KIDNEY URINARY BLADDER


SYSTEM

ELECTROLYTE ABNORMALITYภาวะเกลือแร่ผิดปกติ

FUNCTION OF KIDNEY

ACUTE KIDNEY INJURY (AKI) ภาวะไตวายเฉียบพลัน

GLOMERULAR DISEASEโรคที่เกิดจากความผิดปกติของโกลเมอรูลาร์

1.Maintanance of normal body fluid composition
•ควบคุมสารน้ำทั้งในส่วนของ Intracellular และextracellular โดยทำให้เกิดการขับสารน้ำ หรือ คั่งของสารน้ำ
• ความเข้มข้นของน้ำ โซเดียม โพแทสเซียม แคลเซียม
ฟอสเฟต และ ไฮโดรเจนถูกควบคุมอย่างเข้มงวดเพื่อที่จะรักษาขนาดของเซลล์ และการทำงานของเซลล์ไว้

2.Excretion of waste products of matabolism and excretion of foreign substance
• ไตทำหน้าที่ในการกำจัด nitrogenous waste ที่สร้างโดยตับในกระบวนการ metabolism
• นอกจากนั้น ยาและสารพิษหลายๆชนิด ถูกขับออกมาในปัสสาวะเช่นกัน

3.Regulation of blood pressure
•ถ้าเลือดไปเลี้ยงไตน้อยลง จะกระตุ้นระบบประสาท sympathetic ทำให้เกิดการหลั่งของ renin จากjuxtaglomerular cells
• Renin จะไปเปลี่ยน angiotensinogen ให้เป็น angiotensin I ซึ่งจะไปเปลี่ยนเป็น angiotensin II
• Angiotensin II เป็นสารที่มีคุณสมบัติทำให้เกิด vasoconstriction ของหลอดเลือด และกระตุ้นให้เกิดsodium retension
• นอกจากนน angiotensin II ยังกระตุ้นการหลั่ง aldosterone จาก zona glomerulosa ของ adrenal gland

4.Production of hormones
4.1) Erythropoietin : • สร้างจาก Interstitial fibroblast • ช่วยสร้างเม็ดเลือดแดงในไขกระดูก
4.2) Activation of vitamin Dิ Vitamin D มีบทบาทสำคัญในการควบคมสมดุลของแคลเซียม ฟอสฟอรัส และการ metabolism ของกระดูก

Glomerular Filtration Rate(GFR)เป็นผลจากค่าเฉลี่ยของอัตราการกรองของแต่ละ nephron คูณกับจำนวน nephronทั้ง 2 ข้างในไต
ค่าปกติของ GFR ขึ้นกับ อายุ เพศ ขนาดร่างกาย การออกกำลังกาย อาหาร ยาที่รับประทาน และภาวะตั้งครรภ์ ร่างกายของแต่ละคนให้ body surface area เท่ากัน คือ 1.73 m2
ค่า GFR ปกติมีค่าประมาณ 130 ml/min/1.73 m2 ผู้ชาย และ 120 ml/min/1.73 m2 ในผู่้หญิง
ปัจจุบันเราใช้สูตรของCKD-EPI ประเมิน eGFR

Urinalysis (UA)

การตรวจปัสสาวะด้วยกล้องจุลทรรศน์เพื่อดูurine sediment สามารถช่วยประเมินในผู้ปวยที่มี
การลดลง ของ GFR, Proteinuria, hematuria, urinary tract infection หรือ nephrolithiasis

Physical examination มี • Color • Turbiditysical
Chemical examination มี• pH • Protein • Glucose • Ketones • Blood • Urobilinogen • Bilirubin • Nitrites • Leukocyte esterase
Microscopic examination• RBC/WBC/Epithelial cell • Cast • Crystals • Infecting organism

HEMATURIA

ตรวจพบ RBC ในปัสสาวะ
แบ่งเป็น Macroscopic (Gross) hematuria : มองเห็นได้ด้วยตาเปล่า และ Microscopic hematuria :
มองเห็นด้วยกล้องจุลทรรศน์ ปริมาณเลือดแค่ 1 ซีซี ในปัสสาวะ 1 ลิตร สามารถทำให้ปัสสาวะเปลี่ยนเป็นสีแดงได้

HEMATURIA : DEFINITION
ตรวจพบ RBC ≥ 3 ตัว ต่อhigh-power field ที่ตรวจจากปัสสาวะที่ปั๋น

HEMATURIA : CAUSE
Glomerular มี IgA nephropathy , Alport syndrome , Thin basement membrane disease , Diabetic nephropathy , Hypertensive emergency
Tubulointerstitial diseade มี Interstitial nephritis , Papillary necrosis
Urothelial มี Malignancy (Kidney,ureters,bladder,prostate) , Nephrolithiasis , Nephrocalcinosis , Bladder/urethral polyps
Medication มี Cyclophosphamide , Anticoagulation associated
Other cause มี Infection , Pelvic radistion , Trauma , Menstrual bleeding contamination
Rare cause มี Renal vein thrombosis , Renal infarct/necrosis

PROTEINURIA

ภาวะปกติพบโปรตีนในปัสสาวะได้ไม่เกิน 150 mg/day ถ้าพบโปรตีนในปัสสาวะมากขึ้นบ่งบอกถึงมีการทำลายไต
โปรตีนหลักๆในปัสสาวะคือ Tamm-Horsfall protein นอกนั้นคือ albumin ซึ่งปกติต้องน้อยกวา 30 mg/day
Albuminuria บ่งบอกถึงมีภาวะทำลายของ glomerular filtration barrier
Low-molecular-weight proteinuria บ่งชี้ถึงมีการบาดเจ็บต่อ Renal tubule

Definition of AKI : KDIGO 2012

  1. ↑sCr ≥ 0.3 mg/dL in 48 hr
  2. ↑sCr ≥ 1.5 x baseline in 7 day
  3. Urine volume < 0.5 ml/kg/hr for 6 hr

• Stage 1 : ↑sCr 1.5-1.9 x baseline
• Stage 2 : ↑sCr 2.0-2.9 x baseline
• Stage 3 : ↑sCr > 3.0 x baseline or
• ≥ 4 mg/dL or dialysis

Post renal AKI
สาเหตุที่พบได้บ่อย • Bilateral ureteric obstruction : • CA cervix,stone,cancer • Unilateral ureteric obstruction in single kidney • Bladder/urethra obstruction : • BPH,neurogenic bladder

อาการ :Dysuria,gross hematuria, abdominal pain, anuria

การรักษา:
• Retain foley cath : Urine>400 ml = Cause of AKI • U/S kidney : Hydronephrosis

CHRONIC KIDNEY DISEASE (CKD) ภาวะไตวายเรื้อรัง

ATN : Acute tubular necrosis
Ischimic ATN : ATN จากมีเลือดไปเลี้ยงไตน้อยลง
• Prolong pre-renal • Sepsis/septic shock
Nephrotoxic ATN : ATN จากการได้รับสารที่มีพิษต่อไต
• ยาฆ่าเชื้อ: Aminiglycoside ,Amphotericin B, Colistin
• ยาต้านเชื้อ HIV : Tenofovir
• ยาคีโม : Cisplatin
• Contrast media สารทึบรังษี

AIN : Acute interstitial nephritis
สาเหต :
• Drug (Antibiotics ,NSAIDs,Allopurinol,PPI)
• Infection : Leptospirosis
• Autoimmune : SLE
• Malignancy : Lymphoma , MM
อาการ:
• Fever,rash,atrhralgia/arthritis
การส่งตรวจ :
• Eosinophil ส่งในเลือด • U/A : WBC/WBC cast —> Eosinophiluria
การรักษา:
• หยุดยาที่เป็นสาเหตุ

AGN : Acute glumerulonephritis
• RPGN
• Acute glomerulonephritis
อาการ : • Edema • Hypertension • Systemic involvement • Proteinuria • Dysmorphic RBC / RBC cast
การรักษา:
• ประคับประคองตามอาการ • ให้ยากดภูมิคุ้มกัน

เกิดจากความผิดปกติของ
1.การทำงานของไตeGFR < 60 ml/min/1.73m2
2.โครงสร้างของไต “นานมากกว่า 3 เดือน”คือมีโปรตีนไขขาวออกมาในปัสสาวะ >30 mg/24hr มีเม็ดเลือดขาวหรือเม็ดเลือดแดงออกมาในปัสสาวะ
โครงสร้างของไตผิดปกติ ผู้ป่วยปลูกถ่ายไต

ระยะของโรคไตเรื้อรัง
ระยะ 1 eGFR(ml/min/1.73m2 ) ≥90
ระยะ 2 eGFR(ml/min/1.73m2 ) 60-89
ระยะ 3a eGFR(ml/min/1.73m2 ) 45-59
ระยะ 3b eGFR(ml/min/1.73m2 ) 30-44
ระยะ 4 eGFR(ml/min/1.73m2 ) 15-29
ระยะ 5 eGFR(ml/min/1.73m2 ) ≤14



อาการ: นอนไม่หลับ ปัสสาวะบ่อยกลางคืน ปวดศีรษะ ขาอยู่ไม่นิ่ง ทานอาหารได้น้อย ลิ้นไม่รับรส เหนื่อยเวลาออกแรง อ่อนเพลีย ตะคริวบ่อย คันตามตัวโดยเฉพาะกลางคืน
อาการแสดง: คัน มีรอยเกาตามตัว แขนขาไมค่อยมีแรง เลือดออกตามไรฟัน เยื่อหุัมหัวใจหรือเยื่อหุ้มปอดอักเสบ ปอดบวมน้ำ บวมตามแขนขา ผิวหนังแห้ง หายใจมีกลิ่นแอมโมเนีย

การดูแลรักษาผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง

  1. ชะลอการเสอมของไต
  2. ป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่จะเกิดจากโรคไตเรื้อรัง
  3. เตรียมพร้อมเข้าสู่การบำบัดทดแทนไต

➡Primary glomerular disease : โรคที่่เกิดจากความผิดปกติของglomerulus อย่างเดียว
➡Secondary glomerular disease: โรคที่เกิดจากความผิดปกตินอกglomerulus

แบ่งกลุ่มโรคที่เกิดความผิดปกติของglomerular ได้เป็น 6 กลุ่ม
NEPHROTIC SYNDROME , Nephritic syndrome , Asymptomatic , Macroscopic hematuria , Rapidly progressive glomerulonephritis , Chronicglomerulonephritis

ACID-BASE ABNORMALITY
ความผิดปกติของสมดุลกรด- ด่าง

✔Hypernatremia ภาวะโซเดียมสูง
สาเหตุ: ได้รับโซเดียมเข้าไปปริมาณมาก มีการสญเสียน้ำออกไปจากร่างกาย

✔Hypokalemia ภาวะโพแทสเซียมต่ำ
โพแทสเซียมเคลื่อนย้ายเข้าไปในเซลล์ มีการสูญเสียโพแทสเซียมออกไปจากร่างกาย
การรักษาภาวะHypokalemia“ให้ Potassium ทดแทน” เช่น (KCl IV 1 ml : K=2 mEq ) ,
(Ped KCl Oral 1 ml : K=1 mEq) , (Elixer KCl oral 30 ml : K=20 mEq)

✔Hyponatermia ภาวะโซเดียมต่ำ
อาการขึ้นกับความเร็วในการลดลงของ Na มากกว่าระดับของ Na
อาการ: • Nausea • Malaise/Lethargy • Headache • Seizure • Coma
สาเหตุของภาวะHyponatremiaPseudohyponatremia (ภาวะโซเดียมต่ำปลอม)➡ มี -Hyperglycemia
Truehyponatremia (ภาวะโซเดียมต่ำจริง) ➡ มี Primary polydipsia,Beer protomania , Diarrhea, Diuretics, Cerebral salt wasting , SIADH, Hypothyroid, Adrenal insufficiency ,

✔Hyperkalemia ภาวะโพแทสเซียมสูง
โพแทสเซียมเคลื่อนย้ายออกมาจากเซลล์ ,รับประทานอาหารที่มีโพแทสเซียมสูง , โพแทสเซียมขับออกทางไตได้น้อยลง

✔Metabolic acidosis
ผลของภาวะ Acidosis ต่อร่างกาย : ส่งผลต่อการทำงานของเอนไซมต่างๆในร่างกาย , ยับยั้งการทำงานของ receptor ต่างๆภายในร่างกาย
➡สาเหตุของภาวะMetabolic acidosis
1.Wide anion gap metabolic acidosis (AG>18 mEq/L) มี Lactic acidosis , Uremic acidosis , Ketoacidosis Toxins (Methanol,Ethylene glycol,Salicylate .)
2.Normal anion gap metabolic acidosis (AG<18 mEq/L) มี Diarrhea , Early renal failure, Renal tubular acidosis type I,II,IV
การรักษาภาวะMetabolic acidosis หาสาเหตุ และแก้ไขสาเหตุนั้นๆ

✔Metabolic alkalosis
กลไกการเกิดภาวะ Metabolic alkalosis
1.การสร้างด่าง:ถ้าไตทำงานได้ปกติจะสามารถขับด่างส่วนเกินได้หมด
ได้รับด่าง (Bicarbonate;HCO3) สูญเสียกรดออกจากร่างกาย (Non-volatile acid;HCl)
2.การทำให้ด่างยังคงอยู่ในร่างกายทำใหไตขับด่างไมได้
ไตวาย (Renal failure) ร่างกายขาดน้ำ (Volume contraction) ร่างกายขาดคลอไรด์ (Chloride depletion) รา่งกายขาดโพแทสเซียม (Potassium depletion)
➡สาเหตุของภาวะMetabolic alkalosis
1.ผู้ป่วยความดันโลหิตปกติ Vomitting, Nasogastric tube, Diuretics, Bicarbonate treatment, , Potassium depletion, Magnesium deficiency
2.ผู้ป่วยมีความดันโลหิตสูง Liddle syndrome(rare) , Primary hyperaldosteronism , Cushing syndrome , Renal artery stenosis
การรักษาภาวะMetabolic alkalosis : หาสาเหตุ และแก้ไขสาเหตุนั้นๆ

นางสาววราภรณ์ จะวะนะ ชั้นปีที่2 เลขที่71
รุ่นที่30 รหัสนักศึกษา62120301071