Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บที่ 3 ส่วนที่ใช้เเละองค์ประกอบสำคัญของพืชสมุนไพรเเบ่งตามอาการของโรค -…
บที่ 3 ส่วนที่ใช้เเละองค์ประกอบสำคัญของพืชสมุนไพรเเบ่งตามอาการของโรค
สมุนไพรที่ใช้เป็นยาเเก้เเละขับปัสสาวะ
สมุนไพรที่ใช้เเก้ปัสาวะ
เช่น
จันทร์ลีลา
ฟ้าทะลายโจร
บอระเพ็ด
สมุนไพรที่ใช้ขับปัสสาวะ
เช่น
ตะไคร้
สัปปะรด
ขลู่
หญ้าตา
หญ้าหนวดเเมว
อ้อยเเดง
กระเจี๊ยบเดง
สมุนไพรที่ใช้เป็นยาเเก้ท้องเสีย
เช่น
เปลือกมังคุด
สีเสียดเหนือ
เปลือกทับทิม
ยาธาตุบรรจบ
กล้วยน้ำว้าดิบ
ฟ้าทลายโจร
ใบฝรั่ง
ยาเหลืองเปิดสุนทร
สมุนไพรที่ใช้เป็นยาขับลม
เเก้โรคกระเพาะอาหาร
เช่น
ขมิ้นชัน
กล้วยน้ำว้า
เเก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียด
เช่น
กระเทียม
กระเพรา
กานพลู
ตะไคร้
ขิง
พริกไทย
ดีปลี
ข่า
กระชาย
กระวาน
มะนาว
กระทือ
เร่ว
ขมิ้นชัน
สมุนไพรใช้เเต่งสี
ใช้เเทนสี
สีเหลือง ขมิ้น ดอกคำฝอย
สีเขียว เช่น ใบเตย
สีส้ม เช่น เเครอท ส้ม
สีม่วง เช่น อัญชัน ผักปลัง
สีเเดง เช่น กระเจี๊ยบเเดง ฝาง ถั่วเเดง บีทรูท ข้าวเเดง ครั่ง
สีน้ำตาล เช่น โกโก้
สีดำ เช่น กาบมาพร้าวเผา ถั่วดำ
สมุนไพรที่เป็นยาฆ่าเเมลง ไล่เเมลง
เเบ่งเป็น
ใช้ไล่เเมลงสาป เช่น กานพลู พริกไทย ใบกระสาน
ใช้ไล่เเมลงวัน เช่น เปลือกส้ม สมุนไพรกลิ่นฉุน
ใช้ไล่เเมงมุม เช่น เกาลัด เปปเปอร์มิ้นท์
ใช้ไล่เเมลงหวี่ เช่น กาบมะพร้าว ตะไคร้ ดอกดาวเรือง
ใช้ไล่ปลวก เช่น ตะไคร้ ขี้เหล็ก กระเทียม
ใช้ไล่เพลี้ย เช่น ไพลเเดง พริกสด สะเดา สาบเสือ
ใช้ไล่มอด เช่น กระเพรา กระวาน กานพลู พริกไทยดำ
ใช้ไล่หนู เช่น ใบพลู ยี่โถ น้ำมันสาระเเหน่
ใช้ไล่มด เช่น พริกสด หน่อไม้ดอง
ใช้ไล่จิ้งจก เช่น ใบน้อยหน่า ใบสาบเสือ
ใช้ไล่ยุง เช่น ตะไคร้หอม มะกรูด ขมิ้น กระเพรา
ใช้ฆ่าเหา เช่น ใบน้อยหน่า ใบยูคาลิปตัส
อันตรกิริยาของสมุนไพร
เเบ่งเป็น
อันตรกิริยาด้านเภสัชจลศาสตร์(Pharmacokinetic interactions)
เเบ่งเป็น
การดูดซึม (Absorption)
เกิดสารประกอบที่ซับซ้อน
ช่วยลดการดูดซึม
ช่วยเพิ่มการดูดซึม
ช่วยเพิ่มการเคลื่อนไหวของทางเดินอาหาร
ช่วยเปลี่ยนเเปลงระดับ pH
การกระจายยา (Distribution)
ช่วยในการไหลเวียนของเลือด
การเปลี่ยนเเปลงยา
Enzymatic induction
การกระตุ้นการทำงาน ทำให้ออกฤทธิ์มากขึ้น
Enzymatic inhibition
การยับยั้งการทำงาน ทำให้อยู่ในร่างกายนานขึ้น
ใช้หลักเอนไซม์ Cytochrome P450 ที่ตับ
อันตรกิริยาด้านพลศาสตร์ (Synergistic)
ไม่มีผลต่อระดับความเข้มข้นของยา
เเบ่งเป็น
การออกฤทธิ์เสริมกัน
การออกฤทธิ์ต้านกัน
การขับยาออกจากร่างกาย(Excretion)
ขับยาออกทางไต ในรูปของสารละลาย
เเนวทางการป้องกัน
อันตรกิริยาระหว่างยากับสมุนไพรเเละผลิตภัณฑ์เสริมอาหารสามารถป้องกันได้เฉพาะอันตรกิริยาต้านพลศาสตร์
การสอบถามถึงอาการที่ไม่พึงประสงค์
ทราบชื่อวิทยาศาสตร์ ชื่อสามัญ ชื่อท้องถิ่น เเละชื่อพ้องของสมุนไพร
การจัดทำฐานข้อมูลอันตรกิริยากับสมุนไพรเเละผลิตภัณฑ์
Medical herble and dietary supplement reconciliation
การใช้ยาอย่างเหมาะสม
หมายถึง
ปฏิกิริยาทางเภสัชวิทยาระหว่างสาร 2 ชนิด ทั้งการเปลี่ยนเเปลงระดับยา การต้าน การเสริมฤทธิ์
สมุนไพรที่มีพิษ
เเบ่งเป็น
พิษต่อเลือดเเละหัวใจ เช่น ยี่โถ มันสำปะหลัง
พิษต่อทางเดินอาหาร เช่น บอน ดีบุก มันเเกว
พิษต่อระบบประสาทส่วนกลาง เช่น หัวกรอย จันทร์เทศ
พิษต่อผิวหนัง เช่น ตำเเย พญาไร้ใบ บอน
พิษต่อระบบปัสสาวะ เช่น ลูกเนียง
สมุนไพรเพื่อความงามเเละสมุนไพรที่ใช้เป็นยารักษาโรคผิวหนัง
สมุนไพรเพื่อความงาม
Hair cosmetic เช่น มะกรูด บัวบก อัญชัน ว่านมหาเมฆ
Nutraceuticals
ผัก,ผลไม้สีเเดง ป้องกัน UV
ผักใบเขียว ลดรอยเหี่ยวย่น
ถั่วเหลือง สร้างคอลลาเจน
ถั่วเมล็ด สร้างคอลลาเจน
Anti-aging
รำข้าว ช่วยเพิ่มความชุมชื้น
เเตงกวา ช่วยทำให้ผิวนุ่ม ชุ่มชื้น
ครีมขมิ้น ช่วยลดหย่อนบริเวณรอบดวงตา
บัวบก ช่วยลดริ้วรอย ทำให้ผิวยืดหยุ่น
มะขามป้อม ช่วยสร้างคอลลาเจน
ว่านหางจระเข้ ลดรอยย่น จุดด่างดำ
Anti-pollution เช่น ขมิ้นชัน ข้าว งา มะกรูด มะพร้าว มังคุด องุ่น
Anti-acne ใช้รักษาสิว เช่น ชาเขียว ไพล ว่านหางจระเข้ ยาเบญจโลกวิเชียร สารสกัดจากเปลือกมังคุด
เครื่องสำอาง หมายถึง สิ่งปรุง เครื่องหอมเเละสารหอมต่างๆที่ใช้บนผิวหนัง
เวชสำอาง(Cosmececeutical product) หมายถึง ยากับเครื่องสำอาง
Whitening เช่น ชะเอมเทศ โกฐน้ำเต้า ใบหม่อน
สมุนไพรรักษาโรคทางผิวหนัง
รักษาเเผลเรื้อรังจากการฉายรังษี เช่น ว่านหางจระเข้ ยาสารละลายพญายอ
รักษาผื่นคัน ลมพิษ เช่น หญ้าคา พลู ยาคาลาไมน์พญายอ
รักษาเเผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก เช่น ชาจีน บัวบก น้ำมันมะพร้าว ว่านหางจระเข้
รักษาผิวหนังผุพอง เช่น ขมิ้นชัน เหงือกปลาหมอ
รักษาเเผลสด เช่น มะขาม ขมิ้นชัน ครีมบัวบก ยาน้ำเปลือกมังคุด
รักษาเเผลเเมลงกัดต่อย เช่น ตำลึง พญายอ ผักบุ้งทะเล
กำจัดเหา เช่น น้อยหน่า
รักษากลากเกลื้อน เช่น ขมิ้นชัน ข่า กระเทียม ชุมเห็ดเทศ
สมุนไพรที่ใช้เป็นยาระบาย เเละขับพยาธิ
ยาระบาย
เเก้คลื่นใส้อาเจียน
เช่น
ยอ
ยาถ่ายเกลือฝั่ง MgSO4
กระเพรา
ยาระบายธรณีสันฑะฆาต
ขิง
เเก้ท้องผูก
เช่น
ใบมะขามเเขก
เม็ดเเมงลัก
มะขาม
ใบขี้เหล็ก
ฝักคูน
ใบชุมเห็ดเทศ
ขับพยาธิ
เช่น
มะเกลือ
มะหาด
ฟักทอง
มะขาม
เล็บมือนาง
สะเเก
การใช้กัญชาทางการเเพทย์
ตำรับยาเเผนไทย
ยาเเก้ไข้ผอมเหลือง ช่วยเเก้อาการนอนไม่หลับ
ยาเเก้โรคจิต ลดความวิตกกังวล
ยาเเก้ลมเนาวนารีวาโย เเก้ตึง
ยาอัมฤตโอสถ ช่วยลดอาการตึงของกล้ามเนื้อ
ยาไฟอาวุธ เเก้ลมจุกเสียด
ยาไพสาลี ช่วยบรรเทาอาการจุกเสียด
ยาศุขไสยาศน์ ช่วยในการนอนหลับ
ยาอไภยสาลี ช่วยขับลม
ยาเเก้ลมขึ้นเบื้องสูง ลดอาการปวดศรีษะ
ยาทำลายพระสุเมรุ ช่วยบรรเทาอาการเเขน ขาอ่อนเเรง
ยาอัคศินีวคณะ บำรุงคณะ
ยาเเก้ลม-เเก้เส้น ช่วยบรรเทาอาการมือเท้าชา
ยาน้ำมันสนั่นไตรภพ ลดอาการปวดท้องเเข็ง
ยาทัพยาชิคุณ ช่วยบรรเทาอาการจุกเสียด
กัญชา ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท
ใช้เป็นยาดดก้อาการริดสีดวงทวาร
สมุนไพรใช้รักษากระดูกเเละกล้ามเนื้อ
สหัสธารา
ไพล
เถาวัลย์เปรียง
เจลพริก
ลูกประคบ
ประกอบด้วย
ขมิ้น
ไพล
ขิง
เตยหอม
มะกรูด
กานพลู
ตะไคร้
สมุนไพรที่ใช้เเก้ไอ ขับเสมหะ
เช่น
มะขามป้อม
มะขาม
เพกา
มะนาว
ดีปลี
มะเเว้งเครือ
ขิง
มะเเว้งต้น