Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การประเมินสุขภาพระบบหัวใจ หายใจและหลอดเลือด - Coggle Diagram

- - - - เป็นส่วนต่อระหว่าง Manubrium sterni กับ sternum ซึ่งเป็นมุมที่คลำได้ชัดเจนมาก
        และอยู่ตรงกับกระดูกซี่โครงที่ 2ทางด้านหน้า เป็นประโยชน์ในการนับกระดูกซี่โครง (Rib) และช่องว่างระหว่างกระดูกซี่โครง
        (Intercostal space: ICS)
    - - ให้ผู้ป่วยก้มคอเต็มที่จะคลำได้ปุ่มนูนของกระดูก spine ที่โปนที่สุด 2 ปุ่ม คือ ปุ่มบน คือ Spinousprocess ของ C7 และ ปุ่มล่าง คือ spinousprocess ของ T1
        ใช้สำหรับนับกระดูกซี่โครงและกระดูกสันหลัง
    - - เป็นตำแหน่งที่ตรงกับกระดูกซี่โครงที่ 7ด้านหลังเมื่อผู้ป่วย
        นั่งตัวตรง ปล่อยแขนข้างลาตัวตามสบาย
    - - เป็นเส้นที่ใช้เปรียบเทียบ บอกตำแหน่งของสิ่งที่ตรวจพบ
        บนทรวงอก ได้แก่
  - - - 1.1 ผู้ป่วยนั่งหรือนอนก้มคอมาข้างหน้าเล็กน้อย เพื่อให้กล้ามเนื้อ
        Sternocleidomastoid หย่อน
        ผู้ตรวจใช้ปลายนิ้วชี้และนิ้วกลางกดไปบน suprasternal notch โดยให้นิ้วอยู่แต่ละข้างของหลอดลม เปรียบเทียบความรู้สึกว่าช่องว่าง ระหว่างหลอดลมกับ Sternocleidomastoidทั้ง 2ข้างเท่ากันหรือไม่
      - 1.2 ผู้ป่วยนั่งหน้าตรง ผู้ตรวจใช้นิ้วคลำหาจุดกึ่งกลางของ
        Suprasternal notchและเคลื่อนนิ้วเข้าหา Trachea สังเกตว่าสัมผัสได้ที่จุดกึ่งกลางหรือไม่
    - - สามารถตรวจได้ทั้งด้านหน้าและด้านหลัง ดังนี้
        วางฝ่ามือทั้ง 2 ข้างทาบทรวงอกด้านหลัง ให้นิ้วหัวแม่มือวางขนานกับกระดูกซี่โครงคู่ที่ 10ฝ่ามือโอบด้านข้างของทรวงอก ปลายนิ้วหัวแม่มือ 2ข้าง อยู่ใกล้กันบริเวณแนวกระดูกสันหลัง โดยมีระยะห่างเท่ากัน
        ให้ผู้ป่วยหายใจเข้าออกลึก ๆ สังเกตความแตกต่างของการเคลื่อนที่ของนิ้วหัวแม่มือทั้ง 2ข้าง
      - ตรวจด้านหน้า ดูการเคลื่อนไหวของ upper และ middle lobe วิธีตรวจคล้ายกับที่ตรวจด้านหลังโดยวางมือบริเวณชายโครงตามแนวกระดูกซี่โครงที่ 6 โดยนิ้วหัวแม่มืออยู่ที่ Xiphoid process ฝ่ามือโอบด้านข้างของทรวงอก บอกให้ผู้ป่วยหายใจเข้าออกลึกๆ สังเกตการเคลื่อนที่ออกจากจุดกึ่งกลางของนิ้วหัวแม่มือและการขยายของฝ่ามือทั้ง 2ข้าง
    - - วิธีตรวจ :ใช้ฝ่ามือหรือสันมือวางบนผนังอกด้านหลัง ในตำแหน่งที่ตรงกันทั้ง 2 ข้าง จากบนลงล่างหรือล่างขึ้นบนก็ได้ แล้วให้ผู้ป่วยนับ 1-2-3จะสัมผัสถึงความรู้สึกสั่นสะเทือนที่เกิดจากเสียง เปรียบเทียบกันทั้ง 2ข้าง ถ้าคลำเสียงสะท้อนได้เบากว่าอีกข้างหนึ่ง แสดงว่า ปอดข้างนั้นแฟบหรือมีสิ่งอุดกั้นในหลอดลมข้างนั้น เช่น น้า หนอง หรือลมในโพรงเยื่อหุ้มปอดข้างนั้น
  - - - เคาะปอด โดยเริ่มจากกระดูกไหปลาร้าแต่ละข้าง ไล่ลงมาทีละช่องของกระดูกซี่โครงทั้ง 2ข้าง ปกติจะได้ยินเสียงก้อง (Resonance)
      - เคาะบริเวณยอดปอดโดยให้ผู้ป่วยนั่ง ผู้ตรวจหันหน้าเข้าหาผู้ป่วย เคาะลงบน Supraclavicular fossa ทั้งข้างซ้ายและขวา เคาะปอดด้านหลัง เริ่มเคาะจากด้านบนลงมาด้านล่างทีละช่องซี่โครงปกติเสียง
        Resonance จะเริ่มสิ้นสุดราวระดับ Left rib 9thและ Right rib 8th
      - เคาะดูบริเวณทึบของตับ จะเริ่มมีเสียงทึบ (Dullness) ที่ ICS 4thและทึบชัดเจนที่ ICS 6thในแนว Mid-clavicular line
    - - Flatness
        พบใน Hydrothorax, Pleural effusion ลักษณะเหมือนเสียงที่เกิดจากเคาะบริเวณต้นขา
      - Dullness
        พบใน Pneumonia, Pul. TB, Atelectasis
        ลักษณะเหมือนเสียงที่เกิดจากการเคาะตับ หรือเสียงทึบ
      - Tympany
        พบใน Pneumothoraxเป็นเสียงโปร่งเหมือนเสียงที่เกิดจากการเคาะหน้าท้องที่มีแก๊สมาก
      - Resonance เป็นเสียงที่เกิดจากการเคาะปอดที่ปกติ หรือ เสียงก้อง
      - Hyper –resonance เสียงก้องมาก พบในภาวะ Emphysema
  - - - 1.การฟังเสียงหายใจปกติ
        ( Normal breath sound )
        
        Tracheal/ Bronchial breath sound บริเวณคอ ตำแหน่งของ Trachea และ bronchus (หายใจเข้าสั้น –ออกยาว)
        
        Bronchovesicular breath sound บริเวณรอบ manubrium 1st., 2nd. Intercostal space ด้านหน้า และ interscapula area ด้านหลัง(หายใจเข้า –ออก เท่า ๆ กัน)
        
        Vesicular breath sound บริเวณชายปอดทั้ง 2ข้าง (หายใจเข้ายาว –ออกสั้น)
      - การฟังเสียงพูดให้ผู้ป่วยนับ 1-2-3
        สังเกตการเปลี่ยนแปลงของเสียง กรณีที่มีสิ่งมากั้นระหว่างเนื้อปอดกับผนังทรวงอก เช่น Pleural effusion, pneumothorax, pleural mass, atelectasis เสียงพูดจะเบาลง
      - การฟังเสียงผิดปกติ ( Adventitious sound ) แบ่งเป็น
        
        Crepitation or crackle เป็นเสียงที่ไม่ต่อเนื่อง เกิดจากลมหายใจผ่าน secretion ที่ Terminal bronchiole และ alveoli ได้ยินชัดช่วงหายใจเข้า มี 3ระดับคือ Fine,medium, coarse
        
        Rhonchi and Wheezing เป็นเสียงที่เกิดจากการสั่นของหลอดลม ในขณะที่มีลมวิ่งผ่านหลอดลมที่ตีบแคบ พบใน Asthma, COPD, CHF
        
        Rhonchi เป็นเสียงที่มีลักษณะใหญ่และทุ้ม แสดงถึงหลอดลมขนาดใหญ่ในทรวงอกที่ตีบแคบ
        
        Wheezing เป็นเสียงที่มีลักษณะแหลมกว่า rhonchi ซึ่งความแหลมของเสียงขึ้นกับความเร็วของลมที่วิ่งผ่าน
        
        Stridor เป็นเสียงที่เกิดจากการตีบแคบของหลอดลมขนาดใหญ่มีลักษณะเป็นเสียงหวืดที่ได้ยินชัดในช่วงหายใจเข้า มักจะได้ยินโดยไม่ต้องใช้ stethoscope
        
        ความผิดปกติอื่นที่ตรวจพบได้แก่ เสียงหายใจเบากว่าปกติ เรียกว่า Decrease breath soundหรือ Deminished breath soundพบในภาวะที่มีลมหรือของเหลวในช่องเยื่อหุ้มปอด เสียง Pleural friction rubเกิดจากการเสียดสีของเยื่อหุ้มปอดที่อักเสบพบใน Pleuritis
- - - - 1.ลักษณะของเสียง : เบา แรง พอดี
      - 2.ความสม่ำเสมอ จังหวะการเต้น
      - 3.ความถี่ของเสียง : ช้าหรือเร็ว อัตราการเต้น นับเต็มนาที
    - - S1 เป็นเสียงที่เกิดจากการปิดของ mitral & tricuspid valveเกิดในช่วงหัวใจบีบตัวฟังชัดที่สุดบริเวณ Apex
      - S2 เป็นเสียงที่เกิดจากการปิดของ pulmonic & aortic valveเกิดใน
        ช่วงหัวใจคลายตัวฟังชัดบริเวณ pulmonic & aortic valve
    - - เป็นเสียงที่เกิดจากการสั่นสะเทือนขณะมีการไหลของเลือด
        ผ่านรูเปิดของลิ้นหัวใจ หรือเส้นเลือดที่มีความผิดปกติ
      - Systolic murmur: เกิดระหว่างเสียง S1 และเสียง S2
        โดยเกิดพร้อมกับการเต้นของชีพจรที่คอ
      - Diastolic murmur: เกิดระหว่างเสียง S2 และเสียง S1
        โดยเกิดหลังการเต้นของชีพจรที่คอ
      - ความดังของ murmur และตาแหน่งที่ได้ยินเสียงชัดที่สุด
        จะบอกได้ว่าพยาธิสภาพอยู่ที่บริเวณใด แต่ไม่ได้บอกความรุนแรง โดยความดังของ murmur แบ่งเป็น 6 ระดับ
        
        Grade 1 : เสียงเบามาก ฟังยาก ต้องตั้งใจฟัง อาจพลาดได้
        
        Grade 2 : เสียงเบา แต่ฟังได้ยินทันทีที่แตะหูฟังบนผนังทรวงอก
        
        Grade 3 : เสียงดังปานกลาง แต่ยังคลำไม่ได้ thrill
        
        Grade 4 : เสียงดังมากขึ้น และเริ่มคลำ thrill ได้
        
        Grade 5 : เสียงดังมาก แตะหูฟังไม่สนิทก็ได้ยิน
        และคลำได้ thrillและ heaving
        
        Grade 6 : เสียงดังมากที่สุด อาจฟังได้โดยไม่ต้องใช้ Stethoscope