Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

NIEINSULINOWE LEKI CUKRZYCOWE - Coggle Diagram

- - - - Avamina, Avamina SR, Etform, Formetic, Glucophage, Glucophage XR, Metfogamma, Metformax, Metformax SR, Metformin Bluefish, Metformin Galena, Metformin Vitabalans, Metifor, Siofor, Symformin XR
    - - nie powoduje przyrostu masy ciała ani hipoglikemii; zmniejsza insulinooporność; uznawany za lek pierwszego wyboru do stosowania u chorych na cukrzycę typu 2
    - - najczęściej przejściowo, zwykle w 1.–2. tyg. stosowania, powoduje biegunkę, nudności, wymioty, wzdęcie brzucha, metaliczny posmak w ustach; przy niewłaściwym stosowaniu ryzyko kwasicy mleczanowej; zwiększone ryzyko niedoboru witaminy B12
    - - niedotlenienie (niewydolność oddechowa, niewydolność serca),
      - niedokrwienie dużych narządów (udar mózgu, zaawansowana choroba niedokrwienna i zawał serca, niedokrwienie kończyn dolnych),
      - niewydolność nerek (GFR: <30 ml/min/1,73 m2 → nie stosuj metforminy; 30–44 → nie rozpoczynaj leczenia metforminą, ale możesz kontynuować stosowanie leku w zmniejszonej o 50% dawce, z monitorowaniem czynności nerek co 3 mies.; 45–59 → możesz kontynuować leczenie metforminą, z monitorowaniem czynności nerek co 3–6 mies.; ≥60 → monitoruj czynność nerek 1 ×/rok),
      - uszkodzenie wątroby (przy umiarkowanym wzroście aktywności enzymów wątrobowych, np. w stłuszczeniu wątroby, możesz stosować, ale ostrożnie),
      - nadużywanie alkoholu
  - - - gliklazyd, glikwidon, glimepiryd, glipizyd
    - - szybkie działanie; łatwe dawkowanie preparatów o zmodyfikowanym uwalnianiu, tanie
    - - przyrost masy ciała; ryzyko hipoglikemii (zwłaszcza u osób starszych lub przy nadmiernym wysiłku fizycznym albo wskutek interakcji z kwasem acetylosalicylowym, NSLPZ, sulfonamidami, antykoagulantami i alkoholem)
  - - - *są preparaty złożone z metforminą i gliptynami
      - dapagliflozyna, empagliflozyna, kangliflozyna, ertugliflozyna
      - dapagliflozyna jedyna zarejestrowana też dla DMI
        
        jego stosowanie może poprawić kontrolę glikemii i pomóc w redukcji masy ciała
    - - łatwe dawkowanie, nie wywołują hipoglikemii (stosowane w monoterapii) ani przyrostu masy ciała; istnieją dane wskazujące, że leki z tej grupy (empagliflozyna, kanagliflozyna, a także dapagliflozyna) zmniejszają ryzyko sercowo-naczyniowe, w tym także ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych (empagliflozyna), zmniejszają ryzyko progresji niewydolności serca oraz hamują postęp niewydolności nerek w przebiegu cukrzycy
    - - zakażenia grzybicze narządów płciowych i układu moczowego, wielomocz, hipotensja, odwodnienie, zwiększone ryzyko wystąpienia euglikemicznej kwasicy ketonowej, zwiększone ryzyko amputacji u chorych z owrzodzeniem w zespole stopy cukrzycowej; nie stosuj u osób przyjmujących diuretyki pętlowe oraz we wszystkich stanach, w których istnieje ryzyko odwodnienia (np. choroby przewodu pokarmowego, szczególnie o ostrym przebiegu) lub w których obniżenie ciśnienia tętniczego jest niepożądane; ≥1 ×/rok oceniaj czynność nerek, podczas leczenia dbaj o właściwe nawodnienie i o profilaktykę zespołu stopy cukrzycowej
  - - - linagliptyna, alogliptyna, saksagliptyna, sitagliptyna, widagliptyna
    - - nie powodują przyrostu masy ciała, nie wywołują hipoglikemii; wildagliptyna – dobrze udokumentowano możliwości stosowania u osób starszych; linagliptyna – jedyna gliptyna niewydalana z moczem, nie wymaga odstawienia ani zmiany dawkowania u chorych z niewydolnością nerek
    - - nudności; ból i zawroty głowy (częściej po wildagliptynie); rzadziej nadmierna senność, ból w nadbrzuszu, zaparcie (w leczeniu skojarzonym z pochodną sulfonylomocznika) lub biegunka (w leczeniu skojarzonym sitagliptyną i metforminą); możliwe zwiększenie ryzyka niewydolności serca (saksagliptyna); zwiększone ryzyko hipoglikemii (w razie leczenia skojarzonego z pochodną sulfonylomocznika lub insuliną → początkowo zmniejsz dawki tych leków); w niewydolności nerek zmniejsz dawkę lub odstaw lek (z wyjątkiem linagliptyny); bardzo rzadko reakcje nadwrażliwości (np. pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, pemfigoid pęcherzowy); mogą powodować silny ból stawów wymagający ich odstawienia
  - - - zmniejsza insulinooporność; w monoterapii nie powoduje hipoglikemii; zmniejsza stężenie wolnych kwasów tłuszczowych we krwi
    - - może powodować zatrzymywanie wody i obrzęki, w tym także zaostrzenie lub przyspieszenie wystąpienia niewydolności serca (zachowaj ostrożność u chorych z jakimkolwiek czynnikiem ryzyka zastoinowej niewydolności serca, np. przebyty zawał serca, podeszły wiek), nie stosuj u chorych z niewydolnością serca, niezależnie od jej nasilenia i u chorych z niewydolnością nerek; nieco zwiększa ryzyko zaburzeń czynności wątroby (konieczne monitorowanie; nie stosuj w razie jakichkolwiek objawów choroby wątroby lub gdy aktywność enzymów wątrobowych jest zwiększona [ALT >2,5 × ggn]); zwiększa ryzyko przyrostu masy ciała, złamań kości długich u kobiet oraz wystąpienia i nasilenia obrzęku plamki; niejasny wpływ na ryzyko wystąpienia raka pęcherza moczowego
  - - - zmniejsza glikemię poposiłkową i insulinemię, stosowana w monoterapii nie powoduje hipoglikemii; pośrednio zmniejsza syntezę triglicerydów
    - - częste dolegliwości żołądkowo-jelitowe – wzdęcia, ból brzucha, nadmierne oddawanie gazów, uczucie pełności, niekiedy biegunka (nasilone w razie nieprzestrzegania diety); w razie hipoglikemii (wywołanej innymi lekami) chory powinien spożyć glukozę, której wchłanianie nie jest upośledzone
- - - - eksenatyd, albiglutyd, dulaglutyd ), liksenatyd,* liraglutyd, semaglutyd*
    - - sprzyjają redukcji masy ciała, nie wywołują hipoglikemii; niektóre preparaty mają przedłużone działanie, co pozwala stosować je 1 ×/tydz. (eksenatyd o przedłużonym uwalnianiu, albiglutyd, dulaglutyd i semaglutyd); zmniejszają ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych (liraglutyd, semaglutyd, albiglutyd, dulaglutyd), spowalniają progresję cukrzycowej choroby nerek, a także powikłań mikroangiopatycznych (zwłaszcza liraglutyd i semaglutyd), ale nie udowodniono, by hamowały progresję niewydolności serca
    - - częste dolegliwości żołądkowo-jelitowe, nudności; bardzo rzadko – ostre zapalenie trzustki (w razie podejrzenia natychmiast odstaw lek); możliwe pogorszenie czynności nerek u chorych z niewydolnością nerek, wymaga monitorowania (lek przeciwwskazany w ciężkiej niewydolności nerek); u pacjentów z retinopatią cukrzycową leczonych semaglutydem zauważono pogorszenie retinopatii, co wymaga zachowania ostrożności i kontroli