Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยารักษามะเร็ง Anticancer drugs,…
ยารักษามะเร็ง
Anticancer drugs
Tomor (เนื้องอก)
Benign Neoplasia หรือ Benign Tumour
ควรตรวจทางพยาธิวิทยา จะทำให้ทราบชนิดของเนื้องอก
ไม่รุกรานเนื้อเยื่อข้างเคียง
ชนิดไม่ร้ายแรง สาเหตุไม่ทราบแน่ชัด
สามารถหายได้ โดยตัดทิ้ง ฉายรังสี
Malignant Neoplasia หรือ Malignant Tumour
เนื้องอกชนิดร้ายแรง Cancer
มีการเพิ่มจำนวนเซลล์อย่างควบคุมไม่ได้
รุกรานไปยังเนื้อเยื่อปกติ (Invasion)
อาจแแพร่กระจายไปเติบโตในเนื้อเยื่อหรืออวัยวะอื่น metastasis
ชนิดยา
1. ยาที่มีความจำเพาะต่อวงจรเซลล์
(Cell Cycle-specific drugs)
1.2 ยายับยั้งเอนไซม์ Topoisomerase
Irinotecan
การใช้
: ยา rinotecan ใช้ร่วมกับยาอื่น (5-FU และ Leucovorin) รักษาโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ และทวารหนักระยะเเพร่กระจาย
ADR
: ทำให้อุจจาระร่วงอย่างรุนแรง
Etoposide & Teniposide
Teniposide
: ใช้เป็นยาอันดับ2 ของการรักษา ALL ในเด็ก
ADR
: คลื่นไส้ อาเจียน ผมร่วง เม็ดเลือดขาวต่ำ เกล็ดเลือดต่ำ
Etoposide
: ใช้รักษา Small cell lung cancer และ มะเร็งอัณฑะ
Topotecan
มะเร็งปอดชนิดเซลล์เล็ก (หลังการรักษาด้วยเคมีบำบัด)
รักษามะเร็งรังไข่ระยะแพร่กระจาย (หลังการรักษาด้วยเคมีบำบัด)
ใช้ร่วมกับ(cisplatin) ในการรักษามะเร็งปากมดลูกระยะที่สี่
ADR
: กดไขกระดูก
1.3 ยาต้านไมโตซิส (Antimitotic Drug)
1.3.1 ยากลุ่ม Vinca alkaloids
Vinblastine
การใช้
: รักษา Kaposi’s sarcoma เนื้องอกจาก herpesvirus
การใช้
: รักษามะเร็งอัณฑะ ร่วมกับยาอื่นในสูตร VBC (Vinblastin , Bleomycin , Cisplatin)
การใช้
: ใช้ร่วมกับยาอื่นในการรักษาโรคมะเร็.ต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin’s lymphoma
ADR
: กดไขกระดูก คลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก อุจจาระร่วง
Vincristine
การใช้
: รักษามะเร็งหลายชนิดในเด็ก (WEAN)
การใช้
: รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin’s lymphoma ร่วมกับยาสูตร MOPP
การใช้
: รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด non-Hodgkin’s lymphoma ร่วมกับยาสูตร CHOP
การใช้
: มะเร็งรก(Choriocarcinoma)
ADR
: คลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก อุจจาระร่วงหลอดเลือดดำอักเสบ เนื้อเยื่อเกี่ยวพันอักเสบ
1.3.2 ยากลุ่ม Taxanes
Paclitaxel & Docetaxel
การใช้
: รักษามะเร็งรังไข่ มะเร็งปอด มะเร็งเต้านม
Docetaxel มีฤทธิ์แรงกว่า Paclitaxel
ADR
: เม็ดเลือดขาวและเกร็ดเลือดตต่ำ ผื่นลมพิษ หายใจลำบาก คลื่นไส้ อาเจียน อวัยวะส่วนปลายบวม ปลายประสาทผิดปกติ
1.1 Antimetabolite (S phase )
1.1.2) Purine analogs
6-mercaptopurine
ผลข้างเคียง
: กดไขกระดูก พิษต่อตับ คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร
ปฏิกิริยาระหว่างยา
: ยา Allopurinol ทำให้ระดับยา 6-MP ในเลือดสูงจนเกิดพิษ
ข้อบ่งใช้
: รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด All / รักษา AML (Acute myeloid leukemia หรือ Acute myelogenous leukemia หรือ
Acute nonlymphotic leukemia , ANLL)
6-thioguanine
การใช้
: รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALL โดยใช้ร่วมกับ daunorubicin และ Cytarabine
Pentostatin
การใช้
รักษา Hairy cell leukemia มะเร็งต่อมน้ำเหลือง ชนิด non-Hodgkin lymphoma
ผลข้างเคียง
: ซีด ไตวายเฉียบพลัน คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร อุจจาระร่วง มีผื่น ผมร่วง
Cladribine
ข้อบ่งใช้
: First-line drug : ในการรักษาโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดHairy cell leukemia ปัจจุบันใช้น้อย เพราะถูกแทนที่โดยPentostatin
ผลข้างเคียง
: กดไขกระดูก ปลายประสาทผิดปกติ
(peripheral neuropathy) และมีไข้
Fludarabine
การใช้
: ใช้รักษา CLL และมะเร็งต่อมน้ำเหลืองที่ไม่รุนแรง
1.1.3) Pyrimidine analog
Capecitabine
การใช้
: โรคมะเร็งเต้านมมะเร็งลำไส้ใหญ่ ระยะเเพร่กระจาย
ADR
: มีอาการคล้าย5-FU
Cytarabine
การใช้
: ใช้รักษาโรคมะเร็ง เม็ดเลือดขาว ชนิด ALL
ADR
: คลื่นไส้อาเจียน จำนวนเม็ดเลือดขาว ลดลง เกล็ดเลือดลดลง ผมร่วง
5-Fluorouracil (5-FU)
ใช้รักษามะเร็งกระเพาะอาหาร มะเร็งลำไส้ มะเร็งเต้านม / โรค Solar keratosis และมะเร็งผิวหนังชนิด Basal cell carcinoma
ผลข้างเคียง : กดการสร้างเม็ดเลือด (Myelosuppression) • Stomatitis • Oral Ulcer• Hand-Foot syndrome • Alopecia • Alopecia
Gemcitabine
การใช้
: ใช้รักษามะเร็งตับอ่อน มะเร็งปอด มะเร็งรังไข่ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งกระเพาะอาหาร
ADR
: ทำให้มีการสร้างเม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือด เม็ดเลือดเเดง ลดลง
1.1.1 Folic analogs
เช่น Methotrexate
ใช้รักษาโรคมะเร็ง โรคสะเก็ดเงิน โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
ผลข้างเคียง : กดไขกระดูกทำให้ซีด มีเลือดออกในทางเดินอาหาร พิษต่อระบบประสาท ชัก พิษต่อตับไต ผมร่วง
2. ยาที่ไม่จำเพาะต่อระยะในวงจรเซลล์
(Cell Cycle-nonspecific drugs)
ยากลุ่ม antibiotics
Doxorubicin, daonorubicin
การใช้
: มีฤทธิ์กว้างต่อมะเร็งหลายชนิด ใช้รักษามะเร็งเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน ได้แก่ AML และ ALL
ADR
: พิษต่อหัวใจ กดไขกระดูก ผมร่วง รบกวนทางเดินอาหาร ปากอักเสบ
Bleomycin
การใช้
: ใช้รักษามะเร็งอัณฑะ มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (โดยใช้ร่วมกับ VEC) / Epithelial tumor เช่น squamous cell carcinoma
ADR
: ปอดอักเสบ มีผังผืดในปอด ไข้ หนาวสั่น เกิดแผล ผิวหนังเป็นผื่นแดง
Dactinomycin
การใช้
: ใช้ร่วมกับ Methotrexate ในการรักษา Wilms’ tumor และมะเร็งเนื้อเยื่อเกี่ยวพันจากกล้ามเนื้อลายในเด็ก
ADR
: เสี่ยงเกิดการตายของเนื้อเยื่อรอบๆ กดไขกระดูก ผมร่วง รบกานทางเดินอาหาร
Mitomycin
ADR
: กดไขกระดูกรุนแรง เกิดภาวะ Hemolytic-uremic syndrome รบกวนทางเดินอาหาร หายใจลำบาก อาจทำลายเนื้อเยื่อโดยรอบ
การใช้
: รักษามะเร็งปากมดลูก มะเร็งปอดมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ และมะเร็งลำไส้ใหญ่
ยากลุ่ม Alkylating agents
Melphalan
การใช้
: รักษา Multiple myeloma โดยใช้ร่วมกับยาอื่น
ADR
: กดไขกระดูก ปอดอักเสบ มีผังผืด
Chlorambucil
การใช้
: การใช้เป็นยามาตรฐานในการรักษา ALL และ follicular lymphoma
ADR
: กดไขกระดูกปานกลาง รบกวนระบบทางเดินอาหาร
Cyclophosphamide
การใช้
: ใช้รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวทุกชนิด มะเร็.รังไข่ มะเร็.ต่อมน้ำเหลือง รักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด
Lomustine และ Carmustine
การใช้
: ละลายในไขมันได้ง่าย เข้าสมองได้ดี รักษามะเร็งสมอง
ADR
: ผิวหนังร้อน ตาแดง ในขนาดยาปริมาณสูงอาจทำให้มีผังผืดที่ปอด ไตวาย
Mechlorethamine
ADR
: กดไขกระดูกมาก คลื่นไส้ อาเจียน อาจทำลายเนื้อเยื่อโดยรอบ
การใช้
: ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Hodgkin’n disease)
Streptozocin
การใช้
: การใช้ เป็นยาฉีด IV รักษามะเร็งตับอ่อน
ADR
: คลื่นไส้ อาเจียน ไตวาย
การดื้อยาต้านมะเร็ง
มีการขับยาออกนอกเซล์มะเร็ง โดยP-glycoproteins (active transport)
มีการทำลายยา
มีการเปลี่ยนแปลงเป้าหมายของยาในเซลล์มะเร็ง เช่นการลด affinity ของยา
มีการลดการสะสมยาในเซลล์มะเร็ง
มีกระบวนการซ่อมเเซม DNA ในเซลล์มะเร็ง
มีการเปลี่ยนไปใช้ Pathway อื่นๆ
กลุ่มฮอร์โมน และยาต้านฮอร์โมน
Anti-estrogens
Fluvestrant
การใช้
: ใช้รักษาบรรเทาอาการในผู้ป่วยมะเร็งเต้านม ที่แพร่กระจายแล้ว
ADR
: ร้อนวูบวาบ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ
ยายับยั้งเอนไซม์ Aromatase (aromatase inhibitor)
การใช้
: รักษามะเร็งเต้านมที่มี Estrogen receptor ที่เซลล์ผิว โดยไม่ใช้เป็นยาตัวแรก มักใช้ร่วมกับ Hydrocortisone
ADR
: รักษา Cushing’s syndrome เเละ มะเร็งต่อมหมวกไตชัั้นนอก
Tamoxifen
การใช้
: เป็นยาตัวแรกๆในการักษามะเร็งเต้านม ที่มี Estrogenreceptor รักษาอาการอันเนื่องมาจากเนื่องมาจากการหมดประจำเดือนในสตรี
ADR
: ร้อนวูบวาบ รบกวนทางเดินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน มีประจำเดือนผิดปกติ เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก
Anti-androgen
Abarelix
ADR
: ร้อนวูบวาบ ปวดตามปลายเท้า ปวดศีรษะนอนไม่หลับ
การใช้
: ใช้รักษาบรรเทาอาการในผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากระยะสุดท้าย
Ethinyl estradiol
การใช้
: ใช้รักษาภาวะประจำเดือนผิดปกติ และโรคเซลล์บุผนังมดลูกเจริญผิดที่
ADR
: ภาวะลิ่มเลือดอุดตัน เนื่องจากเกิดการทำงานของเกล็ดเลือดที่ไวขึ้น และ การหยุดยากระทันหันทำใก้เกิดภาวะเลือดประจำเดือนมามาก
Goserelin & Leuprolide
การใช้
: รักษามะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งเต้านมที่แพร่กระจายไปแล้ว โรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่
ADR
: ร้อนวูบวาบ เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ (Impotence) ในระยะแรกอาจทำให้เซลล์มะเร็งเจริญมากขึ้น
Corticosteroid
เช่น Prednisolone ,Prednisone และ Hydrocortisone
การใช้
: ใช้รักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งเม็ดเลือดขาว ชนิด ALL และ Myeloma
ADR
: เพิ่มโอกาสติดเชื้อ น้ำตาลในเลือดสูง กระดูกพรุน แผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
่
่
นางสาวสิรินทิพย์ สืบด้วง รหัส 621401078 เลขที่ 75