Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
GIZA EHUNAK - Coggle Diagram
GIZA EHUNAK
Funtzio bera betzen duten zelula espezializatuen multozoak dira. Hsitologia, ehunak azterketzen dituen biologiaren atala da.
Ehun konektiboak :pen:: Ehunak elkarren artean konektatzen dituztelako izena dute horrela. Hiru osagai dituzte: zelulak, zuntzak, kolagenozko edo beste mota batekoak, eta matrize izeneko zelularteko substantzia bat. Hauek dira:
Hezur-ehuna
Bere zelulek, osteozitoak, zelularteko maritze solidoa eratzen dute, kaltzio eta fosforozko gatz mineralez osatuta. Hezurrak eratzen ditu. 
Gantz-ehuna
Bere zelulek, adipozitoak, lipidoak metzten ditutze. Zenbait organo babestea eta lipidoak metzen dituzte. Zenbait organo babestea eta lipido-erreserba izatea dira bere funtzioak.
Kartilago-ehunak
Bere zelulak kondrozitoak dira. Zuntz mulga asko ditu eta matrize solidoa eta malgua du. Kartilagoak eratzen ditu, babesteak beste artikulazioetakoak.
Ehun konjuntiboa
Hainbat zelulaz osatuta dago, baina garrantzitzuenak fibroblastoak dira. Beste ehun batzuen eta organoen artean egotea da, bata bestearekin lotzeko. Esate baterako, tendoiak.
-
Gihar ehunak :pen:: Ehun uzkorrak dira. Miozito edo gihar-zuntz izeneko zelula luzagekosatzen dituzte. Beren baitan akimtaziozko era miosinazko proteina-zuntzak izaten dituzte. Adibidez: proteinak arduratzen dira giharrak uzkurtzeaz eta erlaxatzeaz.
Gihar ehun-lehuna: Miozitoek nukeo bakarra dute. Ez-borondatezko uzkurtzea du. Erraitako giharrak eratzen ditu.
Gihar ehun-ildaskatua: Miozitoek nukleo asko dituzte. Zuntzak ordenatuta egoten dira, eta zerrenda ilunak eta argiak eratzen dituzte. Borondatezko uzkurtzen du, eta eskeleto-giharrak eratzen ditu.
Biotzeko gihar-ehuna: Miozitoak sare baten gisara lotuta daude, nukkeo bakarra dute, eta zitoplasamak itxura ildaskatua du. Bihotzeko giharra eratzen du. Ez-borondatezko uzkurtzea du.
Ehun epitelialak :pen:: Zelulek poliedro froma izan ohi dute eta geruzetan antolatuta daude. Geruza horien artean ia ez d zelularteko substantziarik izaten. Organoak estaltzen ditu azal eta hesteen barne estaldura bezala. Ehun honek babes, jariapeneta xurgapen funtzioa ditu.
Estadura epitelioak: Gure gorputz kanpoaldeko nahiz narrualdeko gainzalak estaltzen eta bebesten dituzte. Haien funtzioa da gainazala babestea, mugatzen eta substantzien trukea ahalbidetzea. Zelula-geruza bakar batez edo gehiagoz osatuta egon daiteke.
Muki mintza: Barrubeak babesten dituzte, hala nola, digestio-hodiaren barnealdea eta arnas aparatuarena.
Endotelioak: Eskuarki, zelula-geruza bakar batez osatuta egoten dia; besteak beste, odol odiaren eta bihotzaren barrualdea estaltzen dute.
Epidermisa: Bata bestearen gaineanjarritako zelula.geruzaz osatuta dago. Larruazalaren geruzarik kanpoaldena da.
Guruin epitelioak: Guruinak eratzen dituzten ehunak dira eta jariatzeko sustantziak sortzea dute funtzioa. Guruinak exokrinoak, endokrinoak edo msitoak izan daitezke
Guruin exokrinoak: Substantziak gorputzaren kanpoaldera jariatzen dituzte, edo gorputz-barrunbe batera hodi baten bitartze. Adibidez: Izerdi-guruinek izerdia iraiazten dute gorputzaren kanpoaldera. Gibelak behazuna sortzen du, eta hodi batean bitartez iristen da behazun-xixkura!
Guruin endokrinoak: Hormona izeneko sustantzia kimikoak eratu eta odolera isurtzen dituzte zuzenean, hodirik erabili gabe.
Guruin mistoak: Guruin batzuek beste sustantzia batzuk jaraitu eta hormonak isurtzen dtuzte odolera. Adibidez: pankreak, hormonak isurtzen ditu odolera, hala nola, intsulina eta digestio-entzimak isurtzen ditu heste meharrean.
Nerbio-ehunak :pen:: Informazioa jaso eta bidaltzen dute organismoan zehar:
Neuronak: Izar itxura dute eta adarkadurak dituzte. Nerbio-bulkadak transmitizten dituzte.
Zelula glialak: Neuroak elikatzen eta babesten dituzte. Ez dituzte nerbi-bulkadak transmititzen.