Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 3 ส่วนที่ใช้และองค์ประกอบที่สำคัญของพืชสมุนไพร, นางสาวพิชญาภา…
บทที่ 3 ส่วนที่ใช้และองค์ประกอบที่สำคัญของพืชสมุนไพร
สมุนไพรเพื่อความงาม
เวชสำอาง
แปลมาจากคำว่า “Cosmeceutical products
เวชสำอางใช้แล้วมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของร่างกายได้
คือชื่อกึ่งๆระหว่างยากับเครื่องสำอาง
เครื่องสำอาง
สิ่งปรุง รวมทั้งเครื่องหอม และสำรหอมต่ำง ๆ ที่ใช้บนผิวหนัง หรือส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายมนุษย์ ที่มุ่งหมายสำหรับทำความสะอาด ป้องกัน แต่งเสริม เพื่อความงาม หรือเปลี่ยนแปลงรูปลักษณะ โดย ถู ทา พ่น หรือโรยเป็นต้น โดยที่ไม่มีผลต่อกำรเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของร่างกาย
Anti-acne
สารผสมกับการรักษาสิว
ยาเบญจโลกวิเชียร ยาห้าราก ยาแก้วห้าดวง
ต้านเชื้อ P.acnes, S.epidermidis, S.aureus
โลชั่นวุ้นว่านหางจระเข้และน้ำมันกะเพรา
น้ำมันหอมระเหยใบมะกรูดผสม
สารสกัดจากเปลือกมังคุด
Anti aging
สารสกัดจากรำข้าว
เพิ่มความยืดหยุ่นของเซลล์ที่แก้ม
ช่วยเพิ่มไขมันผิวหนังบริเวณหน้าผาก
เพิ่มความชุ่มชื้นผิว
ผลแตงกวา
น้ำคั้นผสมลงในผลิตภัณฑ์มาร์คหน้า
ผิวหน้าชุ่มชื้น
ทำให้การไหลเวียนการดูดซึมสารอาหารบนใบหน้าดีขึ้น
น้ำจากผลแตงกวาในครีมบำรุงหน้า
ผิวหน้าชุ่มชื้น อ่อนละมุน ขาวขึ้น
บัวบก
เจล ช่วยให้ผิวยืดหยุ่นและกระชับ
ครีม ลดการหย่อนคล้อยของผิวและจุดด่างดำบนใบหน้า
ลิปสติก ลดความลึกและรอยย่นบนริมฝีปาก
ผลมะขามป้อม
ลดเลือนริ้วรอย
ฤทธิ์กระตุ้นการสร้างคอลลาเจน
ว่านหางจระเข้
ลดรอยเหี่ยวย่น
ลดจุดด่างดำ
เพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิว
Anti pollution
ป้องกันการเสื่อมสภาพจากมลภาวะ
4.ลดการสูญเสียน้ำ และเพิ่มความชุ่มชื้นของผิว
5.เพิ่มสารต้านอนุมูลอิสระ
3.ฟื้นฟูและเสริมสร้างโครงสร้างและการทำงานของระบบป้องกันผิว
6.ลดการอักเสบ
2.ป้องกันการสะสม การซึมผ่านของสารมลพิษบนผิวหนัง
7.ควบคุมการสร้างเม็ดสีผิว
8.เพิ่มการสร้างคอลลาเจน / อีลาสติน
9.ปกป้องกันผิวจากรังสียูวี
1.ทำความสะอาด ขัดผิว เพื่อลดมลพิษที่ติดค้างบนผิว
Whitenning
ชะเอมเทศ
สารสกัดโกฐน้ำเต้า
สารสกัดใบหม่อน
สารสกัดมะหาด
Hair Cosmetic
ทำให้ผมงอก
มะกรูด
ใบบัวบก
อัญชัน
ว่านมหาเมฆ
ขิง ยับยั้งการงอกของเส้มผม
รักษารังแคจากเชื้อรา
ทองพันชั่ง
Nutri cosmetic
อาหารกับผิวสวย
ถั่วเหลือง ยับยั้งเอนไซม์ที่ทำลายเซลล์ผิวหนัง
ผัก ผลไม้สีแดง/เหลือง ช่วยป้องกัน UV
ผักใบเขียว ลดริ้วรอยเหี่ยวย่น
ถั่วเมล็ด กรดไขมัน ช่วยสร้างคอลลาเจน และ hyaluronic acid
สมุนไพรที่ใช้รักษาโรคผิวหนัง
กำจัดเหา
น้อยหน่า
ใบน้อยหน่าสด
เมล็ดน้อยหน่า
ครีมเมล็ดน้อยหน่า
รักษาแผลสด
มะขาม
ขมิ้นชัน
ยาครีมบัวบก
ยาน้ำเปลือกมังคุด
รักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก
น้ำมันมะพร้าว
ว่านหางจระเข้
บัวบก
ยาเจลว่านหางจระเข้
ชาจีน
รักษาแผลเรื้อรังจากการฉายรังสี
ว่านหางจระเข้
ยาสารละลายพญายอ
รักษาผื่นคัน ลมพิษ
พลู
ยาเจลพลู
หญ้าคา
ยาคาลาไมน์พญายอ
รักษาผิวหนังพุพอง น้ำเหลืองเสีย
เหงือกปลาหมอ
ขมิ้นชัน
แก้พิษแมลงสัตว์กัดต่อย
ขมิ้นชัน
พญายอ
ผักบุ้งทะเล
ยาโลชั่น/ยาหม่องพญายอ
ตำลึง
ยาทิงเจอร์พลู
รักษากลากเกลื้อน
กระเทียม
ข่า
ขมิ้นชัน
ชุมเห็ดเทศ
ยาทิงเจอร์ทองพันชั่ง
รักษาเริม งูสวัด
พญายอ
ยาครีมพญายอ
ตำลึง
ยาทิงเจอร์พญายอ
อันตรกิริยาของยาสมุนไพร
ปฏิกิริยาทางเภสัชวิทยาระหว่างกันของสารทั้งสองชนิดทั้งในแง่ของการเปลี่ยนแปลงระดับของยาในร่างกายการต้านฤทธิ์ การเสริมฤทธิ์ การเพิ่มหรือลดผลข้างเคียงของยา การเกิดพิษ หรืออาจทำให้เกิดฤทธิ์ใหม่
อันตรกิริยาทางด้านพลศาสตร์
คือปฏิกิริยาที่มีผลเปลี่ยนแปลงฤทธิ์ของยาทั้งทางด้านชีวเคมีและสรีรวิทยา แต่ไม่มีผลต่อระดับความเข้มขนของยาในร่างกาย
การออกฤทธิ์เสริมกัน
การออกฤทธิ์ต้านกัน
อันตรกิริยาทางด้านเภสัชจลศาสตร์
ปฏิกิริยาที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงระดับยาในร่างกายไปจากปกติ ทั้งในเลือด เนื้อเยื่อ หรือตำแหน่งยาที่ออกฤทธิ์
การดูดซึมยา
ลดการดูดซึม
เกิดสารประกอบที่ซับซ้อน
เพิ่มการดูดซึม
เพิ่มการเคลื่อนที่ผ่านทางเดินอาหาร
เปลี่ยนแปลงระดับ pH
การกระจายยา
การกระจายตัวยาจากเลือดผ่านเนื้อเยื่อ
การจับตัวของยา
การเปลี่ยนแปลงยา
การขับยาออกจากร่างกาย
แนวทางการป้องกันอันตรกิริยาของสมุนไพรและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารกับยาแผนปัจจุบัน
3.อันตรกิริยาระหว่างยากับสมุนไพรและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารบางชนิดสามารถป้องกันได้
4.การสอบถามถึงอาการไม่พึงประสงค์จากอันตรกิริยาระหว่างยากับสมุนไพรและผลิตภัณฑ์เสริมที่อาจจะเกิดขึ้นในผู้ป่วยที่ดูแลเป็นประจำจะทำให้ทราบถึงปัญหาอย่างทันท่วงที
2.การทราบถึงชื่อวิทยาศาสตร์ ชื่อสามัญชื่อท้องถิ่น หรือชื่อพ้องของสมุนไพร และส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์เสริมอาหารแต่ละชนิดจะทำให้สื่อสารกับผู้ป่วยหรือผู้บริโภคได้ดีขึ้น
5.การจัดทำฐานข้อมูลอันตรกิริยาระหว่างยากับสมุนไพรและผลิตภัณฑ์เสริม
1.Medical herbal and dietary supplement reconciliation จะทำให้ทราบถึงยา สมุนไพร และผลิตภัณฑ์เสริมอาหารทั้งหมดที่ผู้ป่วยได้รับ
6.การใช้ยาอย่างสมเหตุผล พยายามสั่งใช้ยาเฉพาะที่จำเป็นกับผู้ป่วย
สมุนไพรที่ใช้เป็นยาแก้ไอ ขับเสมหะ
ไอและระคายคอจากเสมหะ
ดีปลี
เพกา
ขิง
มะขามป้อม
มะนาว
มะขาม
มะแว้งเครือ
มะแว้งต้น
สมุนไพรที่ใช้เป็นยารักษากระดูกและกล้ามเนื้อ
ลูกประคบ
คือสิ่งที่เกิดจากภูมิปัญญาจากบรรพบุรุษที่ใช้พืชสมุนไพรในท้องถิ่น นำมาใช้ในการรักษา/ช่วยไหลเวียนของโลหิต
ส่วนประกอบ
ว่านนางคำ ขมิ้นอ้อย ว่านน้ำ ใบมะขาม เปลือกชะลูด
ขมิ้นชัน ตระไคร้บ้าน ผิวมะกรูด เหง้าไพล
ใบส้มป่อย เกลือแกง การบูร พิมเสน ขิงสด
ใช้แทนยาปัจจุบัน
สหัสธารา
ไพล
เถาวัลย์เปรียง
เจลพริก
สมุนไพรที่ใช้เป็นยาขับลม
โรคกระเพาะอาหาร
ขมิ้นชัน กล้วยน้ำว้า
ท้องอืด
ขมิ้นชัน
ขิง
ยาเบญจกูล : ดอกดีปลี รากช้าพลู เถาสะค้าน รากเจตมูลเพลิง ขิง
ยาธาตุอบเชย : อบเชยเทศ ชะเอมเทศ กานพลู เปลือกสมุลแว้ง กระวาน เมนทอล การบูร
สมุนไพรที่ใช้เป็นยาแก้ไข้
ฟ้าทะลายโจร
บอระเพ็ด
ยาจันทน์ลีลา : โกฐสอ โกฐเขมา โกฐจุฬาลัมพา แก่นจันทน์ขาว แก่นจันทน์แดง เถาบอระเพ็ด ลูกกระดอม รากปลาไหลเผือก พิมเสน
สมุนไพรที่ใช้ขับปัสสาวะ
ขัดเบา
ตระไคร้
สับปะรด
ขลู่
หญ้าคา
กระเจี๊ยบแดง
หญ้าหนวดแมว
อ้อยแดง
สมุนไพรที่ใช้เป็นยาแก้ท้องเสีย
ฟ้าทะลายโจร
ทับทิม
กล้วยน้ำว้า
มังคุด
ฝรั่ง
สีเสียดเหนือ
ยาเหลืองปิดสมุทร
ยาธาตุบรรจบ
ผงถ่าน
ยาผงกล้วย
สมุนไพรที่ใช้เป็นยาระบาย
ท้องผูก
ขี้เหล็ก
คูน
แมงลัก
ขิง
มะขามแขก
กะเพรา
มะขาม
ยอ
ชุมเห็ดเทศ
ยาบรรเทาท้องผูก
ยาธรณีสัณฑะฆาต
ยาชุมเห็ดเทศ
ยาถ่ายดีเกลือฝรั่ง
ยามะขามแขก
สมุนไพรที่ใช้ขับพยาธิ
พยาธิลำไส้
มะหาด
มะขาม
มะเกลือ
เล็บมือนาง
ฟักทอง
สะแก
การใช้กัญชาในทางการแพทย์
ประวัติศาสตร์การใช้กัญชา
กัญชา คือ พืชออกฤทธิ์ตอ่ จิตประสาทชนิดแรก
หลักฐานเชื่อมโยงความสัมพันธ์ของมนุษย์กับกัญชาที่เก่าแก่ที่สุด
การขุดค้นพบโครงกระดูกมนุษย์อายุราว 10,000 ปี อยู่คู่กับเศษเรซินของกัญชาที่หลงเหลือจากการเผาไหม้ของกองไฟ และเครื่องปั้นดินเผาบรรจุเมล็ดกัญชาที่ด้านในสุดของถ้ำในเอเชียกลาง
ประวัติศาสตร์การใช้กัญชาทางการแพทย์
ในช่วงเวลา 8,000 ก่อนคริสตกาล กัญชาถูกบันทึกว่าเป็นพืชไร่ที่เก่าแก่ที่สุดชนิดหนึ่ง มีการใช้ประโยชน์จากเส้นใย
ก่อนคริสตกาล ในยุคเดียวกันนั้นมีการบันทึกการใช้กัญชาในตำรับยาโบราณของอินเดีย
ประวัติการใช้กัญชาในสยามประเทศ
สมัยอยุธยา
มีบันทึกว่าตำรับยาที่มีกัญชาผสมอยู่นั้นสามารถช่วยให้นอนหลับได้
ตำรับยาไทยที่มีส่วนผสมกัญชานั้น มักจะผสมพริกไทยเพื่อขับลมออกด้วย
การใช้กัญชาในนานาประเทศ
เลโซโท ประเทศแรกในทวีปแอฟริกันที่อนุญาตให้มีการเพาะปลูกกัญชาเพื่อใช้ในทางการแพทย์ได้อย่างถูกกฎหมาย
สหรัฐอเมริกา อนุญาตให้ใช้กัญชาในทางการแพทย์ได้แล้วทั้งหมด 33 จากทั้งหมด 50 รัฐ
เกาหลีใต้ มีการอนุญาตให้ใช้กัญชาในทางการแพทย์ได้แต่มีการควบคุมอย่างเคร่งครัด
รัฐบาลอุรุกวัยได้อนุญาตให้มีการขายกัญชาเพื่อสันทนาการตามร้านขายยาได้อย่างถูกกฎหมายเป็นชาติแรกในโลก หลังผ่านกฎหมายเสพกัญชาอย่างถูกกฎหมายมาตั้งเเต่ปี 2017
สหราชอาณาจักร มีการอนุญาตให้ใช้กัญชาในทางการแพทย์ได้แล้วตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2018
แคนาดา เป็นประเทศที่คึกคักที่สุดของธุรกิจกัญชา มีทั้งเปิดให้คนใช้เพื่อผ่อนคลายอารมณ์ และเปิดให้บริษัทเอกชนปลูก
ออสเตรเลีย กำหนดให้การใช้กัญชาเพื่อการแพทย์ถูกกฎหมาย ตั้งแต่ปี 2016
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับกัญชาในประเทศไทย
พ.ร.บ. ยาเสพติดให้โทษ พ.ศ. 2562 อนุญาตให้ใช้ประโยชน์จากกัญชาและกระท่อมเพื่อประโยชน์ทางการแพทย์ในการรักษาผู้ป่วยหรือการศึกษาวิจัยและพัฒนา ภายใต้การควบคุมดูแลของผู้เชี่ยวชาญตามมาตรฐานผู้ประกอบวิชาชีพตามที่ได้ระบุในกฎหมายเท่านั้น
มาตรา 76/1
มาตรา 22
มาตรา 26/3
เภสัชพฤกษศาสตร์ของกัญชา
มี 3 สายพันธุ์ที่พบบ่อย
Cannabis indica
Cannabis rudealis
Cannabis sativa (พบมากในไทย)
ผิวทุกส่วนบนต้นกัญชาจะมีขนมีต่อมลักษณะคล้ายเรซินใสที่เรียกว่า “ไตรโคม”
หนาแน่นในเพศเมีย ถ้าสมฐุณ์แล้วจะเปลี่ยนเป็นสีขาวขุ่นพร้อมเก็บเกี่ยว
เภสัขวิทยาของกัญชา
Endocannabinoids ในร่างกายเป็นส่วนประกอบทางเคมีที่ร่างกายมนุษย์และสัตว์สร้างขึ้นได้เองตามธรรมชาติ
ออกฤทธิ์โดยการเชื่อมต่อกับ cannabinoid receptor การเข้าไปกระตุ้น receptors ต่าง ๆ
ผลิตภัณฑ์กัญชาทางการแพทย์ที่ได้ประโยชน์
ภาวะกล้ามเนื้อหดเกร็ง ในผู้ป่ วยโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง
4.ภาวะปวดประสาท
โรคลมชักที่รักษายาก และโรคลมชักที่ดื้อต่อยารักษา
ภาวะคลื่นไส้อาเจียนจากเคมีบำบัด
ผลิตภัณฑ์กัญชาทางการแพทย์น่าจะได้ประโยชน์ (ในการควบคุมอาการ)
โรคพาร์กินสัน
โรคอัลไซเมอร์
ผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย
โรควิตกกังวลไปทั่ว
ผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลแบบประคับประคอง
โรคปลอกประสาทอักเสบ
ตำรับยาแผนไทยที่มีกัญชา
ยาแก้นอนไม่หลับ / ยาแก้ไขผอมเหลือง
ยาแก้โรคจิต
ยาแก้สัณฑฆาต กล่อนแห้ง
ยาอัมฤตโอสถ
ยาแก้ลมเนาวนารีวาโย
ยาไพสาล
5.ยาไฟอาวุธ
ยาอไภยสาล
4.ยาศุขไสยาศน
ยาทำลายพระสุเมร
3.ยาแก้ลมขึ้นเบื้องสูง
ยาแก้ลมแก้เส้น
2.ยาอัคคินีวคณะ
ยาทัพยาธิคุณ
ยาน้ำมันสนั่นไตรภพ
ยาทาริดสีดวงทวารหนักและโรคผิวหนัง
สมุนไพรที่ใช้แต่งสี
สีผสมอาหารจากธรรมชาติ
สีเขียว
ใบเตยหอม
สีน้ำตาล
โกโก้
สีแดง
กระเจี๊ยบแดง
ฝาง
ข้าวแดง
ถั่วแดง
หัวบีทรูท
ครั่ง
สีเหลือง
ดอกกรรณิกา
ขมิ้น
คอกคำฝอย
คำแสด
ลูกตาล
ฟักทอง
มันเทศ
พุด
หญ้าฝรั่น
สีส้ม
ส้มเขียวหวาน
แครอท
สีม่วง
ข้าวเหนียวดำ
ผักปลัง
ดอกอัญชัน
สีดำ
กาบมะพร้าว
ถั่วดำ
สมุนไพรที่ใช้เป็นยาฆ่าแมลง ไล่แมลง
สมุนไพรไล่มด
พริกป่น
ขมิ้น
หน่อไม้ดอง
พริกสดและผิวมะกรูด
สมุนไพรไล่ปลวก
ใบขี้เหล็ก
น้ำส้มสายชู
ข่า ตะไคร้ กระเทียม
เกลือ
สมุนไพรไล่มอด
กระวาน
กานพลู
กะเพรา
พริกไทยดำ
พริกแห้ง
ใบมะกรูดสด
สมุนไพรไล่แมงมุม
เปเปอร์มิ้นต์
เกลือ
ส้ม
เกาลัด
สมุนไพรไล่ยุง
ขมิ้น
ตะไคร้หอม
กะเพรา
มะกรูด
ไพทีรัม
สมุนไพรไล่แมลงสาบ
ใบกระวานแห้ง
กานพลู
พริกไทย
สมุนไพรไล่แมลงวัน
น้ำส้มสายชู
กระเทียม
เปลือกส้ม
ผักกลิ่นฉุน
ตะไคร้หอม
สมุนไพรไล่แมลงหวี่
ใบหางนกยูง
ดอกดาวเรือง
กาบมะพร้าว กับ เครือกระทกรก
ตะไคร้
สมุนไพรไล่ตั๊กแตน
สะเดา
เลี่ยน
น้อยหน่า
สมุนไพรไล่เพลี้ยะแป้ง
น้ำยาล้างจาน
พริกสด
สมุนไพรไล่เพลี้ยะอ่อน
ยาสูบ
สะเดา
หางไหลแดง
สาบเสือ
สมุนไพรฆ่าเหา
หนอนตายหยาก
น้อยหน่า
ยูคาลิปตัส
ผักเสี้ยน
สมุนไพรไล่เห็บ หมัด
มะขาม
น้อยหน่า
มะคำดีควาย
สะเดา
ไพล
เมล็ดมันแกว
สมุนไพรไล่จิ้งจก
ใบสาบเสือ ใบน้อยหน่า
น้ำส้มควันไม้
ใช้ราดทำลายปลวกและมด
ใช้ผ้าชุบน้ำถูบริเวณที่ต้องการ ช่วย
ป้องกันปลวก มด แมลง ตะขาบ แมงป่อง กิ้งกือ
ใช้ฉีดพ่นถังขยะเพื่อดับกลิ่นขยะ และไล่แมลงวัน
ใส่ขวดเจาะรู้ ไว้ตามต้นไม้ กลิ่นของน้ำส้มควันไม้จะช่วยขับไล่แมลงศัตรูพืช
สมุนไพรไล่หนู
น้ำมันระกาผสมน้ำมันสะระแหน่
มะกรูด
น้ำมันสะระแหน่
ยี่โถ
ใบพลูข่า กระเทียม
พืชที่มีพิษ
การจำแนกกลุ่มของพืชพิษ
พืชที่มีฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง
การรักษา
ดื่มไข่ขาวเพื่อทำให้อาเจียน หรือกินยาเม็ดถ่านเพื่อดูดซับพิษ แล้วส่งโรงพยาบาลในทันที
แบ่งได้3กลุ่ม
2.กลุ่มที่มีฤทธิ์ทำให้ชัก
.3 กลุ่มที่มีฤทธิ์ทำใหประสาทหลอน
1 กล่มุที่มีฤทธิ์กดประสาทส่วนกลาง
พืชที่ระคายเคืองต่อผิวหนัง
พืชที่มียาง
การรักษา
สัมผัสกับน้ำยางใสให้ล้างด้วยน้ำและสบู่
น้ำยางขาวให้ล้างหรือเช็ดด้วยแอลกอฮอล์ แล้วทาด้วยคาลาไมด์ และรับประทานยาแก้แพ้
3.พืชที่มีเอนไซม์
สามารถย่อยได้ด้วยโปรตีนจึงระคายเคืองเล็กน้อย
1 พืชที่มีหนามหรือขน และมีสารพิษ
การรักษา
จะต้องกำจัดขนพิษเหล่านั้นออกไป โดยใช้เทียนไขลนไฟให้อ่อนตัว คลึงบริเวณที่ถูกขนพิษ หรือใช้ข้าวเหนียวนึ่งสุกปั้นคลึงจนเป็นเนื้อเดียวกัน นำมาคลึงบริเวณที่ถูกขนพิษให้ทั่วเพื่อให้ขนพิษติดขี้ผึ้งหรือข้าวเหนียวออกมา แล้วทาด้วยยาคาลาไมน์ หรือครีมสเตียรอยด์
4.พืชที่มี calcium oxalates
พืชที่มีพิษต่อระบบหลอดเลือดและหัวใจ
1 พืชที่มีสารกลุ่มคาร์ดิแอคกลัยโคไซด์
พืชกลุ่มนี้จะมีพิษเมื่อรับประทานเกินขนาด
การรักษา
พยายามทำให้อาเจียน หลังจากนั้นให้กินยาเม็ดถ่านเพื่อดูดซับพิษ แล้วส่งโรงพยาบาลในทันที
2 พืชที่มีสารไซยาโนจินิคกลัยโคไซด์
เมื่อรับประทานเข้าไปจะถูกเอนไซม์ Hydrolyses ได้สารไซยาไนด์ซึ่งสารนี้จะเข้าไปแทนที่ออกซิเจนในเลือด ทำให้ร่างกายขาดออกซิเจน
สารไซยาโนจินิคกลัยโคไซด์เป็นสารที่สลายตัวได้เมื่อถูกความร้อน
พืชที่มีผลต่อระบบทางเดินปัสสาวะ
เมื่อกินเข้าไปจะเกิดอาการพิษภายใน 2 - 14 ชั่วโมง เริ่มจากมีอาการปวดตามขาหนีบ ปัสสาวะยาก แสบขัด มีอาการปวดเวลาปัสสาวะ
การรักษา
แนะนำให้ดื่มน้ำมากๆ แล้วส่งโรงพยาบาลหากมีอาการรุนเเรง
พืชที่มีผลต่อระบบทางเดินอาหาร
2 กลุ่มที่มีผลระคายเคืองต่อเยื่อบุผนังกระเพาะอาหาร
การรักษา
ไม่ควรกระตุ้นผู้ป่วยให้อาเจียน เพราะผู้ป่วยจะมีอาการอาเจียนอยู่แล้ว
ควรจะล้างท้อง และใช้ถ่าน ในการดูดพิษแอลคาลอยด์
ควรให้เกลือแร่ป้องกันการสูญเสียน้ำและแร่ธาต
พืชเหล่านี้จะทำให้เยื่อบุกระเพาะอาหารอักเสบ
กลุ่มที่มีผลระคายเคืองต่อเยื่อบุลำไส้
ถ้ากินเข้าไป จะไม่มีอาการคันคอ แต่จะทำให้เกิดอาการปวดท้อง อาเจียน ท้องเสีย หลังจากรับประทานเข้าไปภายใน 1 ชั่วโมง
การรักษา
ถ้าอาการไม่รุนแรง ให้รับประทานยาเคลือบกระเพาะอาหาร หรือดื่มนม หรือกินไข่ขาว แล้วนำส่งโรงพยาบาล
1 กลุ่มที่มีผลระคายเคืองต่อเยื่อบุปากและลำคอ
ออกฤทธิ์ทันทีทำให้เกิดอาการเจ็บปวดบริเวณปากและคอ
การรักษา
ล้างปาก รับประทานยาลดกรดครั้งละ 2 ช้อนโต๊ะทุกๆ 2 ชั่วโมง
ใช้สมุนไพรที่มีฤทธิ์เป็นกรด ซึ่งสามารถละลายผลึก Calcium oxalate ได้ เช่นมะขาม
4.กลุ่มที่มีผลทำให้กระเพาะและลำไส้อักเสบอย่างช้า ๆ
พืชพิษกลุ่มนี้เมื่อรับประทานเข้าไประยะเวลาหนึ่งจึงจะทำให้เกิดการระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหาร
แบ่งได้ 4 กลุ่มย่อย
4.2กลุ่มที่มีสารสเตียรอยด์แอคคาลอยด์
4.3กลุ่มที่มีสารออกซาเลท หรือกรดออกซาลิก
4.1กลุ่มที่มีสารเลคติน
การรักษา
ทำให้คนไข้อาเจียน และรับประทานยาเคลือบกระเพาะอาหาร หรือดื่มนม หรือกินไข่ขาวแล้วรีบส่งผู้ป่วยไปโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุดเพื่อล้างท้อง
ให้รับประทานยาถ่ายเพื่อลดการดูดซึมสารพิษ
4.4กลุ่มที่มีสารโคลชิซีน
การรักษา
ให้ยาเคลือบกระเพาะอาหาร แล้วรีบส่งโรงพยาบาลทันทีเพื่อป้องกันการช็อค และให้การรักษาตามอาการที่เกิดขึ้น
นางสาวพิชญาภา น้อยเงิน ปี 2 รุ่น37 เลขที่ 58 รหัส 62111301060