Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CHƯƠNG 2 : CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG Nguyễn Hà Thảo My B19H0238, c)…

- - - - :no_entry:Chủ nghĩa duy tâm
        
        Thừa nhận sự tồn tại của sự vật, hiện tượng vật chất nhưng phủ định đặc tính tồn tại khách quan của chúng
      - :no_entry:Chủ nghĩa duy vật
        
        Phương Đông cổ đại
        
        Thuyết Âm - Dương cho rằng có hai lực lượng âm - dương đối lập nhau nhưng lại gắn bó, cố kết với nhau trong mọi vật, là khởi nguyên của mọi sự sinh thành, biến hóa.
        
        Thuyết Ngũ Hành coi năm yếu tố: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ là những yếu tố khởi nguyên cấu tạo nên mọi vật.
        
        Phương Tây cổ đại
        
        Talét : vật chất là nước
        
        Anaximen : vật chất là gió
        
        Heerraclít : vật chất là lửa
        
        Đêmôcrit : vật chất là nguyên tử
    - - Vận động cơ giới
      - Vận động vật lý
      - Vận động hóa học
      - Vận động sinh học
      - Vận động xã hội
    - - Chỉ có một thế giới duy nhất là thế giới vật chất, có trước, quyết định ý thức con người
      - Thế giới vật chất tồn tại vĩnh viễn, không tự nhiên sinh ra, không mất đi.
      - Mọi tồn tại của thế giới vật chất đều là những dạng cụ thể của vật chất, nên chúng có mối liên hệ qua lại, tác động qua lại lẫn nhau.
    - - Các nhà khoa học, triết học duy vật tự phát hoài nghi quan niệm về vật chất của Chủ nghĩa duy vật trước
      - Chủ nghĩa duy tâm trong một số khoa học tấn công và phủ nhận quan niệm về vật chất của chủ nghĩa duy vật
      - Một số nhà khoa học tự nhiên trượt từ chủ nghĩa duy vật máy móc, siêu hình sang chủ nghĩa tương đối, rồi rơi vào chủ nghĩa duy tâm
  - - - Ý thức là "hình ảnh" về hiện thực khách quan trong óc người. Nội dung phản ánh là khách quan ,hình thức phản ánh là chủ quan
      - Ý thức mang bản chất lịch sử - xã hội
    - - Nguồn gốc xã hội
        
        Lao động
        
        Ngôn ngữ
      - Nguồn gốc tự nhiên
        
        Bộ óc người
        
        Thế giới khách quan
  - - - Ý thức là tồn tại duy nhất, tuyệt đối, có tính quyết định; còn thế giới vật chất chỉ là bản sao, biểu hiện khác của ý thức tinh thần, là tính thứ hai, do ý thức tinh thần sinh ra
      - Phủ nhận tính khách quan, cường điệu vai trò nhân tố chủ quan, duy ý chí, hành động bất chấp điều kiện, quy luật khách quan.
    - - Tuyệt đối hoá yếu tố vật chất sinh ra ý thức, quyết định ý thức
      - Phủ nhận tính độc lập tương đối và tính năng động, sáng tạo của ý thức trong hoạt động thực tiễn; rơi vào trạng thái thụ động, ỷ lại, trông chờ không đem lại hiệu quả trong hoạt động thực tiễn
    - - Vật chất quyết định nguồn gốc ,nội dung ,bản chất ,sự vận động phát triển của ý thức
- - - - Đặc điểm : Là sự sự thống nhất giữa thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng; giữa lý luận nhận thức và lôgíc biện chứng; được chứng minh bằng sự phát triển của khoa học tự nhiên trước đó.
      - Vai trò : Là phương pháp luận trong nhận thức và thực tiễn để giải thích quá trình phát triển của sự vật và nghiên cứu khoa học
    - - :black_flag:Hai nguyên lý của phép biện chứng duy vật
        
        Nguyên lý mối liên hệ phổ biến
        
        Khái niệm
        
        Mối liên hệ :Dùng để chỉ sự quy định ,sự tác động chuyển hóa lẫn nhau
        
        Mối liên hệ phổ biến : Chỉ sự phổ biến của các sự vật hiện tượng.
        
        Phương pháp luận
        
        Quan điểm toàn diện : xử lý hoạt động thực tiễn phải có những đặc thù cụ thể
        
        Quan điểm lịch sử : đòi hỏi trong nhận thức và xử lý các tình huống xem xét tình huống các sự vật hiện tượng
        
        Tính chất
        
        Khách quan
        
        Phổ biến : Không có bất cứ sự vật hiện tượng nào tồn tại tuyệt đối biệt lập với sự vật hiện tượng nào cả
        
        Đa dạng : Các sự vật hiện tượng giữ mối liên hệ cụ thể giữ vị trí vai trò tồn tại khác nhau
        
        Nguyên lý về sự phát triển
        
        Khái niệm : Dùng để chỉ vận động của sự vật hiện tượng
        
        Tính chất
        
        Tính khách quan : Giải quyết mâu thuẫn , biểu hiện trong nguồn gốc của sự vận đông phát triển
        
        Tính phổ biến : Thể hiện qua các quá trình phát triển diễn ra trong mọi lĩnh vực tự nhiên xã hội
        
        Tính đa dạng phong phú : Khuynh hướng chung của mọi sự vật hiện tượng , tồn tại ở không gian và thời gian
        
        Phương pháp luận : Cơ sở lý luận khoa học trong việc định hướng thế giới
      - :black_flag:Các quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật
        
        :!:Quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi lượng thành những thay đổi về chất và ngược lại
        
        Khái niệm
        
        Chất
        
        Giúp phân biệt SV-HT này với SV-HT khác
        
        Chỉ có thuộc tính cơ bản mới qui định chất của sự vật
        
        Lượng
        
        Là thuộc tính quy định khách quan vốn có của SV-HT về: thông số (Số lượng, quy mô, nhịp điệu, tốc độ,...)
        
        Tồn tại nhiều loại lượng khác nhau và được xác định bằng nhiều phương thức khác nhau
        
        Vai trò : Chỉ ra PHƯƠNG THỨC vận động, phát triển của SV-HT
        
        QHBC giữa lượng và chất
        
        Sự thay đổi của lượng quyết định sự thay đổi của chất
        
        Độ : "....CHƯA ĐỦ LÀM..."
        
        Điểm nút : "...ĐỦ LÀM THAY ĐỔI..."
        
        Bước nhảy : Giai đoạn chuyển hoá về chất của sự vật do những thay đổi về lượng trước đó gây nên
        
        Căn cứ vào quy mô
        
        2 more items...
        
        Căn cứ vào nhịp độ
        
        2 more items...
        
        Chất mới tạo điều kiện cho lượng mới được tiếp tục tích lũy để có sự phát triển về chất tiếp theo.
        
        :!:Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập (quy luật mâu thuẫn)
        
        Vai trò : Chỉ ra NGUYÊN NHÂN của sự vận động, phát triển
        
        Khái niệm
        
        Khái niệm mâu thuẫn : Dùng để chỉ mối liên hệ thống nhất, đấu tranh và chuyển hóa giữa các mặt đối lập của mỗi sự vật, hiện tượng hoặc giữa các sự vật, hiện tượng với nhau
        
        Khái niệm mặt đối lập : Những mặt, những thuộc tính, những khuynh hướng vận động trái ngược nhau nhưng đồng thời là điều kiện, tiền đề để tồn tại của nhau.
        
        Tính chất
        
        Tính khách quan
        
        Tính phổ biến
        
        Tính đa dạng
        
        Tính lịch sử-cụ thể
        
        Quá trình vận động của mâu thuẫn
        
        Các mặt đối lập
        
        Thống nhất với nhau => Mâu thuẫn => Mâu thuẫn sâu sắc => Đòi hỏi giải quyết
        
        Đấu tranh với nhau => Mâu thuẫn được giải quyết => Chuyển hóa => Mâu thuẫn cũ mất đi. Mâu thuẫn mới ra đời
        
        Kết luận
        
        Thống nhất chỉ là tương đối, tạm thời
        
        Đấu tranh là tuyệt đối (đấu tranh ngay trong thống nhất)
        
        Thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập là nguồn gốc, động lực của sự vận động và phát triển
        
        :!:Quy luật phủ định của phủ định
        
        Vai trò : Chỉ ra KHUYNH HƯỚNG của sự vận động, phát triển
        
        Khái niệm
        
        Phủ định
        
        Chấm dứt sự tồn tại của SV-HT nào đó
        
        Chấm dứt sự tồn tại của SV-HT này để sinh ra SV-HT khác (Theo Triết)
        
        Phủ định biện chứng : Cái mới ra đời trên cơ sở kế thừa cái cũ
        
        Phủ định của phủ định
        
        Quá trình vô tận, tức “phủ định của phủ định” tạo nên khuynh hướng phát triển từ thấp đến cao, có tính chu kỳ theo hình thức “xoáy ốc”
        
        Mỗi chu kỳ phát triển thường trải qua 2 lần phủ định cơ bản
        
        Cái mới ra đời thay thế cái cũ và sau mỗi chu kỳ sự vật dường nhu lặp lại cái ban đầu nhưng ở cấp độ phát triển cao hơn.
        
        Tính chất
        
        Tính kế thừa
        
        Tính lặp lại
        
        Tính tiến lên
      - :black_flag:Các cặp phạm trù của phép biện chứng duy vật
        
        Cái riêng cái chung
        
        :red_cross:Phạm trù cái riêng, cái chung
        
        Cái riêng : Là phạm trù triết học dùng để chỉ một sự vật, một hiện tượng, một quá trình riêng lẽ nhất định
        
        Cái chung : Là phạm trù triết học dùng để chỉ những mặt, những thuộc tính chung không chỉ có ở một kết cấu vật chất nhất định mà còn lặp lại trong nhiều sự vật, hiện tượng hay quá trình riêng lẽ khác
        
        Cái đơn nhất : Là phạm trù triết học dùng để chỉ những nét, những mặt, những thuộc tính riêng có, không lặp lại ở bất cứ một sự vật, hiện tượng nào khác
        
        :red_cross:Quan hệ biện chứng giữa cái chung và cái riêng
        
        Cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng, thông qua cái riêng
        
        Cái riêng phong phú, đa dạng nhưng cái chung sâu sắc, bản chất hơn cái riêng
        
        Cái riêng tồn tại không tách rời cái chung (chỉ tồn tại với cái chung)
        
        Sự phân biệt giữa cái riêng & cái chung có tính tương đối
        
        Cái chung và cái đơn nhất có thể chuyển hóa lẫn nhau
        
        :red_cross:Ý nghĩa
        
        Phải nhận thức cái chung để tránh vấp phải những sai lầm, khi giải quyết các vấn đề cụ thể
        
        Phải cụ thể hóa cái chung nhằm khắc phục bệnh giáo điều, máy móc hoặc cục bộ địa phương
        
        Vận dụng điều kiện thích hợp cho sự chuyển hóa giữa cái chung và cái đơn nhất
        
        Nguyên nhân kết quả
        
        Phạm trù nguyên nhân kết qủa
        
        Phạm trù nguyên nhân : Chỉ sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật hay giữa các sự vật với nhau, gây ra một sự biến đổi nhất định
        
        Phạm trù kết quả : Chỉ sự biến đổi xuất hiện do sự tác động lẫn nhau của các mặt trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau
        
        Quan hệ biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả
        
        Một nguyên nhân có thể sinh ra một hoặc nhiều kết quả và ngược lại
        
        Nguyên nhân tác động cùng chiều thì xu hướng hình thành kết quả nhanh hơn, ngược chiều thì sẽ hạn chế hoặc triệt tiêu hình thành kết quả.
        
        Không có nguyên nhân đầu tiên & kết quả cuối cùng
        
        Ý nghĩa
        
        Không được phủ nhận quan hệ nhân – quả
        
        Phải phân biệt chính xác các loại nguyên nhân
        
        Phải có cách nhìn toàn diện và lịch sử-cụ thể trong phân tích và ứng dụng quan hệ nhân – quả
        
        Tất nhiên và ngẫu nhiên
        
        Nội dung và hình thức
        
        Bản chất và hiện tượng
        
        Khả năng và thực hiện
- - - - Hoạt động sản xuất vật chất
      - Hoạt động chính trị xã hội
      - Thực nghiệm khoa học
    - - Nhận thức cảm tính: phản ánh bề ngoài của đối tượng
      - Nhận thức lý tính: phản ánh bản chất của SV-HT