Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

THỰC VẬT 882A0699-46A5-4AE8-A41F-2B21890BE4B5 - Coggle Diagram

- - - - Miền chóp rễ: Là bộ phận tận cùng bao bọc bên ngoài đầu rễ. Chóp rễ có hình dạng một cái bao, màu trắng bọc lấy ngọn rễ, tế bào thường hóa nhầy để giảm sự cọ sát giữa rễ cây và đất, và tiết ra acid để hòa tan một số muối khoáng.
      - Miền sinh trưởng (Mô phân sinh ngọn): Nằm ngay trong chóp rễ. Là mô phân sinh đầu rễ, cấu tạo bởi những tế bào phân chia mãnh liệt làm rễ dài ra.
        Họp thành 3 tầng tế bào:
        -Tầng dưới: tầng sinh bì
        .-Tầng giữa: tầng sinh vỏ.
        -Tầng trên: tầng sinh trụ giữa
      - Miền phân hóa (Đoạn tăng trưởng) Nằm ngay trên miền sinh trưởng, những tế bào của miền này đã bắt đầu phân hóa để hình thành các mô
      - Miền hút (Miền hấp thụ, miền lông hút): Là miền quan trọng nhất của rễ, có chức năng hút nhựa nguyên. Miền này có chiều dài không đổi đối với mỗi loài. Mặt ngoài có rất nhiều lông hút. Khi rễ cây dài ra thì lông hút phía trên rụng đi và lông hút mới mọc thêm ở phía dưới
      - Miền vận chuyển (Đoạn dẫn truyền ): Có cấu tạo thứ cấp. Nhiệm vụ chính là vận chuyển thức ăn lên thân và góp phần nâng đỡ cây cùng với thân. Mặt ngoài đoạn này đã tẩm chất bần (suberin suberin)
    - - Hệ rễ trụ: Rễ chính lớn, mọc thẳng, được phát triển từ rễ phôi còn gọi là rễ cấp1. Rễ chính phân nhánh thành rễ bên gọi là rễ cấp 2, từ rễ cấp 2 lại phân thành rễ cấp 3. Đặc trưng cho rễ cây 2 lá mầm và cây hạt trần.
      - Hệ rễ chùm: Không có rễ chính, gồm nhiều rễ con được sinh ra từ mấu dưới của thân, không phải từ rễ chính và rễ bên. Các rễ này không có sinh trưởng thứ cấp, hình dạng và kích thước tương đối đồng đều. Đặc trưng cho rễ cây 1 lá mầm
    - - rễ củ: là rễ phồng to chứa chất dinh dưỡng để dự trữ, có thể phát triển từ rễ chính như củ cải, cà rốt hoặc có thể phát triển từ rễ bên như: sắn, khoai lang
      - rễ chống: thường gặp ở các cây ngập mặn ven biển như: đước, đà. Đó là các rễ phụ phát triển từ thân, cành mọc tỏa ra rồi cắm xuống đất thành một hệ thống chống đỡ.
      - rễ thở: thường gặp ở các cây ngập mặn hoặc các cây ở đầm lầy, những nơi rễ khó hấp thụ không khí. Ví dụ: rễ thở của cây bụt mọc, cây bần, cây vẹt...
    - - cấu tạo của chóp rễ và miền sinh trưởng:
        -chóp rễ có nhiệm vụ bảo vệ mô phân sinh, nên các tế bào ở ngoài của nó thường hóa nhày, hóa bần
        -mô phân sinh ngọn: phân hóa cho ra các mô của rễ (gồm 3 phần).
        +tầng ngoài là tầng sinh bì cho ra lớp biểu bì của rễ.
        +giữa là tầng sinh vỏ sinh ra các tế bào của vỏ sơ cấp.
        +trong cùng là tầng sinh trụ cho ra trụ giữa chứa mô dẫn gồm các tế bào kéo dài theo trục của thân
      - cấu tạo của miền hấp thụ:
        từ ngoài vào trong miền hấp thụ gồm 3 phần: ngoài cùng là biểu bì, tiếp theo là tầng vỏ sơ cấp gồm có các lớp xếp từ ngoài vào trong là: vỏ ngoài, mô mềm vỏ, và vỏ trong; trong cùng là trụ giữa của rễ gồm: vỏ trụ và hệ thống dẫn
      - cấu tạo của miền trường thành:
        đa số cây một lá mầm và một số cây hai lá mầm có miền hấp thụ tồn tại tới cuối đời. Nhiều cây hai lá mầm sống lâu năm, rễ tăng thêm kích thước về đường kính nhờ cấu tạo của miền trường thành
  - - - Thân chính: thường có dạng hình trụ, có
        thể phân nhánh hoặc không, mang lá và chồi.
      - Cành: là những nhánh bên của thân chính.
      - Mấu: là nơi lá đính vào thân hoặc cành.
      - Nách lá: góc tạo bởi thân hoặc cành với
        cuống lá.
      - Lóng (Gióng): khoảng cách giữa 2 mấu ở
        gần nhau nhất.
      - Gốc thân: ranh giới giữa thân và rễ.
    - - Chồi ngọn (chồi tận cùng): Nằm ở đầu tận cùng của ngọn
        thân hay cành, trong chồi ngọn có mô phân sinh ngọn.
      - Chồi nách (chồi bên): Nằm ở các nách lá, cấu tạo giống
        như chồi ngọn, sẽ tạo ra cành hay hoa.
      - Chồi ngủ: là chồi nách ở trạng thái nghỉ nhiều năm không
        thời hạn.
      - Chồi đông: Ở các vùng ôn đới, các chồi ngọn và chồi nách ở trạng thái nghỉ kéo dài trong mấy tháng lạnh gọi là chồi đông.
      - Chồi phụ: Có thể mọc từ nhiều vị trí và cơ quan khác nhau của cây. Ví dụ: Trên thân chính, trên cành, trên các mấu (tre, mía, lúa…), trên các rễ cây (xoan, hồng…), trên lá cây (thuốc bỏng).
    - - Thân gỗ: là thân của những cây sống lâu năm, có cấu tạo cấp 2 rất phát triển, thân chính phát triển mạnh và chỉ phân cành từ một chiều cao nhất định.
        -Cây gỗ nhỏ: cao từ 5-15m . Ví dụ: Cây bưởi,
        ổi...
        -Cây gỗ vừa hay trung bình: cao 15-25m. Ví
        dụ: Dẻ, Ngọc lan...
        -Cây gỗ lớn: cao trên 25m . Ví dụ: Chò chỉ,
        Lim...
      - Thân bụi: cây gỗ sống nhiều năm, có cấu tạo cấp 2, thân chính kém phát triển, có sự phân cành bắt đầu từ gốc của thân chính. Ví dụ: Sim, Mua...
      - Thân nửa bụi: cây sống nhiều năm, có thân hóa gỗ một phần ở phần gần gốc, phần ngọn không hóa gỗ và chết đi vào cuối thời kỳ dinh dưỡng. Ví dụ: Cỏ lào, Dứa dại...
      - Thân thảo (Thân cỏ): Phần thân trên mặt đất chết
        vào cuối thời kỳ ra hoa kết quả.
        -Thân thảo 1 năm: bắt đầu và kết thúc đời sống của
        nó trong vòng một năm. Ví dụ: Lúa, ngô, lạc,...
        -Thân thảo 2 năm: năm đầu phát triển cơ quan sinh dưỡng, năm sau cho ra cơ quan sinh sản. Ví dụ: cây cà rốt
        -Thân thảo nhiều năm: Cây có thân ngầm phát triển dưới đất sống nhiều năm. Ví dụ: Cỏ tranh, cỏ may,...
    - - Thân leo (dây leo): Cây không đủ khả năng mọc đứng một mình, phải dựa vào các cây khác hoặc dựa vào giàn.
        -Leo nhờ thân quấn: Bìm bìm, mồng tơi…
        -Leo nhờ tua cuốn: Bầu, Bí…
        -Leo nhờ gai móc: Cây mây
        -Leo nhờ rễ bám: Trầu không, hồ tiêu…
      - Thân đứng: Thân mọc thẳng đứng. Hầu hết các cây thân gỗ và một phần cây thân cỏ thuộc loại này.
      - Thân bò: Cây không đủ cứng rắn để đứng thẳng mà phải bò lan sát mặt đất. Ví dụ: dâu tây, rau má, khoai lang…
    - - Thân củ:
        -Thân củ ở trên mặt đất (Ví dụ: Su hào) củ do thân biến đổi thành.
        -Thân củ ở dưới mặt đất (Ví dụ: củ khoai tây) củ do cành nằm dưới đất biến đổi thành
      - Thân rễ: là loại thân ngầm dưới đất mà bề ngoài trông giống như rễ chứa chất dự trữ. Ví dụ: Cỏ tranh, Gừng, Chuối...
      - Thân hành: là loại chồi ngầm dưới đất, rút ngắn thường có dạng dẹt, hình quả lê, hình cầu dẹp. Ví dụ: Hành tây
      - Thân mọng nước: Thường gặp ở những loài sống ở các nơi khô hạn, thân thường dày lên chứa nhiều nước và diệp lục. Ví dụ: Thân cây các loài xương rồng, cành giao…
    - - đỉnh ngọn:
        chiếm vị trí trên cùng của thân hoặc cành. Ở thực vật bậc thấp như rêu, cỏ tháp bút, đỉnh sinh trưởng chỉ là một tế bào hình tháp đáy hình vòng cung và đỉnh quay xuống dưới. Tế bào này sẽ phân chia ra các tế bào khác của thân. Ở các ngành thực vật có hạt thì đỉnh sinh trưởng có hình nón với đỉnh tròn, gồm nhiều tế bào mô phân sinh ngọn và các cơ quan của thân, lá, cành, cơ quan sinh sản đều được hình thành từ đó.
      - cấu tạo sơ cấp của thân cây Hai lá mầm:
        ở phần gần thân ngọn, nơi mà mô phân sinh thứ cấp chưa hoạt động thì thân có cấu tạo sơ cấp. Trên lát cắt ngang thân non từ ngoài vào trong gồm các phần: biểu bì, vỏ sơ cấp, trụ giữa và ruột
      - cấu tạo thứ cấp của thân cây Hai lá mầm:
        Thân của cây hạt trần và cây Hai lá mầm sống nhiều năm, hàng năm đều lớn thêm nhờ sự xuất hiện và hoạt động của các tổ chức thứ cấp mới, do tầng phát sinh trụ và tầng phát sinh vỏ tạo nên. Ở kiểu bó dẫn liên tục, cấu tạo thứ cấp ở thân cây Hai lá mầm từ ngoài vào trong có các lớp: vỏ sơ cấp, vỏ thứ cấp, gỗ thứ cấp, gỗ sơ cấp và ruột.
  - - - các bộ phận của lá
        
        phiến lá: là một bản mỏng có màu diệp lục, gồm các tế bào thịt lá chứa nhiều lục lạp. Lá có mặt lưng và mặt bụng, trên phiến lá có các gân nổi lên, tương ứng với các bó dẫn ở bên trong, làm nhiệm vụ vận chuyển. Có hai kiểu gân chính: gân song song hay gân hình cung đặc trưng cho cây Một lá mầm và gân hình mạng đặc trưng cho cây Hai lá mầm
        
        cuống lá: là phần nối lá vào thân và cành. Ở một số cây, lá không có cuống mà gắn trực tiếp vào thân
        
        bẹ lá: là phần gốc cuống lá loe rộng ra thành bẹ ôm lấy thân hoặc cành. Có nhiều loài cây lá không có bẹ; sự có mặt của bẹ lá là đặc trưng của một số họ, như họ Lúa, họ Hoa tán
        
        ngoài ra lá còn có những phần phụ khác như: lá kèm, thìa lìa, bẹ chìa và gai, lông,tuyến do biểu bì của lá phát triển thành
      - các dạng lá
        
        lá đơn: cuống lá không phân nhánh và chỉ mang 1 phiến, khi lá rụng thì rụng cả cuống và phiến. Dựa vào phiến lá có thể là nguyên hay chia cắt mà người ta chia ra các kiểu lá đơn
        
        lá đơn nguyên: phiến lá nguyên hoàn toàn không bị chia cắt, mép lá có thể phẳng, lượn sóng hoặc có khía cạnh răng cưa
        
        lá đơn có thùy: phiến lá bị chia cắt thành nhiều thùy, nhưng chỗ cắt không sâu quá vào chiều rộng của nửa phiến lá. Các thùy có thể xếp hình lông chim: lá cà, hay hình chân vịt như lá mướp
        
        lá đơn chia thùy: phiến lá bị cắt sâu vào quá 1/2 của nửa phiến lá, cũng có lá chia thùy lông chim: lá cà dại và lá chia thùy chân vịt như lá thầu dầu.
        
        lá đơn xẻ thùy: phiến lá bị xẻ sâu vào hết chiều rộng của nửa phiến lá, có khi đến tận gân chính, khiến cho các thùy tách rời hẳn nhau. Có dạng xẻ lông chim như lá ngải cứu, xẻ chân vịt như lá sắn
        
        lá kép: do cuống lá phân nhánh nên phiến lá chia thành các thùy riêng biệt, mỗi thùy có hình dạng giống chiếc lá nhỏ gọi là lá chét.
        
        lá kép lông chim: các lá chét xếp thành 2 dãy ở hai bên cuống chính, chúng có thể mọc đối diện hoặc so le nhau
        
        lá kép chân vịt: đầu ngọn cuống chính phân chia thành nhiều cuống nhỏ mang các lá chét xếp xòe như các ngón của bàn tay như lá cây gạo, bông gòn, chân chim
      - sự biến dạng của lá
        
        để thích nghi với các môi trường sống khác nhau hoặc với một số chức phận đặc biệt, lá có thể biến đổi hình dạng hành các bộ phận sau đây: vẩy (cây phi lao), gai(xương rồng), tua cuốn (phần ngọn của đậu Hà Lan), lá bắt mồi (cây nắp ấm)
        
        cách mọc lá:
        -mọc cách: mỗi mấu chỉ mang một lá
        -lá mọc đối: mỗi mấu lá mang hai lá đối diện nhau
        -lá mọc vòng: mỗi mấu có từ ba lá trở lên
      - cấu tạo giải phẫu của thân:
        
        cấu tạo của lá cây Hai lá mầm
        
        Cấu tạo cuống lá:
        -Cuống lá là phần gắn liền giữ phiến lá và thân cành, cuống lá có chức năng nâng đỡ phiến lá và dẫn truyền chất dinh dưỡng giữa thân cây và phiến lá. Cuống lá có nhiều hình dạng và kích thước khác nhau tùy vào điều kiện. Đôi khi cuống lá còn đóng vai trò quang hợp
        -Biểu bì: là những tế bào hình chữ nhật, xếp theo chiều dài của cuống. Phía ngoài có tầng cuticun, lỗ khí và đôi khi có lông che chở.
        -Mô dày nằm ngay dưới biểu bì, làm nhiệm vụ nâng đỡ
        -Mô mềm bao gồm các tế bào dài theo chiều dài của cuống, chứa nhiều lục lạp
        -Các bó dẫn nằm trong khối mô mềm, thường xếp thành hình vòng cung, mặt lõm ở trên. Bó dẫn ở trên to, ở dưới nhỏ và trong mỗi bó dẫn, phần gỗ bao giờ cũng ở trong, libe ở ngoài
        
        cấu tạo của phiến lá: là phần rộng của lá. Phiến lá có 2 mặt, mặt trên gọi là bụng, mặt dưới gọi là lưng. Lá thường có màu xanh lục nhờ vào chất diệp lục, đôi khi lá có màu sắc khác do diệp lục bị che khuất bởi sắc tố khác. Mép phiến lá là một đặc điểm để phân biệt các loại lá:
        
        Có loại lá mép nguyên như lá bàng
        
        Có loại lá mép răng cưa nhọn như lá cây hoa hồng
        
        Có loại lá xẻ không quá 1/4 phiến lá
        
        Có loại lá chẻ, vết chẻ bằng 1/4 phiến lá
        
        Có loại lá khía, vết khía quá 1/4 phiến lá hoặc sát gân lá chính
        
        cấu tạo của lá cây Một lá mầm
        
        cấu tạo bẹ lá: có cấu tạo tương ứng với thân cây Một lá mầm, trường hợp có cuống thì cũng có cấu tạo như cuống cây hai lá mầm
        
        cấu tạo phiến lá: lớp ngoài cùng của hai mặt lá, là hai lớp biểu bì có phủ tầng cuticun. Giữa là phần thịt lá có cấu tạo đồng nhất, nghĩa là không phân hóa thành mô dậu và mô xốp. Chúng gồm các tế bào mô mềm tròn cạnh hay có cạnh, chứ lục lạp và để hở các khoảng gian bào. Các bó dẫn nằm trong mô mềm đồng hóa, số lượng các bó dẫn ở đây thường nhiều và xếp thành hàng ngang trong phiến lá.
        
        sự rụng lá
        
        thời gian sống của lá ngắn hơn so với cây nên các lá già sẽ rụng và thay thế vào đó là các lá non. Khi sắp rụng, lá thường có màu vàng hoặc màu đỏ, do diệp lục bị phá hủy chỉ còn lại các chất màu khác như crôtin, antôxian, Ở gốc cuống lá xuất hiện tầng phát sinh ngang qua cuống lá, làm thành một lớp phân cách. Sau đó các tế bào của lớp phân cách hóa bần và bị hủy hoại dần làm cho tế bào chết và khô đi. Khi có gió thổi hoặc chỉ do sức nặng của phiến lá cũng đủ làm các bó dẫn bị gãy và lá rụng xuống