Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ฮอร์โมน และยาต้านฮอร์โมน - Coggle Diagram
ฮอร์โมน และยาต้านฮอร์โมน
oral contraceptive pills
Estrogen แบ่งออกเป็น 4 ประเภท
Natural estrogen
Ester และ Conjjugate ของ Estergen ที่ เกิดตามธรรมชาติ
Synthetic estrogen มีโครงสร้างเป็น steroid
Synthetic estrogen มีโครงสรา้งไม่ใช่ steroid
2 ยาคุมชนิด multiphasic
Biphasic มีฮอร์โมน 2 ระดับ
7 เม็ดแรก EE 0.040 mg + desogestrel 25 µg
15 เม็ดถัดมา EE 0.030 mg + desogestrel 125 µg
Oilezz® 22 เม็ด
3 multiphasic
Triphasic มีฮอร์โมน 3 ระดับ
6 เม็ดแรก EE 0.030 µg + levonogestrel 50 µg
5 เม็ดถัดมา EE 0.040 µg + levonogestrel 75 µg
10 เม็ดถัดมา EE 0.030 µg + levonogestrel 150 µg
Triquillar ED®
วิธีรับประธานยาคุมกำเนิด
การเริ่มทานยาในภาวะปกติ(ก่อนเริ่มใช้ยาให้แน่ใจว่าไม่ตั้งครรภ์)
เริ่มทานวัน แรกของการมีประจําเดือน
รับประทานวัน ละ 1 เม็ดเวลาเดียวกันทุกวัน (ไม่ควรต่างกัน 12 ชม )
และติดต่อกันทุกวัน
หากรับประทานหลังวัน ที่ 5 ใช้ควรถุงยางร่วมด้วย
ยา 21 เม็ด ใหร้บัประทานจนหมดแผง แล้วหยุด 7 แล้วเริ่มแผงใหม่
ยา 28 เม็ด ใหร้บัประทานจนนหมดแผงแล้วแผงใหม่ได้เลย
กลไกการทํางานของยาเม็ด คุมกําเนิด
ยับยั่งการตกไข่
ทําให้เยื่อบุโพรงมดลูกบางและฝ่อ
ทําให้เกิดมูกที่ปากมดลูก (อสุจิเข้ายาก)
ข้อห้ามใช้ยาคุมกําเนิด
มะเร็งเต้านม
โรคตับ เช่น ตับอักเสบ
มีเลือดออกจากช่องคลอดผิดปกติ
มี Thrombophelbitis
ตั้งครรภ์หรอืสงสัยว่า ตั้งครรภ์
ผลข้างเคียง Estroge
มีผลต่อการควบคุมความดัน เกิดความดันโลหติสูง
estrogen ต้อง metabolism ผ่านตับ การรบัประทานนาน ๆ
อาจส่งผลต่อตับได้เชน่ อาการ ตัวเหลือ ตาเหลือ
มีผลต่อ metabolism ของคารโ์บไฮเดรตและไขมัน เกิดการสะสม
มีผลต่อการรบัการแข็งตัวของเลือด ทําใหเ้กิดลิม เลือดได้งา่
Estrogen+Progesterone
Monophasic : มีE+P เท่ากัน มีADRเวยีนศีรษะ
เลือกออกกระปริบกระปรอยเพราะฮอรโ์มนสูง นิยมกัน
21 เม็ด
28 เม็ด 7 เม็ดเป,นแป7งหรอืวติ ามิน EX: Anna(ไม่มีขนดก หน้ามัน),Anamai ไม่ค่อยมีADR
Biphasic : ฮอรโ์มนที่แตกต่างกันสองระดับ ไม่ค่อยนิยม
Triphasic : ฮอร์โมนที่แตกต่างกันสามระดับ
Progesterone
19-nortestosterone 3 กลุ่มมีผลคือทําให้สิว หน้ามัน ขนดก มีฤทธิเพศชายสูง
3rd Gen : Desogestral , Gestodene
1st Gen : Lynoestranol
2nd Gen : Levonogestrel
17-hydroxyprogesterone ไม่มีอากาหน้ามัน สิว ขนดก
Cyproterone acetate , medroxyprogesterone acetate
17α-spirolactone (อนุพันธ์ของยาขับป2สสาวะ) ราคาสูง
ไม่มีอาการหน้ามัน สิว ขนดก สามารถการคั่งน้ำในร่างกาย เช่น Drospirenone
ปัญหาที่พบระหว่างทานยาเม็ด คุมกําเนิด
คลื่นไส้อาเจียน : มักเกิดช่วง 2-3 แผงแรก
ใหเ้ปลี่ยนเวลากินตอนเย็น หรือก่อนนอน
เลือดออกปะปริบกระปรอย : อาจจะเลือกยาคุมชนิด EE
น้ำหนักเพิ่ม
ความดันสูง
ยาที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพของยาคุมกําเนิด
Carbamazepine , Ethosuximide , Gresiofulyin , Rifampin ,Phenobarbital , Phenytoin , Troglitazone , Metronidedazole ,Tetracycline , Penicillin
ยารักษาไทรอยด์
1.Thioamindes : Methimazole , Propylthioura
2.Radioactive
B-adrenergic blocker : Propano
ยาคุมรูปแบบอื่นๆ
ยาฉีดคุมกําเนิด
Depo-medroxyprogesterone (DMPA)
Norethisterone enanthate (NET-EN)
ยาฝังคุมกำเนิด ฝังใต้ท้องแขน
แผ่นแปะคุมกำเนิด
แปะบรเิวณสะโพกท้องน้อยต้นแขนหรอืแผ่นหลังส่วนบน
ข้อดี
ประสิทธิภาพคุมกําเนิดค่อนข้างดี ไม่ต้องกินยา ฉีด ฝัง
หรือใส่ห่วงคุมฉุกเฉิน
ผลข้างเคียง
ระคายเคิอง ไม่สบายยตัว
กลัวหลุดออก คัดตึงเต้านม
ยาเม็ดคุมฉุกเฉิน
ไม่ควรใชเ้ป็นประจํา ไม่ควรใชเ้กินเดือนลละ 4 เม็ด ด็ คุมได้85 percent
ผลข้างเคียงคล้าย ยาคุมกําเนิดแบบ 21 และ 28 แต่อันตรายกว่า
Levonorgestrel 1.5 mg 1 เม็ด ไม่เกิน 72 ชม.
Levonorgestrel 0.75 mg 2 เม็ด กิน 1 เม็ดทันทีภายใน 72 ชั่วโมง
และเม็ดที่ 2 ใน 12 ชม ต่อ
่
ยาเลื่อนประจําเดือน
Noretisterone รบัประทานก่อนล่วงหน้า 3 วัน นั ก่อนมีประจําเดือน ครั้งละ1 เม็ดวันละ 2 ครั้งเช้า เย็น รับประทานต่อเนื่องกันทุกวันเมื่ออหยุดยา
ประจําเดือนจะมาภายใน 2-4 วัน
และไม่ควรเลื่อนประจําเดือนเกิน 10 วัน
ยารักษาเบาหวาน
ห้ามใช้ใน
Thiazolidinediones : Pioglitaonez ผู้ป่วยโรคตับ หญิงตั้งครรภ์ ให้นมบุตร
Insulin hormomones : Regular insulin , Lente insulin, Humalin 70
α-glucosidase inhibitors : Acarbose Miglitol
Hormone replacement therapy ฮอร์โมนทดแทน
Estrogen + Progesterone กรณีที่ยังไม่ได้ตัดมดลูกหรือรังไข่
Cyclic HRT : Premenopause , perimenopause ลดการเกิดมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก ป้องกันการเกิดกระดูกพรุน ข้อเสียคือ P ไปลดผลที่ดีอาจพเกิด withdrawal bleed
1.Cycloprogunova เว้น 7 วัน
2.Climen ทานทุกวัน ไม่ต้องหยุด
3.Premelle
Femoston
Continuos Conbined HRT : post menopause ผลข้างเคียงคือเวียนหัว อาเจียน ปวดศีรษะ ปวดตึงเต้านม ปวดท้องน้อย ปวดไมเกรน มีเลือดออกกะปริบกระปรอย ควรระวังคือ ผู้ที่มีประวัติ thrombosis , เป็นเส้นเลือดขอด , เป็นโรคตับ
1.Activelle
2.Premelle
3.Angellq
4.Lival
5.Femoston conti
Estrogen : ตัดมดลูกและรังไข่
ระวังในการใช้กับผู้ที่เคยมีผนังมดลูกผิดปกติ, ประวตั ิthromboembolic dissease , โรคตับ , DM , นิว ในถุงน้ำดี
เพศชาย ข้อห้ามการใช้ฮอร์โมนเพศชายทดแทน
เป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก , ต่อมลูกหมากโต , หัวใจล้มเหลว , มีอาการข้างเคียงที่รุนแรง