Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
6.2.3ความผิดปกติของต่อมหมวกไต-6.2.4ความผิดปกติต่อมไทรอยด์ - Coggle Diagram
6.2.3ความผิดปกติของต่อมหมวกไต-6.2.4ความผิดปกติต่อมไทรอยด์
ต่อมหมวกไต Adrenal gland
Adrenal cortex แบ่งได้ 3ส่วน
ส่วนนอกสุด สังเคราะห์ฮอร์โมน Mineralocorticoid ฮอร์โมนที่สำคัญคือ Aldosterone
บทบาทสำคัญของ Aldosterone
ทำหน้าที่ควบคุมปริมาตรน้ำนอกเซลล์ โดยการดูดกลับโซเดียมและน้ำที่ท่อไต และขับโปแทสเซียมที่ไต
ส่วนกลาง สังเคราะห์กลุ่ม Glucocorticoid ฮอร์โมนที่สำคัญสุดคือ cortisol
บทบาทหน้าที่ของ Cortisol
มีผลต่อเมตาบอลิซึมของร่างกาย ปรับร่างกายให้ตอบสนองต่อความเครียด กดการสร้าง Antibody ทำให้ภูมิคุ้มกันในร่างกายต่ำ
ส่วนในสุด สังเคราะห์ฮอร์โมนกลุ่ม Sex hormone แต่มีปริมาณน้อย ส่วนใหญ่สร้างที่ต่อมเพศ
Adrenal medulla
สังเคราะห์ฮอร์โมนกลุ่ม Catecholamine ประกอบด้วย NE Adrenaline Epinephine หากมีความปกติ จะทำให้เกิดการหลั่งcateมากไป เกิด Pheochromocytoma พบในทารก อาการอาการแสดง BPสูง ใจสั่น ปวดหัว เหงื่อออก คลื่นไส้ น้ำหนักลด
ความผิดปกติ
Adremnal gland hyperfunction
กลุ่มอาการCushing's กลุ่มโรคที่เกิดจากระดับฮอร์โมน Glucocorticoid สูง เกิดการหลั่ง cortisolมากกว่าปกติ
มี 2สาเหตุ
Exogenous cushing's syndrome พบบ่อย
การรับทานยาลูกกลอนหรือยาหม้อที่มีส่วนของสเตียรอยด์
Endogenous Cushing'syndrome
มีเนื้องอกที่ต่อมใต้สมองทำให้หลั่งมากผิดปกติ ส่งผลให้ต่อมหมวกไตหลั่ง cortisol มากขึ้น
อาการอาการแสดง
หน้ากลมอูม Moon face อาการหนอกควาย Buffalo hump ติดเชื้อง่าย ขนดก Hirsutism ปจดน้อย/ไม่มา บวมความดันสูง น้ำตาลสูงทำให้ร่างกายขาด กลูโคสส่งผลให้อ่อนเพลีย อามรมณ์แปรปรวน
การรักษา
ควบคุมความผิดปกติของร่างกายจากระดับcortisolที่ขึ้นสูง
การรักษาต้นเหตุของโรค Benign adrenal adenoma รักษาโดยการผ่าตัด Laparoscopic approach หายขาด 100%
ให้ยาลดการสร้าง cortisol
การให้ฮอร์โมนทดแทนหลังผ่าตัด
การพยาบาล
ซักประวัติ
ตรวจร่างกาย
ดูแลสมดุลน้ำ เข้า/ออก I/O
V/S ควบคุมความดันให้ปกติ
แก้ไขที่สาเหตุที่ทำให้ Cortisol สูง
เฝ้าระวังภาวะน้ำเกิน q 2hr โดยเฉพาะ Pulmonary edema
ติดตาม อิเล็กโทรไลต์ โดยเฉพาะ โซเดียม
จำกัดโซเดียมและน้ำ
ดูแลระวังการเกิดแผล
Adremnal gland hypofunction
primary adrenal insufficiency/Addison's disease เกิดจากรอยโรคที่ต่อมหมวกไต มีระดับACTHสูง ส่วนใหญ่เกิดจาก Autoimmune
secondary adrenal insuffceincy การได้รับสเตียร์รอยด์จากภายนอกสูงนานมากกว่า 3wk ระดับ ACTHต่ำ
อาการอาการแสดง
มีผิวสีคล้ำ Hyperpigmentation
Hyperkalemia เนื่องจากAldoseterone ลดลง ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำมากขึ้นเพราะมีการขับน้ำและเกลือมาก Hyponatremia
เบื่ออาหาร
ทำให้เกิด Acute adrenal insufficiency เป็นภาวะฉุกเฉิน และมีอันตรายถึงชีวิต ควนได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที
การวินิจฉัย
ระดับcortisolต่ำกว่าปกติ
น้ำตาลต่ำ Hyponatremia Hyperkalemia
17-Hydroxy-17-ketos ในปัสสาวะต่ำ
การรักษา
การทดแทนมักใช้ Hydrocortisone
หลักการพยาบาล Adrenal crisis
ให้ 0.9% NSS or 5% Dextrose NSS โดยเร็ว เ่ฝ้าระวังน้ำเกิน
ให้รับ Hydrocortisone 100mg q 6 hr iv
V/S I/O
Chronic adrenal insufficiency
ให้ Glucorticoid ทดแทน ติดตาม ACTH
ให้ Mineralococorticoid กินเค็มได้ ตรวจความดันท่านอน ท่ายืน ชีพจร บวม ระดับโปแทสเซียม
ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์
ทำงานปกติแต่มีขนาดโต เรียก คอพอก Goiter แบ่งเป็น Simple goiter เกิดจาก ขาดไอโอดีน Endermic goiter คอพอกประจำถิ่น Physiologic goiter เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย ตั้งครรภ์ ผลจากยา PAS Ethionamide ก้อนเดี่ยว Solitary thyroid nodule Multinodular goiter Hyperthyroidism Hypothyroidism
Hyperthyroidism
Grave's disease พบมากในเพศหญิง มีการหลั่ง T3 T4 เพิ่มมากขึ้น ระดับ TSHในเลือดลดลง
อาการ Thyroid follicle ขยายโต เพิ่มการทำงานของเอพิเนฟริน ใจสั่น ความดันสูง ตกใจง่าย เพิ่มการใช้ออกซิเจน มีกระบวนการเมตาบอลิซึมสูงกว่าปกติ
การรักษา Beta-adrenegic blockade เช่น Propanolol เพื่อลดการกระตุ้น Parasympathetic ให้ยา PTU MethimaZole ช่วยควบคุมอาการของภาวะไทรอยด์เป็นพิษได้จนปกติและติดตามทุก 2-3เดือน
Thyroid storm
Hypothyroidism
Primary hypothyroidism ผิดปกติตั้งแต่กำเนิด Myxedema มีอาการบวมที่ผิวหนัง โดยเฉพาะใบหน้า รอบตา แขน เท้า ผิวหนังซีด บวมกดไม่บุ๋ม เยื่อบุลิ้นหนาตัว ความคิดช้า ความจำถดถอย พูดช้า Hashimoto's thyroididis ฟอลลิเคิลของต่อมไทรอยดถูกทำลาย
การวินิฉัย พบว่า T4 ต่ำ และ TSHสูง เป็นความผิดปกติแบบปฐมภูมิ ถ้าทุติยภูมิ/ตติยภูมิ พบว่าระดับ TSHต่ำหรือปกติ