Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Kultura Antycznego Rzymu - Coggle Diagram
Kultura Antycznego Rzymu
religia
politeistyczna
zapożyczenia
Kybele
Jedno z wcieleń Wielkiej Macierzy
frygijska bogini płodności, urodzaju, wiosny i miast obronnych, strażniczka zmarłych.
Matka Bogów (łac. Mater Deum)
statua w świątynii Wiktorii na Palatynie.
Izyda
egipska bogini płodności, rodziny i magii
Jedno z wcieleń Wielkiej Macierzy
święte: zwierze krowa
Izejdony (świątynie)
Mitra
Mitraizm
W III i IV wieku mitraizm został włączony do państwowego kanonu religijnego w Rzymie
bóstwo solarne w mitologii indoirańskiej
W mitologii perskiej: bóg słońca i światłości, opiekun przysiąg i układów, patron wojowników i władców;
przedstawiano go jako młodzieńca w tunice i czapce frygijskiej na głowie, zabijającego byka
mitologia
wiele wydarzeń jest kontynuacją lub reinterpretacją mitologi greckiej i etruskiej
np.
wilczyca Lupa
była wymysłem kultury
etruskiej.
Rzymianie reinterpretowali ją jako opiekunkę "matkę" pierwszego króla miasta Rzym- Romulusa i jego brata Remusa
np. mit o
Eneaszu
(synu Wenus), któremu udało się uciec z pod Troi, po czym zjednał Latynów (w Italii). Jest uwzrany za jednego z herosów rzymskich.
geniusze
bóstwa opiekuńcze, według religii rzymskiej każda osoba i każde miejsce (łac.
genius loci
) ma swojego geniusza
Westa
bóstwa domowe
lary
dusze zmarłych, czczone jako chroniące od nieszczęść bóstwa opiekuńcze domu i pomyślności
W kapliczkach (larariach) umieszczano ich statuetki, modlono się do nich i składano im ofiary.
penaty
bóstwa opiekuńcze pochodzenia etruskiego, strzegące ogniska domowego i spiżarni
stawiano im statuetki w domach i kapliczkach
many
personifikcyjna wersja „dobrych” dusz zmarłych członków rodziny.
poza składaniem im przez rodzinę bezkrwawych ofiar we własnym domu, czczono je w ustanowionym kulcie publicznym. Do głównych świąt należały Parentalia, odbywające się corocznie w dniach 18-21 lutego
Bogini ogniska i domu, symbolizowała czystość, wiarę, rodzinę i porządek domowy.
Świątynie Westy
ignes aeternum
święty wieczny ogień, który płonął tak długo, jak długo Rzym prosperował
Świątynia Westy na Forum Romanum
Westalki
kapłanki Westy, przysięgały wieczne dziewictwo pod karą śmierci, opiekowały się Świątynią Westy - tylko oni mogli wejść - i utrzymywali wieczny płomień. Pochodzili z klasy patrycjuszy (rzymska arystokracja) i mieszkali razem w kompleksie zwanym Atrium Vestae.
Vestalia
święto Westy obchodzone co roku w dniach 7–15 czerwca
bogowie Rzymscy, a Greccy
Jowisz
(Zeus);
Junona
(Hera);
Neptun
(Posejdon);
Minerwa(
Atena);
Mars
(Ares);
Westa
(Hestia);
Merkury
(Hermes);
Ceres
(Demeter);
Pluton
(Hades);
Bachus
(Dionizos);
Diana
(Artemida);
Wenus
(Afrodyta);
Prozerpina
(Persefona/Kora)
Te same imiona co w grecji: Amfitryta (córka Okeanosa, żona Neptuna); Apollo(syn Latony; bóg poezji, medycyny, łucznictwa i słońca);
historiografia rzymska
Swetoniusz
ok.120 r. został sekretarzem kancelarii cesarskiej Hadriana
już rok później zwolniono go, wówczas poświęcił się twórczości literackiej.
"Żywoty Cesarzów"
zawierają one biografie Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta, Tyberiusza, Kaliguli, Klaudiusza, Nerona, Galby, Otona, Witeliusza, Wespazjana, Tytusa i Domicjana.
Publiusz Korneliusz
Tacyt
uwarzmy z najwybitniejszego z historyków z czasów cesarstwa
„Dialog o mówcach”
pierwsze dzieło
„Dzieje"
ukazanie panowania dynastii Flawiuszów
„Germania”
zawiera religię, obyczaje oraz stosunki polityczne i społeczne Germanów
„Roczniki”
opisują czasy panowania Tyberiusza, Kaliguli, Klaudiusza i Nerona
najsłynniejsze dzieło
literatura
pierwsza połowa III w. p.n.e.
przekłady greckich komedii i tragedii na łacinę
III / II w. p.ne
.
Plautus
komediopisarz rzymski
adaptacje komedii greckich
encyklopedia
Katona Starszego
polityk i filozof rzymski
Stoik
na początku miała być kompendium dla jego syna
okres schyłku republiki i cesarstwa
Cyceron
"O państwie"
"O mówcy"
rektor
pisarz, mówca, polityk, dowódca wojskowy, filozof, prawnik i kapłan rzymski
stał na czele stronnictwa przeciwstawiającemu się cesarstwu (stronnnictwo republiki)
cytat z "Mowy o naczelnym dowództwie"
"trwałość dowcipu niż siły, więc chętnie oddałby dwa militarne triumfy za dobrze ułożoną mowę"*
"złoty wiek" literatury rzymskiej
czasy Oktawiana Augusta
cesarz otoczył swoją opieką twórców gotowych wspierać jego politykę
Wergiliusz
Eneida
poemat narodowy
Eneasz- w mitologii greckiej i mitologii rzymskiej bohater wojny trojańskiej. Uchodził za syna króla Anchizesa i bogini Wenus (gr. Afrodyta). Wódz drużyny trojańskiej, który ocalał ze zdobytej przez Greków Troi. Dotarł do Italii i zjednał sobie zamieszkujących tamte ziemie Latynów
Horacy
"Ody"
"Epody"
"Satyry"
Owidiusz
liryka miłosna
"Sztuka kochania"
"Metamorfozy"
poemat epicki przedstawiający przy pomocy wątków mitologii greckiej i rzymskiej stworzenie i historię świata.
prawo rzymskie
cechy prawa rzymskiego
precyzja
klarowność
uniwersalność
Prawo XII tablic
V w. p.n.e. (później udoskonalane)
pierwsza rzymska kodyfikacja prawna
była jednym z podstawowych źródeł prawa rzymskiego
fons omnis publici privatimque iuris ( łac. 'źródło wszelkiego prawa publicznego i prywatnego')
kazuistyka
formułowanie przepisów prawnych polegające na wyliczaniu konkretnych przypadków, do których się one stosują
było podstawą późniejszych praw w państwach europejskich
słynne sentencje prawne wywodzące się z rzymskiego systemu prawnego
Lex retro non agit (łac. prawo nie działa wstecz)
salus rei publicae suprema lex (łac.
dobro państwa najwyższym prawem.
Dura lex, sed lex (łac. twarde prawo, ale prawo)
osiągnięcia techniczne
infrastruktura miast
uporządkowane siatki uliczne
kanalizowane miasta
W bogatych domach rzymskich znajdowały się toalety i łazienki
W termach publicznych istniały podgrzewane podłogi oraz zimne i ciepłe łaźnie
plan term Karakalli
beton rzymski
akwedukty
Służyły do doprowadzania wody z górskich źródeł i rzek do miast
Wykorzystywały one naturalne nachylenie terenu
akwedukt Pont du Gard
Francja ( Galia w czasach rzymskich)
"Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu"
gesta sieć dróg na terenach całej Italii
łączna długość: 70 tys. km
usprawniony transport
handel
sprawne przemieszczanie się wojsk na terenach całego cesarstwa
bezpieczeństwo
szybkie przesyłanie informacji
Via Appia
droga z Rzymu do portu w Brundisium (południe Italii)
architektura
nowe porzątki
porządek toskański
porządek kompozytowy
arkada (zastosowanie łuku)
Archiwolta
ozdobne obramienie arkady
porządek
PORZĄDEK WIELKI
uporządkowanie kilkukondygnacyjnej elewacji,
w którym pilastry lub półkolumny wybranego porządku obejmują kilka kondygnacji.
PORZĄDEK SPIĘTRZONY
uporządkowanie kilkukondygnacyjnej elewacji, w którym na każdej z nich wykorzystano inny porządek, umieszczając najcięższy i prosty na dole a zdobniejsze na kolejnych piętrach.
Koloseum
amfiteatr w Rzymie, wzniesiony w latach 70-72 do 80 n.e. przez Wespazjana i Tytusa – cesarzy z dynastii Flawiuszów.
PORZĄDEK SPIĘTRZONY
Panteon
(łac.
miejsce poświęcone wszystkim bogom
) okrągła świątynia na Polu Marsowym, ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 125 na miejscu wcześniejszej z 27 r. p.n.e., zniszczonej w pożarze w 64 r. n.e.
bazyliki rzymskie
Bazylika Maksencjusza
budynek o użyteczności publicznej, w którym można było prowadzić sprawy handlowe lub prawne, pełniący wiele funkcji nowoczesnego ratusza.
Dom rzymski
triumf w architekturze rzymskiej
łuki triumfalne
wznoszone w uznaniu zasług dla zwycięskich wodzów. Ściśle związane z rytuałem triumfalnym.
Łuk Konstantyna Wielkiego w Rzymie
kolumna Trajana
pomnik wzniesiony w 113 roku w Rzymie na Forum Trajana dla upamiętnienia zwycięstw cesarza Trajana nad Dakami
sztuka
cechy sztuki rzymskiej
realizm - wierność rzeczywistości
monumentalizm - pokazanie potęgi państwa i władcy
dekoracyjność - zdobienie przestrzeni publicznej i prywatnej
utylitaryzm - zasada użyteczności w architekturze.
sztuka Etrusków
tumulusy
obrazy w etruskich Nekropolis
grobowce etruskie na planie koła, przykryte ziemnym kopcem
Istotną rolę w tradycji artystycznej Etrusków odegrała sztuka sepulkralna.
Etruskie nekropolie (cmentarze) stanowią najlepiej zachowany fragment dziedzictwa tej kultury, wskazujący, że przywiązywali oni szczególną wagę do zapewnienia zmarłym jak najlepszych warunków pośmiertnej egzystencji.
rzeźba etruska
Romulus i Remus zostali dodani w czasach rzymskich
Świątynia etruska
rzeźba rzymska
Oktawian August; posąg z Prima Porta; I w. n.e.
Kuta w marmurze
Stojąca w kontrapoście
Statyczna
Otwarta na przestrzeń
Prawidłowe proporcje i anatomia
Realizm
Potraktowanie formy postaci w celach
propagandowych
Gładka powierzchnia, precyzyjne opracowanie detali
Zeus Otricoli; rzymska kopia greckiej rzeźby z IV w. pne
malarstwo rzymskie
martwa natura
rozwija tradycje malarstwa greckiego
imitowanie natury - sceny ogrodowe
malarstwo monumentalne pełnia funkcję dekoracyjną w przestrzeni wewnętrznej domu rzymskiego
portrety
realizm w ujęciu scen codziennych i portretów
iluzjonistycznie imitacje widoków architektury
