Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Tính quy luật của hiện tượng di truyền - Coggle Diagram

- - - - Mỗi tính trạng dều do 1 cặp nhân tố di truyền qui định. Trong tế bào nhân tố di truyền không hòa trộn vào nhau.
      - Bố (mẹ) chỉ truyền cho con (qua giao tử) 1 trong 2 thành viên của nhân tố di truyền.
      - Khi thụ tinh, các giao tử kết hợp với nhau một cách ngẫu nhiên tạo nên các hợp tử.
    - - Bằng phép lai phân tích (lai kiểm nghiệm): Tiến hành ở 7 tính trạng khác nhau, cho F1 lai với cây hoa trắng cho tỉ lệ kiểu hình xấp xỉ 1:1.
    - - Mỗi tính trạng được qui định bởi 1 cặp alen.
      - Các alen của bố, mẹ tồn tại trong tế bào của cơ thể con một cách riêng rẽ, không hòa trộn vào nhau.
      - Khi hình thành giao tử, các thành viên của cặp alen phân li đồng đều về các giao tử, nên 50% số giao tử chứa alen này và 50% số giao tử chứa alen kia.
  - - - Bố mẹ thuần chủng: cây hoa đỏ x cây hoa trắng
      - F1: 100% hoa đỏ
      - Cho F1 tự thụ phấn ⇒ F2
      - F2: 705 cây hoa đỏ: 224 cây hoa trắng (xấp xỉ 3 đỏ: 1 trắng)
    - - Tạo dòng thuần về từng tính trạng.
      - Lai các dòng thuần chủng khác biệt về 1 hoặc 2 tính trạng rồi phân tích kết quả lai ở F1, F2, F3.
      - Sử dụng toán xác suất để phân tích kết quả lai sau đó đưa ra giả thuyết để giải thích kết quả.
- - - - Tỉ lệ phân li KH chung ở F2 = 9 : 9 : 3 : 1
      - Tỉ lệ phân li KH nếu xét riêng từng cặp tính trạng đều = 3 : 1
      - Mối quan hệ giữa các tỉ lệ KH chung và riêng là (3 : 1) x (3 :1) = 9 : 3 : 3 : 1
    - - Các cặp nhân tố di truyền quy định các tính trạng khác nhau phân li độc lập trong quá trình hình thành giao tử
- - - - Kết luận
        
        Sự xuất hiện của mỗi alen trội trong kiểu gen trên làm gia tăng khả năng tổng hợp melanine nên làm da có màu sậm hơn.
        
         Mỗi gen trội đều đóng góp 1 phần như nhau trong việc tổng hợp sắc tố da (tác động cộng gộp).
    - - Kết luận
        
        Sự có mặt của 2 gen trội không alen (A và B) trong cùng 1 kiểu gen làm xuất hiện màu đỏ (kiểu hình mới). Ta nói A và B đã tác động bổ sung cho nhau trong việc quy định màu đỏ.
        
        Tương tác kiểu bổ sung có 2 tỉ lệ F2 là: 9: 6: 1 và 9: 7.
        
        Sự tác động riêng lẻ của các gen trội và gen lặn khác qui định kiểu hình hoa trắng.
  - - - Tác động đa hiệu của gen là hiện tượng 1 gen tác động đến sự biểu hiện của nhiều tính trạng khác nhau.
      - Một gen có thể tác động đến sự biểu hiện của nhiều tính trạng khác nhau được gọi là gen đa hiệu.
    - - Gen HbA ở người quy định tổng hợp chuỗi b-hemôglôbin bình thường gồm 146 axit amin. Gen đột biến HbS cũng quy định sự tồng hợp chuỗi b-hemôglôbin bình thường gồm 146 axit amin, nhưng chỉ khác 1 aixt amin ở vị trí số 6 (axit amin glutamic thay bằng valin). Gây hậu quả làm biến đổi hồng cầu hình đĩa lõm thành hình lưỡi liềm.
      - → Xuất hiện hàng loạt rối loạn bệnh lí trong cơ thể.
- - - - Trong kì đầu giảm phân I hình thành giao tử, 2 NST trong cặp tương đồng xảy ra tiếp hợp và trao đổi chéo tạo ra hoán vị gen.
      - Tần số hoán vị gen (f%) = ∑ tỷ lệ giao tử hoán vị.
      - Tần số hoán vị gen (f%) ≤ 50%)
      - Các gen càng gần nhau trên NST thì f % càng nhỏ và ngược lại f % càng lớn.
  - - - Các gen trên cùng 1 NST luôn di truyền cùng nhau. Trong tự nhiên nhiều gen khác nhau giúp sinh vật thích nghi với môi trường có thể được tập hợp trên cùng NST giúp duy trì sự ổn định của loài.
      - Trong chọn giống có thể gây đột biến chuyển đoạn, chuyển những gen có lợi vào cùng 1 NST tạo ra các giống có các đặc điểm mong muốn.
    - - Căn cứ vào tần số hoán vị gen để xác định trình tự các gen trên NST (xây dựng được bản đồ gen).
      - Bản đồ di truyền giúp dự đoán tần số tổ hợp gen mới trong các phép lai, có ý nghĩa trong công tác chọn giống và nghiên cứu khoa học: giảm thời gian kết đôi giao phối.
      - Hiện tượng hoán vị gen tạo ra nhiều loại giao tử là cơ sở hình thành nhiều tổ hợp gen mới
        --> Tạo nguồn nguyên liệu biến dị di truyền cho quá trình tiến hóa và công tác chọn giống.
- - - - Gen trên NST X
        
        Giải thích
        
        Cá thể đực XY chỉ cần 1 alen mằn trên X đã biểu hiện ra kiểu hình.
        
        Gen qui định tính trạng màu mắt chỉ có trên NST X mà không có trên NST Y.
        
        Kết luận: Gen trên NST X di truyền theo qui luật di truyền chéo: Ông ngoại (P) → con gái (F1) → Cháu trai (F2)
      - Gen trên NST Y
        
        Thường NST Y ở các loài chứa ít gen.
        
        Gen ở đoạn không tương đồng trên NST Y thì tính trạng do gen này quy định chỉ được biểu hiện ở 1 giới.
        
        Gen nằm trên NST Y di truyền thẳng.
      - Ý nghĩa của di truyền liên kết giới tính
        
        Trong thực tiễn sản xuất người ta dựa vào những tính trạng liên kết với giới tính để sớm phân biệt đực cái, điều chỉnh tỉ lệ đực cái theo mục tiêu sản xuất.
    - - Một số cơ chế tế bào học xác định giới tính bằng NST
        
        Kiểu XX và XY
        
        Ở người, động vật có vú, ruồi giấm, cây gai, cây chua me: con cái XX, con đực XY.
        
        Ở chim, ếch nhái, bò sát, bướm: con cái XY, con đực XX.
        
        Kiểu XX và XO
        
        châu chấu, rệp, bọ xít: con cái XX, con đực XO.
        
        Bọ nhậy: con cái XO, con đực XX.
      - NST giới tính
        
        NST giới tính là loại NST có chứa gen qui định giới tính và các gen khác.
        
        Mỗi NST giới tính có 2 đoạn
        
        Đoạn không tương đồng chứa các gen đặc trưng cho từng NST.
        
        Đoạn tương đồng chứa các lôcút gen giống nhau.
- - - - Trong sinh sản hữu tính, bố mẹ không truyền đạt cho con những tính trạng đã hình thành sẵn, mà truyền lại cho con các alen.
      - Kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường:
        
        Kiểu gen quy định khả năng phản ứng của cơ thể trước các điều kiện môi trường.
        
        Môi trường quy định các trạng thái khác nhau của cùng một kiểu gen.
  - - - Do gen quy định, trong cùng 1 kiểu gen mỗi gen có mức phản ứng riêng.
      - Di truyền được vì do kiểu gen quy định.
      - Thay đổi theo từng loại tính trạng. Để xác định mức phản ứng của 1 kiểu gen cần phải tạo ra các cá thể sinh vật có cùng 1 kiểu gen, theo dõi đặc điểm của chúng trong những điều kiện môi trường khác nhau.
    - - Để xác định mức phản ứng của 1 kiểu gen cần phải tạo ra các cá thể sinh vật có cùng 1 kiểu gen, theo dõi đặc điểm của chúng trong những điều kiện môi trường khác nhau.
    - - Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau là mức phản ứng của kiểu gen.
      - Hiện tượng một kiểu gen có thể thay đổi kiểu hình trước những điều kiện môi trường khác nhau gọi là sự mềm dẻo về kiểu hình (hay còn gọi là thường biến).
      - Thường biến
        
        Không di truyền được vì không liên quan đến sự biến đổi kiểu gen.
        
        Là những biến đổi ở kiểu hình của cùng một kiểu gen, phát sinh trong đời sống cá thể do ảnh hưởng của điều kiện môi trường, không do biến đổi trong kiểu gen.
        
        Ý nghĩa: Đảm bảo sự thích ứng của sinh vật trước những biến đổi của điều kiện môi trường à Có ý nghĩa gián tiếp trong tiến hóa.
        
        Đồng loạt theo một hướng xác định đối với tất cả các cá thể có cùng kiểu gen.