Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด (preterm labor) - Coggle Diagram
ภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด (preterm labor)
หมายถึง
การเจ็บครรภ์คลอดที่เกิดขึ้นในช่วงอายุครรภ์ก่อน 37 สัปดาห์หรือ 259 วัน นับจากวันแรกของประจำเดือนครั้งสุดท้าย โดยมีการหดรัดตัวของมดลูกอย่างสม่ำเสมออย่างน้อย 4 ครั้งใน 20 นาทีหรือ 8 ครั้งใน 60 นาทีร่วมกับปากมดลูกมีการเปลี่ยนแปลงชัดเจนโดยปากมดลูกเปิดอย่างน้อย 2 เซนติเมตรหรือปากมดลูกบางตัวตั้งแต่ร้อยละ 80 ขึ้นไป
กรณีศึกษา : มารดา G1P0 GA 34+6 Dx. Preterm labor with premature rupture of membranes (PROM) with GDMA2 PV.แรกรับ Cervix dilatation 1 cm. EFF 80 % station -1 UT contraction Interval 10 นาที Duration 34 วินาที
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยที่ปรับแก้ไขไม่ได้ ได้แก่ เคยคลอดก่อนกำหนดในครรภ์ก่อน , อายุ < 18 ปี หรือ > 35 ปี, เศรษฐานะทางสังคมไม่ดี , ปากมดลูกบาดเจ็บหรือผิดปกติ,การหดรัดตัวของมดลูกมากผิดปกติ,มดลูกยืดขยายมาก ครรภ์แฝด ,ภาวะน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด ,ครรภ์แรก
ปัจจัยที่มีโอกาสปรับแก้ไขได้ ได้แก่ การสูบบุหรี่,
การเสพสารเสพติด , ไม่ได้ฝากครรภ์ , ภาวะซีด , น้ำหนักตัวก่อนตั้งครรภ์น้อย < 50 กก. , การทำงานหนัก , ความเครียดสูง , โรคของเหงือก
กรณีศึกษา : ปัจจัยเสี่ยงมารดาครรภ์แรก มีอาชีพขายของ และมีภาวะน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
อาการและอาการแสดง
ลักษณะของการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดจะเหมือนกับการเจ็บครรภ์จริงคือมีการหดรัดของมดลูกสม่ำเสมอร่วมกับมีการเปลี่ยนแปลงของปากมดลูกอาจมีอาการปวดหรือไม่มีอาการร่วมด้วย ได้แก่ ปวดถ่วงท้องน้อยในอุ้งเชิงกราน ปวดท้องน้อยคล้ายปวดประจำเดือน ปวดหลังส่วนล่าง ปวดบั้นเอว ปวดถ่วงในช่องคลอด ฝีเย็บและทวารหนัก ปวดเกร็งจากการบีบตัวของลำไส้ ท้องเสีย ถ่ายปัสสาวะบ่อย มีมูกเลือด หรือมีน้ำคร่ำออกทางช่องคลอด
กรณีศึกษา : มารดามีอาการปวดถ่วงในช่องคลอดร่วมกับมีน้ำเดินออกมาจากช่องคลอด มีลักษณะสีใส
วินิจฉัย
การซักประวัติ พบลักษณะเหมือนการเจ็บครรภ์จริงซึ่งต้องแยกจากการเจ็บครรภ์เดือน และBraxton Hick contraction
การตรวจร่างกาย พบมดลูกหดรัดตัวสม่ำเสมออย่างน้อย 4 ครั้งใน 20 นาทีหรือ 8 ครั้ง ใน 60 นาที ร่วมกับปากมดลูกเปิดตั้งแต่ 1 cm หรือปากมดลูกบางจากผนังโพรงมดลูก เพื่อเตรียมคลอดตัวตั้งแต่แต่ร้อยละ 80% ขึ้นไป
กรณีศึกษา :
จากการซักประวัติ มารดารบอกมีน้ำเดินร่วมกับปวดหน่วงเหมือนเจ็บครรภ์คลอด PV. แรกรับ Cervix dilatation 1 cm. EFF 80 % , station -1 , UT contraction Interval 10 นาที Duration 34 วินาที
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การตรวจ fetal fibronectin (FN)
การตรวจ estriol ในน้ำลายมารดา
การวัดความยาวของปากมดลูกด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง อายุครรภ์ 22-34 สัปดาห์
การรักษา
การประเมินหา สาเหตุที่ชัดเจนเป็นหลักสำคัญในการวางแผนการดูแลรักษาต่อไปโดยการซักประวัติ ตรวจร่างกายตรวจทางห้องปฏิบัติการและตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง เช่น ครรภ์ครรภ์แฝด น้ำมดลูกผิดปกติปากมดลูกผิดปกติ การติดเชื้อ เป็นต้น
ประเมินอายุครรภ์และสภาวะของทารกในครรภ์เพื่อการวางแผนการดูแลรักษาต่อไป
การให้ยายับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก มีวัตถุประสงเพื่อยืดระยะเวลาการตั้งครรภ์ออกไปอย่างน้อย 48 ชั่วโมง
กรณีศึกษา :มารดา ได้รับยายับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก Bricanyl 5 amp. ใน 5%DW 500 ml. V drip
Dexamathasone 6 mg q 12 hr.เพื่อกระตุ้นการสร้างสาร Surfactant ในถุงลมปอดของทารกช่วยป้องกันภาวะ
Respiratory Distress syndrome ในทารกคลอดก่อนกำหนด
สาเหตุ
การคลอดก่อนกำหนดที่เกิดขึ้นเอง spontaneous preterm delivery) พบร้อยละ 50
ภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนอายุครรภ์ครบกำหนด (preterm PROM) พบร้อยละ 30
การคลอดก่อนกำหนดเมื่อมีข้อบ่งชี้ (elective preterm delivery) เช่นภาวะ severer preeclampsia ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ เป็นต้น
การคลอดก่อนกำหนดเมื่อมีภาวะแทรกซ้อนฉุกเฉิน (complicated emergency 2 delivery) เช่น รกลอกตัวก่อนกำหนดสายสะดือพลัดต่ำเป็นต้นกลุ่มที่ 3 และ 4 พบร้อยละ 20
กรณีศึกษา :มารดามีภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนอายุครรภ์ครบกำหนด (preterm PROM) วันที่ 20 กันยายน 2563 เวลา 22.00 น.