Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Pancreatitis (ตับอ่อนอักเสบ) :warning: - Coggle Diagram
Pancreatitis (ตับอ่อนอักเสบ) :warning:
1.การอักเสบเฉียบพลัน (Acute pancreatitis)
เป็นการอักเสบเฉียบพลัน ซึ่งทำให้เกิดอาการปวดท้อง โดยจะมี pancreatic enzyme ในเลือดเเละในปัสสาวะสูงเมื่อการอักเสบนั้นหายเเล้วตับอ่อนจะฟื้นคืนสู่สภาพปกติ
2.การอักเสบเรื้อรัง (Chronic pancreatitis)
เป็นการอักเสบอย่างต่อเนื่องเรื้อรัง โดยมีลักษณะการเปลี่ยนเเปลงทางพยาธิสภาพที่ถาวรของตับอ่อน
พยาธิสภาพ
การหลั่งของ proteases เเละ lipase เกิดขึ้นในระยะของการหลั่งเข้าไปในลำไส้ ทำให้เนื้อเยื่อของตับอ่อนถูกทำลาย เเต่อาจจะเกิดจากการไหลกลับของน้ำดีจาก duodenum เข้าไปในท่อตับอ่อนหรือจากการที่ท่อตับอ่อนมีการอุดตัน ผลที่เกิดขึ้นคือ มีการย่อยทำลายของเนื้อเยื่อตับอ่อน (autodigestion) ตั้งเเต่ตับอ่อนเริ่มมีการอักเสบ การทำลายเนื้อเยื่อของตับอ่อนก็จะเพิ่มขึ้น
อาการเเละอาการเเสดง
ตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลัน
ปวดท้องอย่างรุนแรงบริเวณท้องส่วนบน อาจปวดร้าวลามไปที่หลังได้ โดยอาการปวดมักจะเป็นอยู่ประมาณ 2-3 วัน
มีอาการปวดท้องที่รู้สึกปวดมากขึ้น เมื่อรับประทานอาหาร
มีอาการกดแล้วเจ็บ เมื่อสัมผัสหน้าท้อง หรือท้องอืด
มีไข้ คลื่นไส้อาเจียน
มีอาการกดแล้วเจ็บ เมื่อสัมผัสหน้าท้อง หรือท้องอืด
อาการดีซ่าน
ตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรัง
ปวดท้องส่วนบน โดยปวดแบบเป็นๆหายๆ หรือปวดตลอดเวลา
น้ำหนักตัวลดลงโดยไม่ได้ตั้งใจ เป็นผลมาจากการที่ร่างกายไม่สามารถดูดซึมสารอาหารได้ตามปกติ
ภาวะอุจจาระมีไขมันมาก อุจจาระเป็นสีเทาหรือสีซีดหรืออุจจาระมีกลิ่นเหม็นกว่าปกติ
การวินิจฉัย
ซักประวัติ
ผู้ป่วยมักมีประวัติดื่มสุรามาเป็นเวลานาน อาการปวดท้องบริเวณใต้ลิ้นปี่หรือใต้ชายโครงด้านซ้านตลอดเวลา และมักร้าวไปที่หลัง อาการอาจจะดีขึ้นในท่านั่งก้มหนืองอตัว อาการปวดท้องมักเกิดทันทีหลังกินอาหารหรือดื่มสุรา นอกจากนี้จะมีอาการคลื่นไส้อาเจียนร่วมด้วย
การตรวจร่างกายเเละอื่นๆ
ตรวจร่างกายพบหน้าท้องโป่งตึง กดเจ็บ แต่ไม่มี rebound tenderness พบไข้ปานกลางถึงสูง อาจมีตัวและตาเหลืองด้วยถ้ามีการอุดกั้นของทางเดินน้ำดี
ตรวจพบเม็ดเลือดขาว amylase และ lipase สูง
ตรวจอุจจาระ ใช้สำหรับตรวจผู้ป่วยตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง เพื่อวัดระดับของไขมัน ซึ่งอาจบ่งบอกได้ว่าระบบย่อยอาหารไม่สามารถดูดซึมสารอาหารได้อย่างเพียงพอ
เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (Computerized Tomography: CT Scan) ช่วยในการตรวจหานิ่วในถุงน้ำดี และช่วยตรวจประเมินขอบเขตการอักเสบที่เกิดขึ้นกับตับอ่อน
การทำอัลตราซาวด์ช่องท้อง เพื่อตรวจหานิ่วในถุงน้ำดี และการอักเสบของตับอ่อน
การรักษา
ผู้ป่วยตับอ่อนอักเสบเรื้อรังต้องหยุดสูบบุหรี่ และหยุดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ตามที่แพทย์และนักโภชนาการแนะนำ รวมไปถึงรับประทานยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
กดการหลั่งน้ำย่อย และพักการทำงานของตับอ่อน
ระงับอาการปวด รักษาภาวะช๊อค
รักษาภาวะสมดุลของระบบหายใจ
แก้ไขความผิดปกติของสารน้ำและอิเลคโทรไลต์
การพยาบาล
ดูแลให้rate จัดท่า Fowler’s position
ดูแลให้ NPO และให้ IV fluid
ดูแลให้ยา ยาแก้ปวดท้อง ยาแก้คลื่นไส้อาเจียน ยาลดการหลั่งกรดจากกระเพาะอาหารและน้ำย่อยจากตับอ่อน ยาปฏิชีวนะเพื่อควบคุมการติดเชื้อ Pancreatic enzyme เพื่อทดแทนน้ำย่อยที่เข้าไปถึง duodenum ได้แก่ Calcium gluconate , Pancreatic lipase
ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการติดเชื้อ โดยเฉพาะในรายที่มีเนื้อตับอ่อนตาย organ failure ไม่สามารถรับประทานอาหารได้ เช่น ยากลุ่ม cabapenam หรือ กลุ่ม quinolone ร่วมกับ metronidazole
ให้เเคลเซียม ควรฉีดในกรณีที่ระดับเเคลเซียมในเลือดต่ำมาก
ยากลุ่มที่ยับยั้งการหลั่งเอนไซม์จากตับอ่อน ได้แก่ glucagon, anticholinergic, calcitonin, somatostatin เเละ ยาต้านเอนไซม์ที่ย่อยโปรตีน ได้เเก่ aprotinin