Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การตรวจร่างกายระบบทางเดินหาย, image, image, image, image, image, image,…
การตรวจร่างกายระบบทางเดินหาย
การตรวจทรวงอกและปอด Thorax / Chest & Lung
เป็นการตรวจเพื่อประเมินการทำหน้าที่ของอวัยวะและ
ส่วนประกอบของทรวงอก ได้แก่
1.ผิวหนัง เต้านม กล้ามเนื้อ กระดูกหน้าอก และกระดูกซี่โครง
2.อวัยวะที่เกี่ยวข้องกับระบบหายใจได้แก่ หลอดลม ปอด
3.หัวใจและระบบไหลเวียนโลหิต
ตำแหน่งที่สำคัญบริเวณทรวงอก ได้แก่
Angle of Louis หรือ Sternal angle
เป็นส่วนต่อระหว่าง Manubrium sterni กับ sternum ซึ่งเป็นมุมที่คลำได้ชัดเจนมาก และอยู่ตรงกับกระดูกซี่โครงที่ 2ทางด้านหน้า
เป็นประโยชน์ในการนับกระดูกซี่โครง (Rib) และช่องว่างระหว่างกระดูกซี่โครง (Intercostal space: ICS)
Spinous process of T1
ก้มคอเต็มที่จะคลำได้ปุ่มนูนของกระดูก spinenที่โปนที่สุด 2 ปุ่ม คือ ปุ่มบน คือ Spinousprocess ของ C7
และ ปุ่มล่าง คือ spinousprocess ของ T1
ใช้สาหรับนับกระดูกซี่โครงและกระดูกสันหลัง
Inferior angle of scapula
เป็นตำแหน่งที่ตรงกับกระดูกซี่โครงที่ 7ด้านหลังเมื่อผู้ป่วยนั่งตัวตรง ปล่อยแขนข้างลาตัวตามสบาย
เส้นสมมติ (Imagination line)
เป็นเส้นที่ใช้เปรียบเทียบ บอกตำแหน่งของสิ่งที่ตรวจพบบนทรวงอก
วิธีตรวจโดยการดู
1.ลักษณะผิวหนังทรวงอก มีผื่น แผล
มี spider nevi หรือไม่
2.ขนาดและรูปร่างทรวงอก ปกติเส้นผ่าศูนย์กลางจากด้านหน้า
ไปด้านหลังจะแคบกว่าด้านข้าง ประมาณ 5 : 7
Barrel shape พบใน COPD
AP : Transverse (Lateral) diameter = 1 : 2
3.ลักษณะเต้านม หัวนม
4.การเคลื่อนไหวของทรวงอก สังเกตอัตราการหายใจ ความลึก
จังหวะ ใช้กล้ามเนื้อหน้าอกช่วยหายใจ
Pigeon chest
อกไก่
Funnel chest
อกบุ๋ม
การคลำ
ตำแหน่งของหลอดลมทำได้ 2 วิธี
ผู้ป่วยนั่งหรือนอนก้มคอมาข้างหน้าเล็กน้อย เพื่อให้กล้ามเนื้อ
Sternocleidomastoid หย่อน
Suprasternal notchและเคลื่อนนิ้วเข้าหา Trachea สังเกตว่าผู้ป่วยนั่งหน้าตรง ผู้ตรวจใช้นิ้วคลำหาจุดกึ่งกลางของสัมผัสได้ที่จุดกึ่งกลางหรือไม่
การขยายตัวของปอด
(Lung expansion)
ตรวจได้ทั้งด้านหน้าและด้านหลัง
วางฝ่ามือทั้ง 2 ข้างทาบทรวงอกด้านหลัง นิ้วหัวแม่มือวางขนานกับกระดูกซี่โครงคู่ที่ 10ฝ่ามือโอบด้านข้างของทรวงอก ปลายนิ้วหัวแม่มือ 2ข้าง อยู่ใกล้กันบริเวณแนวกระดูกสันหลัง โดยมีระยะห่างเท่ากัน
ให้ผู้ป่วยหายใจเข้าออกลึก ๆสังเกตความแตกต่างของการเคลื่อนที่ของนิ้วหัวแม่มือ
ทั้ง 2ข้าง
ตรวจด้านหน้า ดูการเคลื่อนไหว
ของ upper และ middle lobe
วางมือบริเวณชายโครงตามแนวกระดูกซี่โครงที่ 6 โดยนิ้วหัวแม่มืออยู่ที่Xiphoid process ฝ่ามือโอบด้านข้างของทรวงอก บอกให้ผู้ป่วยหายใจ
เข้าออกลึกๆ
การคลำเสียงสะท้อน
(Tactile fremitus or Vocal fremitus)
วิธีตรวจ: ใช้ฝ่ามือวางบนผนังอกด้านหลัง ในตำแหน่งที่ตรงกันทั้ง 2 ข้าง จากบนลงล่างหรือล่างขึ้นบน
ผู้ป่วยนับ 1-2-3 สัมผัสถึงความรู้สึกสั่นสะเทือนที่เกิดจากเสียง เปรียบเทียบกันทั้ง 2ข้าง
ถ้าคลำเสียงสะท้อนได้เบากว่าอีกข้าง แสดงว่า ปอดข้างนั้นแฟบหรือมีสิ่งอุดกั้นในหลอดลมข้างนั้น เช่น น้้ำ หนอง หรือลมในโพรงเยื่อหุ้มปอดข้างนั้น
การเคาะ
การเคาะที่ถูกต้องในคนที่ถนัดขวา : ให้นิ้วมือซ้ายเหยียดตรง
วางแนบบริเวณที่จะตรวจ ใช้นิ้วกลางมือขวาเคาะลงบนนิ้วกลางมือซ้ายบริเวณ Distal interphalangeal joint ในแนวดิ่ง
เคาะเปรียบเทียบกันข้างซ้ายและขวา ไล่จากบนลงล่าง ขณะเคาะให้กดนิ้วนั้นให้ แนบกับผิวหนัง และยกนิ้วอื่นขึ้น
เสียงปกติจากการเคาะปอด ปกติเสียงก้อง (Resonance)
Hyper –resonance เสียงก้องมาก พบในภาวะ Emphysema
การฟัง
หลักการตรวจ
อ้าปากเล็กน้อย หายใจเข้าออกลึก ๆ แล้วฟังที่ผนังทรวงอกด้วยด้าน diaphragm ของ stethoscope
ตำแหน่งควรฟังอย่างน้อย 1 รอบของการหายใจเข้า –ออก
เปรียบเทียบกับอีกด้านหนึ่งในตำแหน่งเดียวกัน ไล่เป็นลำดับ
เสียงที่ฟัง
การฟังเสียงหายใจปกติ
Tracheal/ Bronchial breath sound
(หายใจเข้าสั้น –ออกยาว)
Bronchovesicular breath sound
(หายใจเข้า –ออก เท่า ๆ กัน)
Vesicular breath sound
(หายใจเข้ายาว –ออกสั้น)
การฟังเสียงผิดปกติ
( Adventitious sound )
Crepitation or crackle
Rhonchi and Wheezing
Rhonchi
Wheezing
Stridor
การตรวจหัวใจและระบบไหลเวียนโลหิต
Cardiovascular
การตรวจหัวใจและระบบไหลเวียนโลหิตมีความสัมพันธ์กับการตรวจร่างกายส่วนอื่นๆ
การตรวจทั่วไป
การหายใจ
สีผิว
อาการบวมตามส่วนต่างๆ
การตรวจชีพจรในตำแหน่งต่างๆ
การวัดความดันโลหิต
การตรวจหัวใจ
ตำแหน่งของลิ้นหัวใจ
A.V.A (Aortic valvular area) Rt.ICS 2ndชิดกับ sternum
P.V.A. (Pulmonic valvular area) Lt. ICS 2ndชิดกับ sternum
T.V.A. (Tricuspidvalvular area) Lt. ICS 5thชิดกับ sternum
M.V.A. (Mitral valvular area หรือ Apex) Lt. ICS 5thตัดกับMCL.
การดู
ดูลักษณะผนังทรวงอกว่าเหมือนกันทั้ง 2ข้าง หรือมีการ
โป่งนูน (Bulging)ของผนังทรวงอก
ดู Apicalimpulse หรือ Apical beatคือตำแหน่งที่มีการเต้น
ของหัวใจแรงที่สุด เรียกว่า Point of maximum impulse : PMI
Abnormal pulsation อื่นๆในบริเวณ Precordial area และ
บริเวณคอทั้ง 2 ข้างเช่น Impulse จาก Aneurysm
การคลำ
คลำตำแหน่งของ PMI ใช้ปลายนิ้วมือทั้ง 4นิ้ว ตำแหน่งที่คลำ
พบว่าหัวใจเต้นแรงที่สุด จะมีแรงกระแทกถูกนิ้วมือเพียงจุดเดียว
คนปกติจะอยู่ที่ช่องซี่โครงที่ 5 ตรงกับ MCL ซึ่งเป็นตำแหน่งของ Apex
การคลำเพื่อตรวจอาการแสดงของหัวใจโต
เรียกว่า Ventricular heave
การคลำThrill คือปรากฏการณ์ของ Murmurs ที่ดังมาก จนเกิดการสั่นสะเทือน
ของ Chest wall จะรู้สึกเหมือนมีคลื่นมากระทบ (Vibration sensation)ถูกที่ฝ่ามือ
การฟัง
การฟังเสียงหัวใจปกติ Normal heart sound
S1 เสียงที่เกิดจากการปิดของ mitral & tricuspid valve
ช่วงหัวใจบีบตัวฟังชัดที่สุดบริเวณ Apex
S2เป็นเสียงที่เกิดจากการปิดของ pulmonic & aortic valve
ช่วงหัวใจคลายตัวฟังชัดบริเวณ pulmonic & aortic valve
การฟังเสียงฟู่ (Cardiac murmur)
เป็นเสียงที่เกิดจากการสั่นสะเทือนขณะมีการไหลของเลือด
ผ่านรูเปิดของลิ้นหัวใจ
Systolic murmur
เกิดระหว่างเสียง S1และเสียง S2
เกิดพร้อมกับการเต้นของชีพจรที่คอ
Diastolic murmur
เกิดระหว่างเสียง S2และเสียง S1
เกิดหลังการเต้นของชีพจรที่คอ
