Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Euskal literatura XVII. mendean - Coggle Diagram
Euskal literatura XVII. mendean
Giro politikoa/erlijiosoa
Joana III.a, Nafarroako Enrike III.-aren ama
Enrike III.a, frantziako errege bihurtu (amak bultzatua)
Frantziako Enrike IV.a bezala historiara pasatu
Higamotek
Burgesia + Noblezia berenganatu
Frantzia gehiena elizara elkartu
Frantzia monarkiaz jabetzea ez lortu.
Frantzia eta espainian monarkia katolikoak finkatuta
Erlijio bakea lortu zen, bake politikoa berriz, ez.
Austriak espainian agintzen zuten, borboiek berriz, Frantzian.
Iparraldean, Matalaz apaizak, matxinadak altxarazi zituen, monarkien kontra, eta ondorioz, erahila izan zen.
Sorginen aurkako jazarpena eta erreketak
Euskal sinesmenak eta ohiturak pekatu larritzat hartu
Bakearen izenean, euskaldun hauek erre eta erahil
Giro ekonomikoa
Lapurdiko itsasaldea oso estrategikoa
Arrantzu eta itsas merkataritzarako abiapuntu aproposa
Ameriketako bideak irekita
Errefoemaren magaletan erortzeko arriskuan (erlijio-gerretan)
Espainiarekin muga
Hizkera eta kultura bereziko herria
Ondorio nabarmenena, populazioaren hazkundea.
Frantziako monarkia
Aldirik distiratsuena
Erlijio gerrak bukatu
Egonkortasun ekonomikoa
Ekonomia garatzeko aukerak biderkatu
Laburbilduz
XVI.mendean Espainiaren nagusitasun politikoa, Frantziak hartu. XVII. mendean, Lapurdiko kostaldean ontzigintza, arrantza eta merkataritza kokatu.
Gorakada handia iparraldeko ekonomian
Ondorioz
Jendearen alfabetatzeak eta liburuak erosteko ahalmenak, irakurleen ugalpen handia ekarri
Sarako eskola
Euskal literaturaren loraldian sortutako idazleen talde bat da.
kideak
Elizgizonak: Axular (buruzagia) edo Etxeberri Ziburukoa
Elizgizonak ez zirenak: Materre, Klaberia, Hirigoyti edo Guillentena
Ezaugarriak
Elkar gaitzesten zuten.
Lapurtera Ipar Euska Herriko euskalki literario eta eredu bihurtzen dute
Bertsoa eta poesia landu zuten, gai erlijiosoak bereziki.
Sara, Donibane Lohizune eta Ziburu herriek eratutako inguruan sortuak ziren gehienbat
Obra gehienak erlijiosoak edo didaktikoak ziren
Pedro Agerre
BIOGRAFIA
Urdazubiko baserri batean jaio zen 1556.urtean.
Sara bizi eta hil zen 1644.urtean.
Salamancako unibertsitatean ikasi zuen, euskeraz, gaztelaniaz eta latinez egiten zuen hitz.
Idazlea eta apaiz katolinkoa izan zen.
Tabersen elizako arduraduna izan zen eta ondoren Donibane Loizunean jo zuen.
1600ean sarako parrokiako eskuratu eta bertan hil .
Axular deitzen zioten.
LANAK
"Gero" izeneko liburua idatzi zuen, 1643an.
Euskal literaturaren historian lehen prosazko liburu original argitaratua da
Luzamendutan ibiltzeak eta egin beharrekoak gerorako uzteak kalteaz hitz egiten du.
Liburuak irakurlearen jokabidea aldatu
Arnaut Ohienart
BIOGRAFIA
Latinez, frantsesez eta euskaraz idatzi zituen lanak
Maluen jaio zen, 1592ko abuztuaren 17an.
Gizon ilustratua eta jakintsua zen
urtean hil zen Donapaleun Nafarroa
1627an alargun aberats eta noble batekin ezkondu zen
Politiko , histolari, poeta eta kritilari literario garrantsitzua izan zen
EZAUGARRIAk
Oihenarten lanak haren espiritu humanistagatik nabarmentzen dira
Oihenarten irudia poeta isolatu baten antzera iritsi da literaturaren esparrura
Euskal historia izan zen haren arreta jaso zuen jakintza arloa
LANAK
Atsotitzak edo refrauak eta OIhenarten gaztearoa neurthizetan (1657). Poemak amodioari eta erlijioari buruzkoak dira.
L`art poétique basque: 1165an apaiz bati frantsesez zuzendutako gutuna zen, baina 1967ra arte ez zen argitaratu. Euskarazko poesiaren inguruko gogoeta zen