้นี่คือผ้าไหมนี่หว่านี่คือชนบท จริงๆอยากเชิดชูพวกนี้มากเลย เพราะบางทีคนไม่ได้ให้ความสำคัญกับสิ่งเหล่านี้ พอเราโตขึ้นมาเรื่อยๆจารเลยมาเห็นความเป็นดีเทลมากขึ้น ถึงจะรู้ความเป็นรายละเอียดมากขึ้น แต่ตอนเด็ก ก็คนแก่ใส่ก็เท่านั้นอ่ะ เราจะมาสนใจทำไม แต่พอมาดูในเชิงดีไซน์ โอโอ้นี่คือสุดยอด ทำได้ไงวะ แล้วรู้ได้ไงว่าต้องทำอะไร ยังไง

แล้วถ้าเราเป็นคนท้องถิ่นเเล้วมองว่าแบบนี้สวย แล้วถ้าเป็นพวกที่มันเกี่ยวกับนวัตกรรม เจริญทางด้านวัตถุไปแล้ว มาเห็นพวกนี้ มันคือจิตวิญญาณ ความเชื่อ ศรัทธา ที่ฝรั่งแถบไม่เหลือแล้ว ละถ้าพวกนั้นมาเห็นมันจะบอกเห็นความเป็นวัฒนธรรม มองเห็นความเป็นชุมชน ที่มีอัตลักษณ์ แล้วนี่คือสัญญาลักษณ์อย่างหนึ่งของพื้นที่ เเล้วถ้าเราทำในระดับยูนิเวอร์เเซลของคนทั่วไปได้มันจะกลายเป็นความสำคัญที่มีอัตลักษณ์ของชุมชนไปเลย เลยมองว่ามันไม่ควรทำเป็นเรื่องธรรมดา มันควรทำเรื่องที่ต้องรับรู้ระดับโลก

หมี่ลายชินิ ลายนู้นี่นั้น มาจากไหน สุดท้ายเราตัดออกเหลือไม่กี่ลายที่มันสำคัญจริง เเล้วทำให้มันปังๆขึ้นมา สุดท้ายเเล้วลายปังๆเป็นตัวทำฟอร์มอาคาร กลุ่มอาคารให้มันขึ้นมา และพอซูมไปแต่ละโซนจะเห็น ลายพวกเล็กๆ ประกอบอยู่ข้างใน สุดท้ายแมสของอาคารจะเป็นแค่นีั้ก็ได้ สี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน หรือกลุ่มอาคาร....ลองมองเป็นแมสดิ (ลายผ้าไหม) ลองมองเป็นแมสกลุ่มอาคาร ไม่เหมือนกันเลย ถ้ากลุ่มอาคารของไอพวกนี้ เป็นแบบผังลายหมี่ ลายชินิ ลายหัวใจว่าง หมี่ไข่ การเดินของคนจะรับรู้ไปแล้วว่า นี่คือการใช้งานผังแบบลายหมี่ไข่ คือถ้านึกไม่ออกลายไหนเป็นลายไหน ก็ให้นึกถึงโซนอาคารที่เราเข้าไปใช้งาน เช่นการเดินเข้า-ออก อ๋อมันผังแบบนี้นี่หว่า อ๋อรูปร่างมันคล้ายๆแบบนี้

สุดท้ายมันอาจจะมีลวดลายแบบ นี้ กลายเป็นเอาไปวางในผัง7โซน เป็น1-7 ที่มีลวดลายเเตกต่างกันมาผสมปนกัน และเกิดการเชื่อมโยงระหว่างกัน เราไม่ต้องไปคิดไรมาก ที่เเบบต้องเอาวงกลม เอาเป็นไรดีวะ บางทีมันมาจากสิ่งเหล่านี้ (ลวยลายผ้า) เราแทบไม่ต้องเอาอะไรที่เข้ามาเลยบางทีมันเกิดขึ้นแบบนี้และ เเต่การจัดวาง อาจจะต้องให้มันรู้สึกว่า ถ้าอันนี้คือระบบของชาวบ้าน ...........ถ้าในหมูบ้านมีการวางตัวของตัวอาคาร อะไรอย่างงี้เป็นไปตามถนนเป็นหลัก แล้วตัวบ้านวางอย่างงี้ ปุ๊ปๆๆๆ...อย่างงี้ บางที่เราอาจจะเอาการจัดวางของตัวอาคาร คล้ายๆการเกิดขึ้นของบ้านแต่ละหลังก็ได้ ในการวางตัว อย่างน้อยพอมองเข้าไป การวางกลุ่มอาคาร มันก็จะคล้ายๆชุมชน ที่มันเกิดขึ้นเล็กๆน้อยๆ วางๆ ถึงแม้ไซต์จะรูปร่างอย่างนี้ โห้คิดแมสอาคารยากมาก งั้นเราก็เอาตำแหน่งของบ้านที่วางตามถนน ...ถ้าเราขีด งั้นอาคารจะวางตรงนี้( จารเริ่มวาดในกระดาษละ)

แต่แค่วางในตำแหน่งคนละโซนเฉยๆ งั้นการเข้าถึงมันจะมีระยะ เป็นตรอกซอกซอยเหมือนกับช่องว่างระหว่างบ้านแต่ละหลังนั้นแหละ ในการที่จะถ่ายเทตรงไซต์ ตัวอย่างเช่นบ้านแต่ละหลังจะมีช่องว่างในการเดินเข้าไปหากัน อย่างเป็นลานดิน เป็นอะไร.. ลักษณะที่มันคล้ายกันเราอาจจะเอามาใช้กับ.......

นี่บ้านแต่หลัง แล้วเกิดเส้นทางเดินไปแต่ละบ้าน เเล้วเป็นลานดิน เเล้วคนก็เดิน แล้วไซต์ของเรามันอาจจะเกิดจากการวาง แล้วไอพวกนี้ก็คือลวดลาย มันอาจจะไม่ใช่ก้อนเดียวก็ได้นะ เวลาจัดการเชื่อมต่อของอาคาร แต่ไอพวกนี้อาจจะเกิดการซ้อนซับเพื่อให้เกิดการเชื่อมต่อของแต่ละโซน ไม่ใช่ว่าแยกเป็นอาคารเล็กๆน้อยๆ แต่อาจจะมี โคฟเวอร์เวย์เดินเชื่อมต่อกัน ทำให้สามารถเดินอยู่ในอาคารกันโดยไม่ได้เปียกฝน โดยไม่ได้ร้อนแดดขนาดนั้น แต่ว่าเราก็มีกลุ่มอาคารที่มีลวดลายต่างๆผสมเข้าไป

นี่เป็นโซน 1 ลายนี้ๆ ลาย2-5 แบบนี้ มาต่อกัน ถ้ามองจากข้างบนจะเห็นลายพวกนี้ที่มีความสำคัญ ทั้งหมดเลยถ้ามันสำคัญจริงๆนะ

แล้วที่นี้สิ่งที่เราเอาไปผสมกันก็คือ ฟังก์ชั่น ที่แต่ละอันมีความสำคัญอยู่ เช่นลายขาเปีย เราของตีความหมายอะไร แล้วมันควรไปผสมฟังก์ชั่นรูปแบบไหน เช่น ผ้าไหมมัดหมี่ลายขาเปีย ลักษณะเลขาคณิต ลักษณะการเปีย ลักษณะการขัด หรือถักเส้นมาบรรจบกัน เป็นขาเปียสมัยใหม่(มีคีย์เวิด) ลักษณะการใช้สี ได้แก่พื้นหลังเส้นสีแดง มัดเส้นพุ่งด้วยสีแดง......... จับคีย์เวิดเป็นสมัยใหม่ ถ้าเปรียบเทียบเป็นฟังก์ชั่น เป็นพื้นที่ๆคนเข้ามาใช้พื้นที่ด้วยกันได้ มันอาจจะเป็นพื้นที่ยืดหยุ่น คนในท้องถิ่นหรือ คนสมัยใหม่ แขกบ้านแขกเมือง มันอาจจะเเทนค่าด้วยพื้นที่สาธารณะ หรือลานกลางแจ้ง ....

แต่ถ้าเราเอาลายพวกนี้ไปหาความหมายของมัน จารว่ามันต้องได้อะไรสักอย่างแหละที่จะเอามาแสดงความหมายจริงๆได้ แต่ตำแหน่งอาคารมัน .....นี่ชุมชน มันเริ่มมีการวางตัวอยู่บ้าง มันควรอยู่ตำแหน่งไหนเพราะอะไร นี่มีบ้าน.... เเล้วลายไหนมีขนาดใหญ่ขนาดเล็ก แต่ลักษณะอย่างงี้น่าสนใจ นี่เป็นวิธีนึงเท่านั้นนะ นี่เป็นตัวอย่างนึงที่เอาลวดลายไปใช้ได้ หรือแม้กระทั่งพวกนี้อาจจะไม่ได้สื่อถึงผังอาคารก้ได้ เเต่มันผ่านช่องเปิด ว้อย หรือช่วงเวลาที่ทำให้รับรู้ลวดลาย มันอาจจะมีการแทนค่าไปในงานสถาปัตยก็ได้ มันใช้กับอะไรได้บ้าง

เเต่นี่เชิงต้องเล่า แล้วเบ้นต้องเล่าได้ว่าลายนี้สำคัญยังไง เเต่ละลายคืออะไร มันต้องสะสมไปเรื่อยๆ

ขั้นตอนการทอ ลวดลาย เส้นด้าย เครื่องทอ คนที่ทอ สี วัตถุดิบพวกนี้สำคัญหมดเลย มันคือความเฉพาะตัวของโครงการเราที่โครงการอื่นไม่มี ของเบ้น

ของเบ้นมีของอยู่ เราต้องเอาสิ่งที่มันเป็นแต้มต่อของชุมชน ที่ชุมชนอื่นไม่มี ที่เอามาใช้ในการออกแบบ ของเรามี งั้นเราอย่าเพิ่งที่สิ่งมันไป เช่นพวกอย่างที่หามา ศาลาไหมไทย กลุ่มทอผ้า หนองกองเเก้ว ศาลเจ้าพ่อ นี่คือสิ่งที่มันอยู่ในชุมชนอยู่เเล้ว แต่เราต้องหยิบจับให้ถูกว่าเราจะเอาไปใช้อะไร หนองกองแก้ว ในเชิงความหมายของมันคืออาจจะเป็นที่กังเก็บน้ำไม่ให้น้ำท่วม ไปสู่ชุมชนอื่นไปสู่แม่น้ำชี แต่จริงๆเเล้วมันคือที่พักผ่อนของชุมชน ที่ปิกนิค พาไปนั่งเล่นหาอาหาร ในเชิงความหมาย เราเอามาใช้ความเป็นโซนนิ่งของตัวอาคารได้มั้ยว่า ไอนี่คือโซนอาหารที่เป็นปากท้องของชุมชน ถ้าไม่มีอาชีพยังมาหาปลาได้ ส่วนวัดคือ จุดที่สร้างแรงบรรดาใจ สร้างความแข็งแกร่งทางจิตใจ สร้างความเชื่อมั่น สร้างอะไรำวกนี้ขึ้นมา ศาลาไหม คือห้องรับแขกรึป่าว ของชุมชน คือการต้อนรับ การสร้างอัตลักษณ์ของชุมชน กลุ่มทอผ้า ระบบเซอวิส รึป่าว ความเป็นกลไกลของชุมชน ถ่ายทอดวิทยาการ ถ่ายทอดเทคนิค นู้นนี่ ป้อนให้กับศาลาไหมไทย เพื่อเอาไปขายให้แขกข้างนอกมาดู คือส่วนที่ถักทออยู๋ในบ้าน อยู่ในชุมชนแล้วแต่ลละหลังจะเอาของมารวมกันตรงจุดที่เป็นศาลาไหมไทย แต่มันจะรักจะชอบได้อยากจะทำได้ อยู่ๆจะเกิดขึ้นไม่ได้ ถ้าไม่มีการรักในวัฒนธรรม รักในความเป็นประเพณี หรือมีกิจกรรมอะไรบางอย่างสืบทอดกันมา เพราะมันมีกลุ่มที่ยังสืบทอดกับอยู่ที่เป็นกลุ่มทอผ้า เลยทำให้ยังเป็นวงจรสืบต่อเนื่อง มันโยงไปถึงศาลเจ้าพ่อ ที่เป็นแหล่งศรัทธา ยังมีความเชื่ออยู่ ความเข้าใจว่าสิ่งนี่ดี ทำเเล้วมันเป็นบาปบุญคุณโทษ เป็นสัญลักษณ์ความรักความเชื่อความหลงใหลในชุมชุนเกิดขึ้นมา

มันคือนามธรรม ทฤษฎีนามธรรม ที่เเบบคุณรู้ได้ไงว่าคนในชุมชนจะรักชุมชนขนาดนั้น เราไม่ได้เอาเครื่องมือมาวัดขนาดนั้น เครื่องมือวิทยศาสตร์มาวัด เราวัดจากกิจกรรม สีหน้า สิ่งที่เขากำลังทำ สภาพชุมชน มันเป็นตัวชี้วัดว่าเนี่ยคืออัตลักษณ์ ถ้าเมื่อไหร่ศาลเจ้าพ่อถูกทำลาย นั้นคือความไม่หลงเหลือความเชื่อเเล้วรึป่าว หนองกองเเก้วถูกถมจนเป็นพื้นที่ดินปลูกสร้างบ้านเรือน มันก็คงไม่เหลือแล้วกับวิถีชีวิต วัฒนธรรมความเชื่อทั้งหลาย ถ้าถนนสายไหมไม่ได้จัดงานผ้าไหม มันคงไม่เหลือเเล้วความเป็นชุมชน

ฉะนั้นโครงการนี้มันทำให้ชุมชนชัดขึ้นมาจากสิ่งที่มีอยู่ในชุมชน มีศาลา มีกลุ่ม ทอผ้า ถนนสายไหม แต่คงต้องเลือกสักทางให้ขายของไป ถ้าชั้น2ชั้นมันต้องเป็นระบบผังนี่แหละ แต่ของเบ้นต้องเป็นแบบนี้แหละถ่ายทอดออกมา แต่ต้องมั่นใจว่าเราจะทำแบบนั้นแบบนี้มาจากอะไรบ้าง ถ้ามาจากลวดลาย มาจาวัฒนธรรม งั้นเราต้องชัวร์จริงๆ นี่คือสิ่งที่เป็นอัตลักษณ์ของชุมชน

ที่พูดมาโอเคละ แต่ถ้าทำให้เห็นภาพ นั้นนี่ ต้องทำให้เห็นบริบทด้วย เราต้องเข้าใจพื้นที่

ตอนนี้คนไม่ได้มองว่าชนบท เป็นเมืองที่ติดกับหนองน้ำ

จบที่ ร1 ให้มา แกะมา เอาไปพัฒนา ใส่ดีไซน์ความเป็นชุมชน ขแงคนที่ทอ แลวพัฒนามาเรื่อยๆ อยู่ที่ว่าช่วงพัฒนา 10ปีอาจจะมีเรื่องเด่นเข้ามาเเล้วเราก็เอาความเด่มลงไปในผ้า 10ต่อผ้า เขาก็ใส่ในผ้า ฉะนั้น เราจะรู้ได้ไง ก็ไปดูความหมาย ...

คุณรู้เรื่องที่กำลังทำมากน้อยแค่ไหน ......ก็รู็เกี่ยวกับลายต่างๆที่หนูได้ศึกษามาอาจจะประมาณ 10-20 ลายเท่าที่หนูรู้หน่ะค่ะ แต่ลายที่สำคัญก็ประมาณนี้ ยกตัวอย่างเช่น...แค่นั้น แต่ถ้าเราไม่รู้...อันนี้ไม่ได้ศึกษามา...จบเลยนะ เขาจะมองโครงการเราว่า เราไม่ได้อยากจะทำจริงๆนี่หว่า แค่ทำหัวข้อให้ผ่านรึป่าวแล้วงานของเบ้นอาจจะเเค่พอได้ตรวจรึป่าวเเล้วมันไม่มีดีเทล

จารว่าพวกนี่มีส่วนเกี่ยวเนื่องกับการหาลวดลายถ้าปูไปให้ผ้ามีความสำคัญ เกิดจากชุมชนเข้มเเข็ง การขึ้นยึดเหนี่ยจิตใจ พื้นที่วัดศาสนา

อยู่รอบตัวเขา ปลูกข้าว เจอปลา เจอนก แล้วก็ถ่ายถอดสิ่งที่เห็นลง การกำเนิดของจุดเริ่มต้นพวกนั้นคือความอุดมสมบูรณ์รึป่าว ความเเป็นธรรมชาติ ถ้าเราเอาตรงนั้นมาแสดงความเป็นชนบทได้ มันก็โอเคละนะ เพราะลวดลายไม่ได้มาจากความเป็นสมัยใหม่ มันก็มาจากชุมชน งั้นถ้าเราจะขายความเป็ฯชุมชนมันต้องมาจากพวกนี้รึป่าว มีความเพียวกว่าสมัยใหม่ที่มันจะสิ่งอะไรก็ตามเข้ามาอีก แต่มันอาจจะมีสักโซนนึง ที่หมายถึง ความร่วมสมัยที่เป็นลวดลาย
ใหม่เข้ามา อาจจะ1ในตัวแทนของ7โซน ที่มันหมายถึงสมัยใหม่ เป็นลวดลายที่จดจำได้เเล้วเอาดีไซน์สักโซน แต่อีก6โซนเกี่ยวกับประวัติศาสตร์เรื่องการเรียนรู้ การทำอาชีพ หรือทำอะไร จะได้ดู มีความสัมพันธ์กัน

ไม่ใช่อยู่ๆไม่ได้พูดถึงผ้าเลย เเล้วเอามาทำไม บางทีมันมีคำถามนี้ แต่ถ้านี่เป็นองค์ประกอบในการรักษาและดำรงอยู่ของลายผ้า มันคือเรื่องของวัฒนธรรม มันก็จะอ๋อ ความสำคัญของลายผ้ามันยังอยู่แต่ซึ่งลวดลายเกิดจาก ..... เราอาจจะไปพูดถึงลวดลายเกิดจากอะไร เเต่นี่คือกรอบรวมใหญ่ๆว่าผ้าคือความสำคัญของอำเภอชนบท ก็จะจบในเชิงการเกริ่นความสำคัญต่างๆ

คือถ้าเขาเข้าใจในมุมนี้ เขาจะไม่มีคำถามที่จะมาเถียงว่า ทำไมต้องทำผ้าด้วยอ่ะ ก็ผ้านี่ไง นี่คือความสำคัญของผ้า แล้วถ้าเขาเข้าใจชุดนี้ละเข้าจะไปถามเรื่องอื่น ดีไซน์สวยมั้ย ความสัมพันธ์ของโซนนิ่ง /// เขาจะไม่กลับมา โห่วว อย่างอื่นสำคัญกว่ารึป่าวในชนบท คุณดูดีรึยัง มันก็จะข้ามไป ถ้าเราเกริ่นเรื่องนี้พอสมควร เเต่ว่าคงเข้าใจอยู่แหละเพราะพูดมาขนาดนี้

ยังไม่ได้กรอกเกี่ยวกับผ้าเลยนะ เบ้นอาจจะใส่สัญลักษณ์ก็ได้เช่นใช้สีดำหรือสัญลักษณ์ของผ้าเข้าไปเปะ เช่นลายหน้านาง เบ้นเอาโลโก้ไปแปะ เพื่อให้เป็นสัญลักษณ์ เช่น ลายอะไรเกิดช่วงเวลาไป เอาลายนั้นไปแปะ ไว้เลย แล้วเราก็เขียนว่านี่คือลายอะไรเเล้วเราจะสร้างความหมายและสร้างความสัมพันธ์กับลวดลายที่มันเกิดขึ้นแต่ละชุด เขาก็จะเข้าใจได้ง่ายขึ้น ว่าเขาจะเข้าใจความหมายว่าลายนั้นไปโผล่ตรงนี้แบบคร่าวๆก็ได้นะ ไม่ต้องแบบต้องเป็นข้อเท็จจริงหาไม่ได้ เลยไม่แปะ

คือถ้าเรารู้ในช่วงปีพ.ศ.เราจะรู็ที่แปะล่ะ ถ้าเราอันนี้ไปโยงเป็นเส้นนะ แบบยาวทั้งหมดเลยเเล้วห่างด้วยปีพ.ศ. แล้วแถบด้านบนก็เอาลายแปะทีนี้ก็ได้ยาวๆ ก็จะได้ไดอะแกรมของการเล่าเรื่องถึงความสำคัญได้แล้ว