Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
KOCHANOWSKI - Coggle Diagram
KOCHANOWSKI
Tren XIX
Tren XIX, ostatni z „Trenów”, można z pewnością uznać za kluczowy dla całego cyklu.
Jest to utwór nietypowy ze względu na sytuację liryczną – tym razem poeta nie wypowiada się bezpośrednio, ale przytacza treść swojego snu (lub widzenia), oddając głos zmarłej matce.
kobieta pojawia się z Urszulką na ręku. Dziewczynka wygląda jak za życia. Matka poety wyjaśnia, że przybywa, by go pocieszyć i przypomnieć o pewnych, zresztą znanych mu, prawidłach życia.
Duch kobiety potwierdza, że dziewczynka znalazła się w zaświatach. Wizja tej krainy jest zgodna z wyobrażeniami chrześcijańskimi – dusze zbawione przebywają w miejscu jasnym, dobrym i bezpiecznym
-
Tren IX
tworząc "Tren IX" Jan Kochanowski zwrócił uwagę nie tylko na treść, ale także na formę. Utwór jest rymowanym wierszem stychicznym, autor zastosował w nim rymy dokładne i parzyste.
cały utwór jest tak naprawdę jedną, niezwykle rozbudowaną apostrofą do Mądrości: „Kupić by cię, mądrości za drogie pieniądze…”.
-
należy do utworów budujących żałobny cykl dziewiętnastu wierszy powstałych bezpośrednio po śmierci ukochanej córki autora, Jana Kochanowskiego.
Tren X
„Tren X” zawiera ważne – w kontekście całego cyklu – refleksje poety nad miejscem pośmiertnego przebywania duszy córki.
podmiot liryczny zadaje serię pytań skierowanych bezpośrednio do Urszulki. Poeta, ojciec, ale i filozof poszukuje tej sfery (poziomu duchowości), w której mógłby nastąpić kontakt z duszą dziecka.
Wyliczenie możliwych, według poety, miejsc przebywania duszy Urszulki daje czytelnikowi szeroki obraz jego światopoglądu. Autor nie odrzuca żadnej z możliwości, przeciwnie – zdaje się „rozszerzać” swoje poszukiwania.
Budowa Trenu X jest regularna, wiersz napisany został trzynastozgłoskowcem. Utwór ten – podobnie jak większość z trenów – rozpoczyna się apostrofą: „Orszulo moja wdzięczna”. Większa część tekstu składa się z pytań retorycznych („Czyliś do raju wzięta?”). Ostatnie cztery wersy zawierają prośbę podmiotu lirycznego do córki. Inne środki stylistyczne to epitety oraz powtórzenia.
Raki
Fraszka pt.: „Raki” to przede wszystkim żart – doskonały przykład kunsztu poetyckiego Kochanowskiego, a także jego poczucia humoru.
Z pozoru fraszka ta jawi się jako pochwała miłości i stałości kobiet. Cały dowcip polega jednak na tym, iż wiersz można odczytać także wspak – wówczas zupełnie zmienia on znaczenie.
Fraszka czytana tak, jak zwykło się to robić – od lewej do prawej – jest przykładem liryki miłosnej, wychwalającej cnoty dam
Żartobliwa forma fraszki wpisuje „Raki” w nurt dworski. Zapewne były one powtarzane jako rodzaj kalamburu, gry słownej służącej dworskiej rozrywce.
Na Lipę
Fraszka „Na lipę” to jeden z wielu utworów Kochanowskiego opiewających uroki wiejskiego życia. W tym przypadku poeta posłużył się liryką inwokacyjną. Podmiotem lirycznym uczynił lipę, która zwraca się do odbiorcy: „Gościu, siądź pod mym liściem”.
Lipa stanowi część krajobrazu, który autor pragnie ukazać w sielankowej konwencji.
Lipa jako podmiot liryczny została wybrana nieprzypadkowo. Potężne drzewo kojarzy się z trwałością, z zapuszczeniem korzeni w określonym miejscu.
Fraszka liczy dwanaście wersów, napisana została trzynastozgłoskowcem. Poeta zastosował rymy żeńskie, parzyste. Najistotniejszy środek artystycznego wyrazu to personifikacja lipy.
Tren VII
Tren VII to przykład rozpamiętywania zmarłego określanej jako comploratio, czyli opłakiwanie. Poeta skupia się przede wszystkim na swoim żalu po stracie córki.
Utwór rozpoczyna apostrofa, połączona z pytaniem retorycznym, zaadresowana do przedmiotów pozostałych po zmarłej Urszulce
Tren VII wyróżnia się prostotą, oszczędnością w zastosowaniu środków artystycznych. Nie ma tu charakterystycznych dla większości trenów odwołań do antyku czy Biblii, nie pojawia się też spersonifikowana śmierci czy mądrość. Są za to przedmioty codziennego użytku, sukienki i wstążki, które pozostały po małej dziewczynce.