Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Introduction to pharmacology - Coggle Diagram
Introduction to pharmacology
เภสัชวิทยา คือ การศึกษาเกี่ยวกับยาทีทำปฏิกิริยากับสิ่งมีชีวิต
การเรียกชื่อยา
Generic name ชื่อสามัญทางยา ถูกตั้งเพื่อเป็นมาตรฐานในการสื่อกัน
Chemical name ชื่อทางเคมี ชื่อที่แสดงสูตรโครงสร้างทางเคมี มักจะยาว เรียกยาก
Trade name ชื่อทางการค้า ชื่อที่บริษัทที่ผลิตยาตั้ง
pharmacokinetics & pharmacodynamics
คุณสมบัติ
ทางกายภาพ(ของแข็ง ของเหลว ก๊าซ)มีผลดูดดซึมยา
ขนาดโมเลกุล มี molecular weight 100-1,000 และยาขนาดเล็กจะผ่านเยื้อหุ้มเซลล์ได้ดี
แรงยึดจับ จะจับด้วยพันธะเคมี โดย covalent bone เป็นพันธะที่เหนียวแน่นที่สุด
โครงสร้างของโมเลกุล ยาบางชนิดมีสูตรโครงสร้างทางเคมีที่เหมือนกันแต่การจัดวางต่างกัน
ความแรงของยา
การจำแนก
หลักเภสัชวิทยา
เป็นการแบ่งยาตามระบบร่างกาย การรักษา
พระราชบัญญัติยา พ.ศ.2510
ยาแผนปัจจุบัน ยาแผนโบราณ ยาใช้ภายนอก ยาสามัญประจำบ้าน เป็นต้น
บัญชียาสำหรับโรงพยาบาลและสถานบริการสาธารณะสุข
บัญชี ก ใช้ในสถานพยาบาลทุกระดับ เป็นยามาตรฐานที่ใช้รักษา
บัญชี จ ยาที่กระทรวง หรือหน่วยงานรับผิดชอบ
บัญชี ง ยาที่จำเป็นในการช่วยชีวิต แต่อาจทำให้เกิดอันตรายแก่ผู้ป่วย
บัญชี ค ใช้ในโรคเฉพาะทางโดยผู้เชี่ยวชาญ
บัญชี ข กรณีใช้ยาบัญชี ก ไม่ได้ผล หรือใช้เป็นยาแทนยาบัญชี ก ตามความจำเป็น
แหล่งที่มา
ธรรมชาติ
จากแร่งธาตุ พืช สัตว์ เชื้อจุลินทรีย์
สังเคราะห์ทางเคมี
เลียนแบบธรรมชาติ
ปรับปุงจากสารธาติให้ดีขึ้น
สังเคราะห์ขึ้นใหม่ตั้งแต่ต้น
รูปแบบยา คือ เตรียมยาให้เหมาะกับการใช้
บริสูทธิ์ปราศจากเชื้อ
มีความสม่ำเสมอของขนาดยา
มีประสิทธิภาพที่ดี
มีความปลอดภัยสูง
มีความคงตัวดี
ของแข็ง
ยาเม็ด นิยมใช้มากและมีประสิทธิภาพ
ยาแคปซูล เปลือกหุ้มยาทำจากเจลาติน
ยาผง เป็นผงแห้ง
ยาเหน็บ ใช้เหน็บหรือสอดไปในช่องต่างๆ
ยาลูกกลอน เป็นเม็ดกลม ใช้รับประทานเท่านั้น
ของเหลว
ยาน้ำใส ประกอบด้วยตัวยาที่ละลายในน้ำ
ยาน้ำเชื่อม
ยาน้ำแขวนตะกอน ผงยาละเอียดกระจายในน้ำ
ยาน้ำแขวนละออง มีส่วนผสมของน้ำมันกระจายในน้ำ
สปิริต สารหอมระเหยละลายในแอลกอฮอล์
อิลิกเซอร์ยารับประทานมรส่วนผสมของแอลกอฮอล์ 4-40%
ทิงเจอร์ยาที่สกัดจากสมุนไพรละลายในแอลกอฮอล์
ลินิเมนท์ใช้ภายนอก ต้องถูและนวดเพื่อให้เกิดความร้อน
กึ่งแข็งกึ่งเหลว
ครีม
ยาขี้ผึ้ง
เจล
การบริหารยา
การใช้ยาผ่านทางเดินอาหาร ได้แก่ Oral ingestion, Sublingual administration, rectal administration
การให้ยาโดยไม่ผ่านทางเดินอาหาร ได้แก่ Injection, Parenteral administration
pharmacokinetics การศึกษาอัตราการเปลี่ยนแปลงของยาขณะอยู่ในร่างกาย
Absorption ดูดซึมยา
Distribution กระจายตัวยา
Metabolism แปรรูปยา
Excretion ขับถ่ายยา
pharmacodynamics ศึกษาถึงผลของยาและกลไกการออกฤทธิ์
เชิงปริมาณผลยาต่อร่างกาย สามารถเทียบยาและแรงยา