Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กลุ่มอาการปวดศีรษะ - Coggle Diagram
กลุ่มอาการปวดศีรษะ
:no_entry:การซักประวัติที่พบ
มีอาการปวดศีรษะอย่างรุนแรงทั่วๆไปอย่างไม่
เคยเป็นมาก่อน ปวดทันทีทันใด มีประวัติอาเจียนพุ่งมีประวัติใช้ antiplatelet
:<3:การตรวจร่างกายที่ผิดปกติ
มีความดันโลหิตสูง มีอาการคอแข็ง neuro signเปลี่ยนแปลง
Intracranial hemorrhage
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
• ส่งต่อทันที
• งดอาหารและน้ํา
• ประเมินความรู้สึกตัว Vital sign /neuro sign
มีไข้ มีอาการคอแข็ง อาเจียนรุนแรง
Brain abscess
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
ให้ IV fluid เพื่อเปิดเส้นและให้สารน้ํา งดอาหารและน้ํา
• ส่งต่อทันที
ประเมินความรู้สึกตัว Vital sign /neuro sign
ซึมลง/ไม่ค่อยรู้สึกตัว คอแข็ง ตรวจพบ Kernig’s sign/Brudzinski signได้ผลบวก
:no_entry:การซักประวัติที่พบ
ปวดศีรษะรุนแรงเป็นรายวัน มีไข้ อาเจียนมาก/พุ่ง มีประวัติรับประทาน ปลาดิบกุ้งดิบ/มีประวัติ
ติดเชื้อ
Acute meningitis
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
• ประเมินความรู้สึกตัว Vital sign /neuro sign
• งดอาหารและน้ํา
• ส่งต่อทันที
ปวดศีรษะรุนแรง อาเจียนพุ่ง มีประวัติหูน้ําหนวกหรือโพรงอากาศอักเสบหรือมี
ไข้เรื้อรัง
:no_entry:การซักประวัติที่พบ
ปวดมึนบริเวณท้ายทอย มีอาการมากเวลาตื่นดีขึ้นช่วงสายปวดมากเมื่อไอ จาม เบ่ง เปลี่ยนท่าทางมองภาพไม่ชัดประวัติความดันโลหิตสูงหรือโรคไต เบาหวานไทรอยด์เป็นพิษ
:<3:การตรวจร่างกายที่ผิดปกติ
Severe hypertension
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
ดูการรักษาพยาบาลเบื้องต้นภาวะฉุกเฉิน
ให้absolute bed rest
•SBP > 210 หรือ DBP > 120
mm.Hg.•สับสน กระสับกระส่าย อาจมีอาการร่วมทางหัวใจ เช่น เหนื่อย นอนราบไม่ได้ใจสั่น
ปวดศีรษะ มีไข้ ปวดข้อต่อขากรรไกร (jaw claudication)มีอาการตามัวชั่วคราว อายุ 50 ปีขึ้นไป
:<3:การตรวจร่างกายที่ผิดปกติ
•กดเจ็บ/คลําชีพจรเบาลงบริเวณ
temporal artery
Temporal arteritis
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
ดูการรักษาพยาบาลเบื้องต้นภาวะฉุกเฉิน
•ปวดกระบอกตาเฉียบพลัน•มองภาพไม่ชัด อาจมองเห็นสีรุ้ง/วงรอบดวงไฟ•คลื่นไส้อาเจียน•ประวัติครอบครัวเป็นต้อหิน•ประวัติครอบครัวเป็นต้อหิน
:<3:การตรวจร่างกายที่ผิดปกติ
•ตาแดงเรื่อๆ Pipil dilate(ข้างที่ปวด) •ให้ผู้ป่วยมองลงต่ําใช้นิ้วชี้กดลงบนเปลือกตาข้างที่ปวดมีความแข็งมากกว่าข้างที่ไม่ปวด
Acute glaucoma
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
• กรณีใช้ยาที่มีสเตียรอยด์ให้หยุดยาสเตียรอยด์
• ส่งต่อทันที
:no_entry:การซักประวัติที่พบ
•ปวดตุ๊บ ๆตามจังหวะชีพจรเป็นข้างเดียวนาน 4- 72 ชั่วโมงสัมพันธ์กับอาการกลัวแสง/กลัวเสียงมีอาการคลื่นไส้อาเจียนมีอาการครั้งแรกเมื่อเป็นวัยรุ่นถึง 30 ปีพบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย
:<3:การตรวจร่างกายที่ผิดปกติ
•ตรวจระบบประสาทปกติ •มีลักษณะอาการปวดศีรษะเข้ากับโรค
Migraine headache
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
ปวดไม่มากให้ยาแก้ปวด paracetamol(500mg.) 2 tab prn q 4-6 hr.หรือยากลุ่มNSAID : Ibuprofen (200/400mg.) 1 tab Oral tid.pc.
ปวดมากให้ยา ergotamine +caffeine
(Cafergot®) 1 - 2tab Oralอาการไม่ดีขึ้นเพิ่มได้ครั้งละ 1 tab ทุกๆ ครึ่งชั่วโมงแต่<6 mg./day และ<10 tab/week
ให้พักผ่อนอยู่ในที่มืดเงียบ เย็นสบาย รีบให้การรักษาทันทีเมื่อเริ่มมีอาการปวด
ยาแก้คลื่นไส้อาเจียน ได้แก่ Dimenhydrinate
แนะนําหลีกเลี่ยงสาเหตุ/ปัจจัยกระตุ้น
•ปวดตื้อๆ”มึนหัว” ปวดรอบ ๆกะโหลกศีรษะเป็นมากจะปวดเหมือนถูกบีบรัดขมับ 2 ข้างนาน30 นาทีถึง 1 สัปดาห์ มีอาจเริ่มเป็นตั้งแต่หลังตื่นนอนหรือในช่วงเช้าๆ•สัมพันธ์กับความเครียด/นั่งทํางานมากเกินไปนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอเล่นคอมพิวเตอร์มากเกินไป อาการเป็นๆหายๆ
:<3:การตรวจร่างกายที่ผิดปกติ
•ไม่มีไข้ อ่อนเพลียสีหน้าไม่มีความสุข ความดันโลหิตอาจสูงกว่าปกติ ตรวจระบบประสาทปกติ
โรคปวดศีรษะจากความเครียด(Tension headache)
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
ให้ยาแก้ปวด paracetamol (500mg.) 2 tabprn q 4-6 hr.หรือยากลุ่มNSAIDIbuprofen(200/400mg.) 1 tab Oral tid.pc.
แนะนําการนอนพัก/การนวดผ่อนคลาย/การออกกําลังกาย
2 สัปดาห์ไม่ดีขึ้น ส่งต่อทันที
ปวดศีรษะทันทีเป็นประจําเมื่อใช้สายตามากอาจมีอาการปวดศีรษะตามองคลื่นไส้อาเจียนประวัติการทํางานที่เกี่ยวข้องกับการใช้สายตามากผู้ทีมีอายุมากกว่า 40 ปีขึ้นไป
:<3:การตรวจร่างกายที่ผิดปกติ
•ตรวจสายตาด้วย Snellen chart/ EOM/ พบความผิดปกติ•ภาพเบลอไม่ชัดเจนหรือบิดเบี้ยว•ตรวจพบมองไกลชัดเจนแต่มองใกล้ไม่ชัด
สายตาสั้น (Myopia)
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
• แนะนําตัดแว่น/พบจักษุแพทย์
• ให้คําแนะนําเรื่องการใช้สายตาควรใช้ไม่เกินครั้งละ 50 นาทีแล้วพักสายตา
• ให้ยาแก้ปวด paracetamol (500mg.) 2 tabprn q 4-6 hr.หรือยากลุ่มNSAIDIbuprofen (200/400mg.) 1taboral tid.pc.
:no_entry:การซักประวัติที่พบ
•เริ่มด้วยปวดแสบจี๊ดๆที่ข้างจมูกหรือหลังเบ้าตาแล้วปวดตื้ออย่างรุนแรงหลังเบ้าตา ใบหน้าซีกหนึ่งอาจปวดลามอาจร้าวไปข้างคอท้ายทอยแล้วขึ้นไปตามแนวหลอดเลือดแดงคอ แต่ละครั้งปวดนาน15 - 180 นาทีความถี่ส่วนใหญ่ 2-3 ครั้ง/วันอาจเกิดถึง 8 ครั้ง/วัน•มักปวดรุนแรงตอนกลางคืนหลังเข้านอนจนสะดุ้งตื่นนอนไม่หลับ
:<3:การตรวจร่างกายที่ผิดปกติ
Conjunctiva แดง น้ําตาไหลมาก
เปลือกตาบวม /ptosis pupil หดเล็กลง ตาไวต่อแสง คัดจมูกหรือมีน้ํามูกมีรอยแดงหรือเหงื่อออกบริเวณหน้าผากหรือทั้งใบหน้ากระสับกระส่ายเวียนศีรษะ
(Cluster headache)โรคปวดศีรษะ
คลัสเตอร์
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
แนะนําหลีกเลี่ยงสาเหตุ/ปัจจัยกระตุ้น
ควรส่งต่อ: เกณฑ์การส่งต่อเหมือนผู้ป่วย Migraine
ให้ยาแก้ปวด paracetamol (500mg.) 2 tab prn q 4-6 hr.หรือยากลุ่ม NSAID : Ibuprofen(200/400mg.) 1 tab Oral tid.pc.
ปวดเสียวเหมือนไฟฟ้าช็อตบริเวณด้านหลังศีรษะท้ายทอย, ร้าวไปกลางศีรษะ หน้าผากอาการปวดแต่ละครั้งไม่เกิน 20นาที ปวดทันทีเมื่อหวีผมด้านหลัง/ใส่หมวกเกิดในผู้ป่วยอายุ 40-50 ปี
:<3:การตรวจร่างกายที่ผิดปกติ
ตรวจร่างกายมักไม่พบความ
ผิดปกติ
Occipital neuralgia
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
ให้นอนพัก ให้ยาแก้ปวด
ใช้นิ้วนวดบริเวณที่ปวด
ควรส่งต่อถ้ากินยาแก้ปวดไม่ทุเลา
ปวดมึนๆหนักๆ บริเวณหน้าผาก ดั้งจมูก รอบเป้าตา โหนกแก้มเป็นประจําทุกวัน ปวดมากเมื่อเปลี่ยนท่า/ไอคัดจมูก/จามบ่อย/เจ็บคอเล็กน้อย/มีเสมหะในคอ/ลมหายใจมีกลิ่นเหม็นมีประวัติอาการแพ้ในครอบครัว
:<3:การตรวจร่างกายที่ผิดปกติ
• เยื่อจมูกบวมแดง/คอแดงเล็กน้อย
• เคาะบริเวณไซนัสแล้วปวด
Sinusitis
การรักษาพยาบาลเบื้องต้น
ยาแก้ปวด ยาแก้คัดจมูก แนะนําการล้างจมูก
ควรส่งต่อถ้าอาการไม่ดีขึ้นหรือเป็นๆหายๆ
มีน้ํามูกหรือเสมหะเป็นหนองให้ยาปฏิชีวนะ Amoxycillin CotrimoxazoleหรือErythromycin เป็นเวลา 3 วัน ถ้าดีขึ้นกินต่อ2-3 สัปดาห์