Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ฮอร์โมน และยาต้านฮอร์โมน, ในปริมาณสูงยับยั้งการหลั่ง FSH…

- - - - ยาฉีด (injectable contraceptive)
        
        ยาฉีดเหมาะกับ
        
        ต้องการใช้ยาที่ออกฤทธิ์นานและประสิทธิภาพสูง
        
        ไม่ต้องการใช้ estrogen
        
        การคุมกำเนิดน้อยกว่า 1 ปี
        
        ต้องการคุมกำเนิดขณะให้นมบุตร
        
        ยาฉีดคุมกำเนิดที่มีฮอร์โมน progesterone อย่างเดียว
        
        Depo-medroxyprogesterone acetate (DMPA)
        
        Norethisterone enanthate (NET-EN)
      - ยาฝังใต้ผิวหนัง (subdermal implant contraceptive)
        
        Norplant II capsule 3อัน Levonorgestrel 75 mgคุมได้ 5 ปี ฝังใต้ท้องแขน
        
        Etoplant® capsule 1อัน etonogestrel60 mgคุมได้ 3 ปี ฝังใต้ท้องแขน
        
        Norplant capsule 6อัน Levonorgestrel 36 mgคุมได้ 5 ปี ฝังใต้ท้องแขน
        
        วิธีการใช้ เริ่มฝั่งใน 5-7 วันแรกของการมีประจำเดือน กรณีหลังคลอดฝังได้ 3 สัปดาห์ หลังคลออด ช้ากว่านั้นต้องใช้วิธีอื่นคุมกำเนิดร่วมด้วย 7 วัน
      - ยารับประทานคุมกำเนิดฉุกเฉิน (emergency contraceptive pills)
        
        Levonorgestrel ขนาด 0.75 mg มี 2 เม็ด เช่น postinor®,madonna® กินเม็ดที่ 1 ทันทีหรือไม่เกิน 72 ชั้วโมง และเม็ดที่ 2 ในอีก 12 ชั่วโมงต่อมา
        
        Levonorgestrel ขนาด 1.5 mg มี 1 เม็ด เช่น maple forte ®
        , Tansy one ® กินเม็ดที่ 1 ไม่เกิน 72 ชั่วโมง
      - ห่วงคุมกำเนิดแบบฮอร์โมน (levonogestrel intrauterine system)
      - ยารับประทานคุมกำเนิด (oral contraceptive pills)
        
        กลไกการทำงานของยาเม็ดคุมกำเนิด
        
        ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกบางและฝ่อ
        
        ทำให้เกิดมูกที่ปากมดลูก
        
        ยับยั้งการตกไข่
        
        Estrogen แบ่งออกได้เป็ น 4 ประเภท
        
        Ester และ conjugate ของ estrogen ที่เกิด ตามธรรมชาติ เช่น estradiol valerate, polyestradiol phosphate, conjugate estroge
        
        Synthetic estrogen มีโครงสร้างเป็น steroid เช่น ethinyl estradiol (EE), mestranol
        
        Natural estrogen ฤทธิ์แรงจากมากไปน้อยได้แก่ estradiol >
        estrone> estriol
        
        Synthetic estrogen มีโครงสร้างไม่ใช่ steroid เช่น diethylstilbestrol (DES), Dienestrol
        
        Progesterone
        
        17-hydroxyprogesterone ไม่มีandrogenic effect ใช้ในรายที่ขนดก หน้ามัน และเป็นสิว เช่น cyproteroneacetate , medroxyprogesterone acetate
        
        17α-spirolactone ไม่มี androgenic effect และลดการคั่งในร่างกายเช่น Drospirenone
        
        19-nortestosterone มี 3 กลุ่ม คือ บางตัวจึงให้ผล androgenic effect เช่น สิว หน้ามัน ขนดก
        
        2nd Generation Levonogestrel
        
        1st Generation Norethisterone,Norethisterone acetate
        
        3rd Generation Desogestrel,Gestodene
        
        ยาเม็ดคุมกำเนิดแบบต่างแบบ E + P
        
        2 ยาคุมกำเนิดชนิด multiphasic
        Biphasic มีฮอร์โมน 2 ระดับ คือ
        7 เม็ดแรก EE 0.040 mg + desogestrel 25 µg
        15 เม็ดถัดมา EE 0.030 mg + desogestrel 125 µg
        
        3 ยาคุมกำเนิดชนิด multiphasic
        Triphasic มีฮอร์โมน 3 ระดับ คือ
        6 เม็ดแรก EE 0.030 µg + levonogestrel 50 µg
        5 เม็ดถัดมา EE 0.040 µg + levonogestrel 75 µg
        10 เม็ดถัดมา EE 0.030 µg + levonogestrel 150 µg
        
        1 ยาเม็ดคุมกำเนิด monophasic มีสองแบบ คือ 21 และ 28เม็ด (7 เม็ดคือเม็ดแป้ง วิตามิน)
        
        วิธีการรับประทาน
        
        การเริ่มรับประทานยาในภาวะปกติ
        
        (ก่อนเริ่มใช้ยาให้แน่ใจว่าไม่ตั้งครรภ์) เริ่มรับประทานวัระหว่างวันแรก หรือ วันที่ 1-5 ของการมีประจำเดือน #รับประทานยาเม็ดที่มีฮอร์โมนก่อน
        
        แผงยาระบุเป็นตัวเลขหรือลูกศรกำกับ เช่น Marvelon, Mercilon
        
        แผงยาเตือนความจำ เช่น Microgynon ED เริ่มรับประทานในแถบสีแดงในวันแรกที่มีประจำเดือน รับประทานวันละ 1 เม็ดเวลาเดียวกันทุกวัน (ไม่ควรต่างกัน 12 ชม.) และติดต่อกันทุกวัน ยาชนิด 21 เม็ด ให้รับประทานจนหมด แผง หยุด 7 วันแล้วจึงเริ่มแผงใหม่ ยาชนิด 28 เม็ด ให้รับประทานจนหมด แผงแล้วเริ่มแผงใหม่ได้เลย
      - แผ่นแปะคุมกำเนิด (transdermal patch)
        
        แปะที่บริเวณสะโพก ท้องน้อย ต้นแขน หรือแผ่นหลังส่วนบน (ห้ามบริเวณหน้าอก) เปลี่ยนแผ่นทุกสัปดาห์เป็นเวลา 3 สัปดาห์ อีก 1 สัปดาห์ไม่ต้องแปะแผ่นยา
        
        ข้อดี ประสิทะฺภาพการคุมกำเนิดค่อนข้างดี ไม่ต้องกินยา ไม่ต้องฉีด ฝัง หรือใส่ห่วงคุมกำเนิด
        
        ผลข้างเคียง ระคายเคืองบบริเวณที่แปะ คันหรือรู้สึกไม่สบายตัว กังวลว่าจะหลุดออก คัดตึงเต้านม
      - ยาเลื่อนประจำเดือน
        
        Norethisterone หรือ Primolut® N ต้องรับประทานล่วงหน้า 3 วันก่อนมีประจำเดือน ครั้งละ 1 เม็ด วันละ 2 ครั้งเช้าและเย็น รับประทานต่อเนื่ิองกันทุกวัน เมื่อหยุดยาประจำเดือนจะมาภายใน 2-4 วัน #ไม่ควรทานยาเลื่อนประจำเดือนติดต่อกัน 10 วัน
- - - - อาการทาง vasomotor
      - อาการทางระบบสืบพันธ์และปัสสาวะ
      - ผลด้านจิตใจและอารมณ
      - การเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาทส่วนกลาง
    - - Non-medical treatment
        
        เลี่ยงพฟติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพ เช่น การสูบบุหรี่ การดื่มสุรา
        
        ออกกำลังกาย
        
        การดูแลตนเองด้านสุขภาพ
        
        โภชนบำบัด
      - Medical treatment
        
        การใช้ฮอร์โมนทดแทน
  - - - ตัวอย่างยา
        
        Provera® 2.5, 5, 10 mg/tab
        
        Duphaston® 10 mg/tab
        
        Primolut-N® 5 mg/tab
    - - การให้ Estrogen + progesterone แบบ cyclic HRT ตัวอย่างยา
        
        (2) Climen®
        28 tab
        
        (3) Premelle ®
        28 tab
        
        (1) Cycloprogynova®
        21 tab (เว้น 7 วัน)
        
        (4) Femoston ®
        28 tab
      - การให้ Estrogen + progesterone แบบ continuous combined HRT
        
        Premelle ®
        2.5, 5, lite
        
        Angeliq®
        
        Activelle®
        
        Livial ®
        
        Femoston conti®
    - - ตัวอย่างยา
        
        Premarin ® tab (30 tab)
        
        Premarin ® vaginal cream
        
        Progynova®tab (28 tab)
      - หลักการเลือกใช้ estrogen
        
        นิยมใช้เป็นยาเม็ดรับประทาน มีความเสี่ยงต่อความดันดลหิตสูง
        
        หากมีอาการข้างเคียงจากจากกิน อาจใช้เป็นยาแบบเฉพาะที่
        
        เลือก estrogen ที่คล้ายธรรมชาติมากกว่าสังเคราะห์
  - - - ยาเม็ดฮอร์โมนแบบรับประทาน
      - ยาฉีดทุก 3 เดือน
    - - ต่อมลูกหมากโต
      - หัวใจล้มเหลวอย่างรุนแรง
      - เป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก
    - - มีอาการอ่อนเพลีย อารมณ์ซึมเศร้า
      - การลดลงของมวลกล้ามเนื้อ
      - มีการเปลี่ยนแปลวของอารมณ์
  - - - 1.ยากลุ่ม thioamides
      - ยากลุ่ม Radioactive ( 131 I ) :
      - 3.ยากลุ่ม ß-adrenergic blockers
    - - Levothyroxine