Truyền thuyết có chủ đề ca ngợi các nhân vật giữ yên đất nước đầu thời kỳ độc lập khá phong phú về số lượng.
Khi nền độc lập của dân tộc đã được củng cố thì các triều đại phong kiến Việt Nam vẫn phải liên tiếp đứng dậy chống xâm lược Tống, Nguyên, Minh, Thanh