Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Unit 3 - Coggle Diagram

- - - - คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศรีษะ
      - ท้องเสีย วิงเวียน ปวดท้อง
      - หากพบอาการตามัวให้รีบพบแพทย์ทันที
- - - - พืชเหล่านี้จะออกฤทธิ์ทันทีทำให้เกิดอาการเจ็บปวดบริเวณปากและคอ
      - พืชกลุ่มนี้ส่วนใหญ่พบได้ในวงศ์Araceae ได้แก่ กระดาด Alocasiaspp., บุก Arisaemaspp., บอนสีCaladium spp., บอน, เผือก Colocasiaspp., พลูฉีก Monsteraspp., สาวน้อยประแป้งหรือ อ้ายใบ้Dieffenbachia spp. ต้นอ้ายใบ้หรือว่านหมื่นปี(Dumbcane)
      - การรักษา
        
        ล้างปาก รับประทานยาลดกรดครั้งละ 2 ช้อนโต๊ะ ทุก ๆ 2 ช่ัวโมง
    - - พืชเหล่านี้จะท าให้เยื่อบุกระเพาะอาหารอักเสบ จะทำให้เกิดการอาเจียนและท้องเสียเล็กน้อย
      - พืชในสกุลพลับพลึง (Crinum) และ Narcissus เป็นต้น
      - การรักษา
        
        ไม่ควรกระตุ้นผู้ป่วยให้อาเจียน เพราะผู้ป่วยจะมีอาการอาเจียนอยู่แล้ว ควรจะล้างทอง
        
        ในการดูดพิษแอลคาลอยด์ และควรให้เกลือแร่ป้องกันการสูญเสียน ้าและแร่ธาตุ
    - - พืชกลุ่มนี้ถ้ากินเข้าไป จะไม่มีอาการคันคอ แต่จะทำให้เกิดอาการปวดท้อง อาเจียน ท้องเสีย หลังจากรับประทานเข้าไปภายใน 1 ชั่วโมง ส
      - สารพิษที่พบในพืชกลุ่มนี้ ได้แก่ โปรโทอะนีโมนีน เรซิน ซาโปนิน และสารอื่น ๆ
      - พืชที่มีสารพิษซาโปนิน ได้แก่ มะเนียงน้ำ เทียนหยด มันแกว หางไหลแดง ก้ามปูมะคำดีควาย
      - พืชพิษกลุ่มอื่น ๆ ได้แก่ บานบุรีสีเหลือง
      - การรักษา
        
        ถ้าอาการไม่รุนแรง ให้รับประทานยาเคลือบกระเพาะอาหาร หรือดื่มนม หรือกินไข่ขาว แล้วนำส่ง
        โรงพยาบาล
    - - เมื่อรับประทานเข้าไประยะเวลาหนึ่งจึงจะทำให้เกิดการระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหาร พืชบางชนิดอาจใช้เวลา 1 - 2 ชั่วโมง
      - พืชพิษกลุ่มนี้แบ่งออกได้ 4 กลุ่มย่อย
        
        กลุ่มที่มีสารเลคติน
        
        ผู้ป่วยจะมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน ปวดท้อง อ่อนเพลียจุกเสียด กระหายน้ำ ปวดศีรษะ อาจถ่ายเป็นเลือด ความดันเลือดต่ำ และอัมพาต
        
        การรักษา ทำให้คนไข้อาเจียน และรับประทานยาเคลือบกระเพาะอาหาร หรือดื่มนม หรือกินไข่ขาว แล้วรีบส่งผู้ป่วยไปโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุดเพื่อล้างท้อง
        
        ตัวอย่างพืชพิษได้แก่เมล็ดของ มะกล่ำตาหนู ละหุ่ง สบู่ดำ
        
        กลุ่มที่มีสารสเตียรอยด์แอคคาลอยด์
        
        ได้แก่ สารโซลานีนซึ่งอยู่ในรูปกลัยโคไซด
        
        โดยทั่วไปจะระคายเคืองต่อกระเพาะและลำไส้ ทำให้ปวดศีรษะและเซื่องซึม
        
        พืชในกลุ่มนี้ส่วนใหญ่อยู่ในวงศ์มะเขือSolanaceae ผลของพืชเหล่านี้มักจะมีสารพิษ โดยเฉพาะพวกโทงเทง และมะแว้งนก
        
        กลุ่มที่มีสารออกซาเลท
        
        ถ้าในปริมาณมากจะทำใหเ้กิดอาการคันสารนี้มีฤทธิ์ระคายเคืองต่อผนงักระเพาะและลำไส
        
        พืชพิษกลุ่มนี้ เช่น ใบและก้านใบโกฐน้ำเต้า ใบผักกาดส้ม ผลเถาคันแดง
        
        กลุ่มที่มีสารโคลชิซีน
        
        ได้รับสารชนิดนี้เข้าไปในร่างกายในปริมาณมาก (ประมาณ 3 มก.) พิษก็จะแสดงออกมาหลังจากนั้นประมาณ 2 ชั่วโมง
        
        มีอาการแสบร้อนในปากและลำคอ ทำให้คอแห้ง กระหายน ้า รู้สึกเหมือนหายใจไม่ออก มีอาการเจ็บปวดตามตัว ระบบไหลเวียนเลือดผิดปกติ คลื่นหัวใจผิดปกติจนวัดไม่ได้ อาจจะมีอาการไตวายเฉียบพลัน ปากและผิวหนังชา กลืนไม่ลง มีอาการชัก อุจจาระร่วงอย่างรุนแรง อุจจาระมีเลือดปน ปวดท้อง ปวดเบ่งถ่ายจนไม่มีอุจจาระ คลื่นไส้ ปั่นป่วนในท้อง และอาเจียนอย่างรุนแรง ทำให้ร่างกายเสียน้ำมากและอาจส่งผลทำให้หมดสติได้ในที่สุด
        
        ตัวอย่างพืชพิษกลุ่มนี้ ได้แก่ ดองดึงหัวขวาน
      - การรักษา
        
        ให้ยาเคลือบกระเพาะอาหาร แล้วรีบส่งโรงพยาบาลทันทีเพื่อป้องกันการช็อค และให้การรักษาตามอาการที่เกิดขึ้น
  - - - พืชกลุ่มนี้จะมีพิษเมื่อรับประทานเกินขนาด
      - ทำให้เกิดการระคายเคืองต่อเยื่อบุปากและกระเพาะอาหาร
        เกิดอาการอาเจียน ท้องเดิน ปวดศีรษะ และปวดท้อง
      - เป็นพืชในวงศ์ Apocynaceaeซึ่งจะมียาง เช่น ยี่โถ ราเพย บานบุรีสีเหลืองชวนชม โดยส่วนที่เป็นพิษพบได้ทุกส่วน
      - การรักษา
        
        พยายามทำให้อาเจียน หลังจากนั้นให้กินยาเม็ดถ่านเพื่อดูดซับพิษ แล้วส่งโรงพยาบาลในทันที
    - - เมื่อรับประทานเข้าไปจะถูกเอนไซม์ Hydrolyses สารนี้จะเข้าไปแทนที่ออกซิเจนในเลือด ท าให้ร่างกายขาดออกซิเจน
      - เกิดอาการหน้าเขียวคลื่นไส้ อาเจียน เดินโซเซ ควบคุมกล้ามเนื้อไม่ได้หายใจลำบาก กล้ามเนื้ออ่อนเปลี้ย กล้ามเนื้อกระตุก มึนงง ไม่รู้สึกตัว ชัก ก่อนที่จะหมดสติ
      - สารไซยาโนจินิคกลัยโคไซด์เป็นสารที่สลายตัวได้เมื่อถูกความร้อนถ้าผ่านกระบวนการใช้ความร้อน ไม่ว่าจะเป็นการต้ม เผา ปิ้ง ก็จะรับประทานได้
      - ตัวอย่างของพืชกลุ่มนี้ เช่น มันสำปะหลัง
  - - - ดื่มไข่ขาวเพื่อทำให้อาเจียน หรือกินยาเม็ดถ่านเพื่อดูดซับพิษ แล้วส่งโรงพยาบาลในทันที
    - - กลุ่มทีมีฤทธิ์กดประสาทส่วนกลาง (CNS depressants)
        
        สารพิษที่พบว่ามีฤทธิ์กดประสาทส่วนกลาง ได้แก่
        andromedotoxin, veratrine, solanine (พบได้ในพืชวงศ์ Solanaceae) และ soluble oxalate
      - กลุ่มที่มีฤทธิ์ทำให้ชัก (convulsants)
        
        ตัวอย่างพืชพิษกลุ่มนี้ ได้แก่ ผลเลี่ยน เมล็ดแสลงใจ (โกศกะกลิ้ง) หัวกลอย
      - กลุ่มที่มีฤทธิ์ทำให้ประสาทหลอน (hallucinogens)
        
        ตัวอย่างพืชกลุ่มนี้ ได้แก่ กัญชา (ช่อดอกตัวเมียและใบ) จันทน์เทศ (รกและเมล็ด) ลำโพง (เมล็ดและใบ) กลอย (หัว)
  - - - พืชในวงศ์ Urticaceae มีขนพิษ พืชเหล่านี้ได้แก่ หมามุ่ย กะลังตังช้าง ตำแยตัวเมีย ตำแยช้าง เป็นต้น
      - ท าให้ผิวหนังบวมแดง แสบคัน และปวด
      - การรักษา
        
        เทียนไขลนไฟให้อ่อนตัว คลึงบริเวณที่ถูกขนพิษ หรือใช้ข้าวเหนียวนึ่งสุกปั้นคลึงจนเป็นเนื้อเดียวกัน แล้วทาด้วยยาคาลาไมน์ หรือครีมสเตียรอยด์
    - - ยางขาว
        
        พืชที่มียางขาว พบได้ในวงศ์ Euphorbiaceae สลัดได (E.antiquorum), ส้มเช้า (E. ligularia), โป้ยเซียน (E. milii) และพญาไร้ใบ (E. tirucalli) เป็นต้น
      - ยางใส
        
        พืชที่มียางใสพบได้ในพืชสกุล Jatropha สบู่ด า (J.curcas), สบู่แดง (J.gossipifolia), ฝิ่นต้น (J. multifida) พืชวงศ์ Araceae บอน (Colocasia esculentavar. aquatilis), เผือก (C. esculenta), สาวน้อยประแป้ง (Dieffenbachia seguine)
      - การรักษา
        
        ในกรณีที่สัมผัสกับน้ำยางใสให้ล้างด้วยน้ำและสบู่ ถ้าถูกน้ำยางขาวซึ่งล้างด้วยน้ำและสบู่ไม่ออก
        ให้ล้างหรือเช็ดด้วยแอลกอฮอล์ แล้วทาด้วยคาลาไมด์ และรับประทานยาแก้แพ้
    - - ตัวอย่างเช่น bromelain ที่พบในสับปะรด เป็นสารที่่่สามารถย่อยโปรตีนได้ จะทำให้
        เกิดการระคายเคืองผิวเล็กน้อย
    - - พืชวงศ์ Araceae ได้แก่ กระดาด Alocasia spp., บุก Arisaemaspp., บอนสี Caladium spp., บอน,เผือก Colocasia spp., สาวน้อยประแป้ง หรือ อ้ายใบ้ Dieffenbachiaspp., พลูฉีก Monstera spp.
      - ถ้ารับประทานก็จะเป็นพิษต่อระบบทางเดินอาหารและถ้าสัมผัสก็จะทำให้เกิดการระคายเคือง
  - - - เมื่อกินเข้าไปจะเกิดอาการพิษภายใน 2 - 14 ชั่วโมง เริ่มจากมีอาการปวดตามขา
        หนีบ ปัสสาวะยาก แสบขัด มีอาการปวดเวลาปัสสาวะ
      - การรักษา
        
        แนะนำให้ดื่มน้ำมาก ๆ แล้วส่งโรงพยาบาลหากมีอาการรุนเเรง
- - - - Cannabis indica
      - Cannabis rudealis
      - Cannabis sativa
        
        พบมากใไทย
    - - delta-9-Tetrahydrocannabinol (THC) และ cannabidiol (CBD)
      - สารเทอร์ปีน ที่ทำให้กัญชาแต่ละสายพันธุ์มีกลิ่นและรสแตกต่างกัน
  - - - ภาวะคลื่นไส้อาเจียนจากเคมีบำบัด (chemotherapy induced nausea and vomiting)
      - โรคลมชักที่รักษายาก และโรคลมชักที่ดื้อต่อยารักษา (intractable epilepsy)
      - ภาวะกล้ามเนื้อหดเกร็ง (spasticity) ในผู้ป่วยโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (multiple sclerosis)
      - ภาวะปวดประสาท (neuropathic pain)
    - - ผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลแบบประคับประคอง (palliative care)
      - ผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย (end-state cancer)
      - โรคพาร์กินสัน
      - โรคอัลไซเมอร
      - โรควิตกกังวลไปทั่ว (generalized anxiety disorders)
      - โรคปลอกประสาทอักเสบ (demyelinating diseases) อื่น ๆ อาทิ neuromyelitis optica และ
        autoimmune encephalitis
    - - การใช้กัญชารักษาโรคมะเร็ง มีความจำเป็นต้องศึกษาวิจัยถึงประสิทธิผลของกัญชาในหลอดทดลองความปลอดภัยและประสิทธิผลในสัตว์ทดลอง ดังนั้น ผู้ป่วยโรคมะเร็งจึงควรได้รับการรักษาตามวิธีมาตรฐานทางการแพทย์ในปัจจุบัน หากเลือกใช้เฉพาะผลิตภัณฑ์กัญชาในการรักษาโรคมะเร็งแล้ว อาจทำให้ผู้ป่วยเสียโอกาสในการรักษามะเร็งที่มีประสิทธิผลด้วยวิธีมาตรฐานได
  - - - ยาแก้ลมขึ้นเบื้องสูง บรรเทาอาการปวดศีรษะ ตาแดง หูตาฝ้าฟาง หูอื้อ อ่อนเพลีย สวิงสวาย
      - ยาศุขไสยาศน์ช่วยให้นอนหลับ เจริญอาหาร
      - ยาอัคคินีวคณะ แก้คลื่นเหียนอาเจียน เจริญอาหาร บำรุงกำลัง
      - ยาไฟอาวุธ แก้ลมจุกเสียด ปวดมวนท้อง
      - ยาน้ำมันสนั่นไตรภพ บรรเทาอาการเจ็บปวดท้องแข็ง ลามไปถึงยอดอก กินอาหารไม่ได้
      - ยาแก้ลมเนาวนารีวาโย แก้อาการตึงบริเวณปลายมือปลายเท้า หันหรือเอี้ยวคอไม่ได้
      - ยาแก้สัณฑฆาต กล่อนแห้ง บรรเทาอาการท้องผูก ปวดเมื่อตามร่างกาย ขับลม
      - ยาแก้นอนไม่หลับ / ยาแก้ไขผอมเหลือง แก้นอนไม่หลับ แก้ไขผอมเหลือง มีอาการตัวสั่น เสียงสั่่่น อ่อนเพลีย ไม่มีกำลัง
      - ยาแก้โรคจิต ลดความกังวล ความเครียด ช่วยให้นอนหลับ (โรคจิต ตามตำราแพทย์แผนไทย)
      - ยาอัมฤตโอสถ บรรเทาอาการตึงกล้ามเนื้อ เส้นเอ็น มือ เท้าชา ผอมแห้งแรงน้อย จากความเสื่อม
        ของร่างกาย
      - ยาไพสาลีบรรเทาอาการจุกเสียด แน่นเฟ้อ ขับลม ช่วยให้หลับสบาย
      - ยาอไภยสาลีช่วยขับลม บรรเทาอาการจุกเสียด แน่นเฟ้อ
      - ยาทำลายพระสุเมรุ บรรเทาอาการแข็งแกร่งของกล้ามเนื้อ แขนขาอ่อนแรง และอาการชาใน
        ผู้ป่วยอัมพฤกษ์ อัมพาต
      - ยาแก้ลมแก้เส้น บรรเทาอาการปวดตึงกล้ามเนื้อ ลดอาการมือเท้า ชา อ่อนกำลัง
      - ยาทัพยาธิคุณ แก้จุกเสียดท้องแข็งเป็นเถาดาน อาการอัมพฤกษ์ เสียงแหบแห้ง ปวดเมื่อยร่างกาย
        นอนไม่หลับ
      - ยาทาริดสีดวงทวารหนักและโรคผิวหนัง ทารักษาริดสีดวงทวารหนัก และทารักษาโรคผิวหนัง
    - - ไม่มีขนาดยาเริ่มต้นที่แน่นอนในผลิตภัณฑ์กัญชาแต่ละชนิด
      - ผู้ที่เริ่มต้นรักษา และได้รับผลิตภัณฑ์กัญชาเป็นครั้งแรกควรเริ่มต้นที่ขนาดตำมาก ๆ หากเกิดผลข้างเคียงและควรปฏิบัติดังนี้
        
        ปรับลดขนาดยา เมื่อพบอาการ
        
        มึนเวียนศีรษะ (dizziness)
        
        เสียความสมดุล (loss of co-ordination)
        
        หัวใจเต้นช้า (bradycardia)
        
        ความดันโลหิตผิดปรกติ (abnormal pressure)
        
        หยุดใช้ทันที เมื่อพบอาการ
        
        สับสน (disorientation)
        
        กระวนกระวาย (agitation)
        
        วิตกกังวล (anxiety)
        
        ประสาทหลอน (hallucination)
        
        โรคจิต (psychosis)
    - - ผู้ที่มีประวัติแพ้ผลิตภัณฑ์ที่ได้จากการสกัดกัญชา ซึ่งอาจเกิดจากส่วนประกอบอื่น ๆ และ หรือสารที่เป็นตัวทำละลาย (solvent) ที่ใช้ในการสกัด
      - ผู้ที่มีอาการรุนแรงของ unstable cardio-pulmonary disease (angina, peripheral vascular disease,cerebrovascular disease และ arrhythmia) หรือมีปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจ
      - ผู้ที่เป็นโรคจิตมาก่อน หรือมีอาการของโรคอารมณ์แปรปรวน (concurrent active mood disorder) หรือโรควิตกกังวล (anxiety disorder)
      - หลีกเลี่ยงการใช้ในสตรีมีครรภ์ สตรีที่ให้นมบุตร รวมถึงสตรีวัยเจริญพันธุ์ที่ไม่ได้คุมกำเนิด หรือสตรีที่วางแผนจะตั้งครรภ์เนื่องจากมีรายงานการศึกษาพบว่ามีทารกคลอดก่อนกำหนด ทารกน้ำหนักตัวน้อยรวมถึงพบ cannabinoids ในน้ำนมแม่ได้
    - - การสั่งใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาที่มี THC เป็นส่วนประกอบในผู้ป่วยที่มีอายุต่ำกว่า 25 ปี เนื่องจากผลข้างเคียง
        ที่เกิดขึ้นส่งผลต่อสมองที่กำลังพัฒนาได้ ดังนั้น ผู้สั่งใช้ควรวิเคราะห์ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นก่อนการสั่งใช้
        ผลิตภัณฑ์จากกัญชา
      - ผู้ที่เป็นโรคตับ
      - ผู้ป่วยที่ติดสารเสพติดรวมถึงนิโคติน หรือเป็นผู้ดื่มสุราอย่างหนัก
      - ผู้ใช้ยาอื่น ๆ โดยเฉพาะยากลุ่ม opioids และยากล่อมประสาท อาทิ benzodiazepines
      - ผู้ป่วยเด็กและผู้ป่วยสูงอายุ
- - - - เหง้าแก่สด ล้างสะอาด หั่นตากแดด บดละเอียด ใส่แคปซูลหรอหั่นผสมน้ำผึ้งเป็นลูกกลอน
    - - ผลห่ามหรอดิบ ฝานากแดดหรืออบบดเป็นผง ชงน้ำดื่มหรือผสมน้ำผึ้งเป็นลูกกลอน
  - - - เหง้าและรากทุบพอแหลก ต้มเอาน้ำดื่มหรือปรุงอาหาร
    - - ปอกเปลือกผล ใช้เมล็ดบดเป็นผง
    - - ผลแก่แห้ง บดเป็นผงปั้นเป็นลูกกลอนหรอชงน้ำดืมไม่ควรใช้กับคนท้อง
    - - เหง้าแก่สุด ทุบให้แตกต้มเอาน้ำดื่ม
      - แทน Simethico mixt carminative
      - แทน dimenhydrinate แก้เมารถ
    - - ใบและยอด้มน้ำดื่ม
    - - ผลแก่แห้งหรอเถา ต้มเอาน้ำดื่ม ไม่ควรกับคนท้อง
    - - หัวทุบให้แตกต้มเอาน้ำดื่ม หรือหัวสดโขลกละเอียดผสมน้ำผึ้ง
    - - เปลือกผลสด ทุกเล็กน้อยพอเอาน้ำมันออก ชงน้ำร้อนดื่ม
    - - ดอกตูมแห้ง ต้มเอาน้ำดื่มหรือบดเป็นผงชงดืม
    - - ลำต้นแก่สดทุบพอแตก ต้มเอาน้ำดืมหรือประกอบอาหาร
    - - เหง้าแก่สดทุบให้แตกต้มน้ำดื่ม
    - - เมล็ดแก่ บดผงชงน้ำอุ่น
    - - เหง้าสดยางไฟพอสุกตำกับน้ำปูนใส คั้นเอาน้ำดื่ม
    - - ทานกัวสดหลังหรือพร้อมอาหาร
    - - เหง้าแก่สด ล้างสะอาด หั่นตากแดด บดละเอียด ใส่แคปซูลหรอหั่นผสมน้ำผึ้งเป็นลูกกลอน
      - แทน Simethico mixt carminative
    - - แทน mixt carminative
    - - ประกอบด้วย ดีปลี ช้าพลู เถาสะค้าน ขิงเเห้ง รากเจตมูลเพลิง
      - แทน Simethico mixt carminative Diasgest
- - - - บรรเทาการปวดกล้ามเนื้อ
      - แทน NSIADs เช่น Diclofeance
    - - บรรเทาปวดตึงกล้ามเนื้อ
      - แทน Tlperison แทน NSIADs เช่น Diclofeance
  - - - บรรเทาอาการปวดข้อปวดกล้ามเนื้อ
        
        แทน Diclofeance gel
    - - ครีมไพล
        
        แทน Analgesic balm
      - น้ำมันไพล
        
        แทน Analgesic balm
      - ยาหม่องไพล
        
        แทน Analgesic balm