Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Eşeysiz Üreme, Ekran Alıntısı-2 - Coggle Diagram
Eşeysiz Üreme
Partenogenez
Omurgasızlardan bal arılarında, eşek arılarında, karıncalarda, kelebeklerde ve yaprak bitlerinde görülür. Omurgalılardan Komodo ejderinde ve çekiç başlı köpek balığında partenogenez görülür.
Bal arılarında kraliçe arının yumurtalarından bir kısmının döllenmeden gelişmesiyle haploit kromozomlu erkek arılar meydana gelir.
Bal arılarında kraliçe arı (2n) yumurta hücrelerini mayozla oluşturur. Erkek arı (n), mitozla sperm sayısını artırır. Yumurtaların bazıları, erkek arıların oluşturduğu sperm hücreleriyle döllenerek dişi embriyo (2n) oluşturur.
Döllenmiş yumurtalardan çiçek tozuyla beslenenler, işçi arıları; arı sütüyle beslenenler, kraliçe arıyı oluşturur.
Tomurcuklanma
Ata bireyden dışa doğru bir çıkıntı oluşur. Bu çıkıntı gelişerek yeni bireyi meydana getirir. Oluşan bireyler ata bireyden ayrılıp tek başına yaşayabilir veya ata bireyle birlikte kalıp koloni de oluşturabilir.
-
-
-
-
-
Bölünerek Üreme
Eşeysiz üremenin en basit ve yaygın şeklidir. Bölünme sonucu oluşan yeni hücrelerdeki kalıtsal materyal, nitelik ve nicelik olarak birbirinin aynısıdır. Ancak sitoplazma miktarları farklı olabilir. Birey sayısı artışı her nesilde iki katına çıkar. Tek hücreli ökaryot canlılarda, canlının türüne göre sitoplazma bölünmesinin yönü farklılık gösterebilir. Çünkü bazı canlılarda pelikula bulunmaz.
-
-
-
Rejenerasyon
Canlılarda kopan vücut parçalarının yenilenmesine rejenerasyon denir. Kopan parçanın rejenerasyonla kendini yenilemesi bazı ,canlılarda yeni birey oluşumu ile sonuçlanır. Bu olaya rejenerasyon ile üreme denir.
-
-
-
-
-
Sporlanma
Spor, mayoz ve mitoz sonucu oluşan n kromozomlu bir üreme hücresidir. Sporlar, döllenmeden uygun ortamda gelişmeye başlayarak yeni birey oluşturur. Olumsuz çevre koşullarına dayanıklıdırlar.
-
Vejetatif Üreme
Bitkilerde görülen eşeysiz üreme çeşididir. Mitoz ve yenilenme esasına dayanan bu üreme şeklinde bitkinin bir parçası veya özelleşmiş bir bölümünün ayrılarak yeni bir bitkiyi oluşturması söz konusudur. Vejetatif üremeyle gelişen yeni bitkiler, ana bitkiyle ve birbirleriyle kalıtsal olarak aynıdır.
Sürünücü Gövde ile Üreme: Ana gövdeden gelişen dalların veya gövdenin üzerindeki gözlerin toprakla teması sonucunda köklenme ile yeni bitkilerin oluşmasına sürünücü gövde ile üreme denir. Çilek, sarmaşık ve üzüm gibi bitkilerde görülür .
Rizomla Üreme: Bitkinin ana ekseni olan rizom, toprağın alt yüzeyinden büyüyerek üst yüzeye doğru yaprak ve çiçek sürgünleri oluşturur. Ayrık otu ve zencefil rizomla üreme yöntemine örnek verilebilir.
Çelikle Üreme: Bitkilerin dal ve kök parçalarından yeni bitkilerin üretilmesine çelikle üretim denir. Nemli toprakta ya da suda bir süre bekletilerek köklendirilen bitki parçalarından yeni bitkiler üretilir. Çekirdeksiz üzüm, muz, Afrika menekşesi, kavak ve söğüt gibi bitkiler çelikle üretilebilmektedir.
Yumru Gövde ile Üreme:
Patates ve yer elması gibi bitkilerin yer altı gövdelerindeki gözlerden (nodlardan) yeni yumruların ve bitkilerin oluşmasına yumru gövde ile üreme denir .
Aşılama: Bazı bitkilerden elde edilen tomurcukların veya doku parçalarının başka bir bitkiye taşınmasına aşılama denir. Aşılama ile kök ve gövde yapısı güçlü olan bitkiler üzerinde verimi yüksek tomurcuklar geliştirilmiş olur. Bu yöntemle bitkilerin üretim hızı ve verimi artırılmış olur.
Doku Kültürü: Bitkilerden elde edilen parçalardan, özel besi ortamlarında yeni bitkilerin üretilmesi yöntemine doku kültürü denir. Doku parçaları steril besi ortamlarına yerleştirilerek uygun şartlarda mitozla hücre çoğalması gerçekleştirilir. Doku farklılaşması olmadan oluşan hücre yığınlarına kallus denir. Kalluslar; hormonlarla desteklenmiş farklı besi ortamlarına alınarak kallusun kök ve gövde dokularının kalluslardan farklılaşması ile yeni bitki oluşumu sağlanır.
Soğanla Üreme: Genellikle sarımsak, soğan, muz, zambak, salep ve safran gibi tek çenekli bitkiler bu yolla ürer. Kalın gövde uzantılarına soğan denir. Soğanlar toprak altında uzayarak saçak kök oluşturur. Bitki olgunlaştığında, vejetatif olarak toprak altında yeni soğanlar oluşturur.
-
