Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 9 ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบต่อมไร้ท่อ, image, image, image - Coggle…
บทที่ 9
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบต่อมไร้ท่อ
ยาเบาหวาน (Antidiabetic drugs )
การใช้ยาฉีดอินซูลิน
การเก็บรักษาอินซูลิน
อินซูลินที่เก็บไว้ใช่นานๆ ควรเก็บในตู้เย็นที่อุณหภูมิ2 – 8องศาเซลเซียส โดยวางตามชันต่าง ๆในตู้เย็นยกเว้นช่องทำน้ำแข็งและบรเิวณใกล้ดวงไฟ
อินซูลินที่เปิดฝาแล้วสำหรับใช้ฉีดทุกวัน ถ้าเก็บไว้ที่อุณหภูมิห้อง (30องศาเซลเซียส) จะอยู่ได้นาน 1 เดือนจะเก็บในตู้เย็น ที่อุณหภูมิ2- 8องศาเซลเซียส อยูไ่ ด้นาน 3 เดือน
เมื่อต้องเดินทางไกล ไม่จำเป็นต้องแช่ขวดอินซูลินในกระติกน้าแข็งเพียงระวังไม่ให้ถูกแสงแดด หรือความร้อนอบอ้าวหรือทิ้งไว้ในรถที่มีอุณหภูมิสูง
ก่อนใช้ควรตรวจสอบป้ายแสดง วัน เวลายาหมดอายุข้างขวดควรจดบันทึกไว้ต่างหากเนื่องจากสลากยาอาจหลุดลอกไปได้
ชนิดของอินซูลิน
1.Rapid acting insulin
Short acting Insulin
Intermediate-acting insulin
Long acting insulin
Premixed insulin
1.ยาที่กระตุ้นการหลั่ง อินซูลินจาเบต้าเซลล์ของตับอ่อน(Insulin secretagogues)
ยาที่ลดภาวะดือต่ออินซูลิน (Insulin sensitizer)
ยาที่ออกฤทธิ์บับยั้งเอนไซม์alpha-glucosidaseที่ผนังลำไส้
4.Dipeptidyl Peptidase (DPP) V inhibitors เป็นยาที่ยับยั้งเอนไซม์ ที่ใช้ในการทำลายฮอรโ์มนที่หลั่งจากลำไส้
5.Metforminยานี้ออกฤทธิ์โดยการกระตุ้นAMP-activated proteinkinase
Thiazolidinediones ยาในกลุ่มนี้ได้แก่rosiglitazoneและpioglitazone เป็นยาที่ออกฤทธิ์ลดระดับน้าตาล
Bisphosphonates
ยารูปแบบรบัประทานดูดซึมผ่านทางเดินอาหารได้น้อยกว่าร้อยละ 11 จึงควรรับประทานในช่วงที่ท้องว่างก่อนอาหารมื้อเช้า ดื่มน้ำเปล่าตามอย่างน้อย 240 ml และไม่ควรทานอาหารอื่น ๆ หลังจากรับประทานยา 30นาทีเพื่อให้การดูดซึมดีที่สุด
ยากลุ่มนี้ออกฤทธิ์ยับยังการสลายกระดูก (boneresorption) ีผลข้างเคียงน้อยปลอยภัยเมื่อใช้เป็นระยะเวลานาน
โรคทางต่อมไทรอยด์
ฮอรโ์มนพาราไทรอยด์สูง (Hyperparathyroidism )
เป็นภาวะที่ต่อมพาราไทรอยด์ที่อยูบ่ริเวณคอผลิตฮอรโ์มนพาราไทรอยด์ออกมามากกว่าปกติซึ่งผู้ป่วยมักไม่มีอาการใด ๆหรือมีอาการเพียงเล็กน้อย เช่น คลื่นไส้อาเจียน อ่อนเพลีย ไม่มีสมาธิกระหายน้ำและปัสสาวะบ่อยความอยากอาหารลดลงเป็นต้น
Hypothyroidism ภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนต่ำ
ภาวะที่ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยทำให้เกิดการสร้างและหลั่งฮอร์
โมนสู่กระแสเลือดน้อยลง
การวินิจฉัย การตรวจระดับฮอร์โมนไทรอยด์คือค่า FT4 T4 และ T3จะลดลง โดยจะพบค่า FT4 และ T4จะต่3าก่อน T3 และตรวจระดับTSH
อาการแสดง ได้แก่ อาการบวม น้าหนักเพิ่มขึ้นเชื่องช้า ท้องผูก ผิวแห้ง ไม่มีแรง เสียงแหบ
Hyperthyroidism ภาวะไทรอยด์เป็นพิษ
เกิดจากฮอรโ์มนไทรอยด์สูงในกระแสเลือดอาการแสดง ได้แก่ใจสั่นมือสั่น เหนื่อยง่าย ทานมากแต่น้ำหนักลด
1.กลุ่มที่เกิดจากความผิดปกติของการทำงานของต่อมไทรอยด์(Thyroid dysfunction)
โรคก้อนของต่อมไทรอยด์(Nodular thyroid disease)
ยารักษา Hypothyroid
การให้Synthetic hormoneของ Thyroxin (T4) ชื่อยา Levothyroxin ซึ่งเป็นไทรอยด์ฮอรโ์มนสังเคราะห์
ผลข้างเคียง น้ำหนักลด ปวดหวั คลื่นไส้อาเจียน ท้องเสีย นอนไม่หลับ
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบสืบพันธ์สตรี
ยาคุมกำเนิด
ยาคุมกำเนิดชนิดที่มีแต่โปรเจส
โตเจน(microoralcontraception)
ยาคุมที่มีฮอรโ์มนโปรเจสโตเจนเท่านั้น ไม่มีเอสโตรเจนยาชนิดนี้ไม่มีผลต่อแม่ลูกอ่อนอระบบหัวใจ และหลอดเหลือแต่จะมีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดต่ำ
ยาคุมกำเนิดชนิดฮอรโ์มนรวม (Combined oral contraceptions)
2.Multiphasic pills ยาคุมที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสโตเจนไม่เท่ากัน เรียว่าTriphasic หรอืThree steps pillsซึ่งการกินยาจะต้องกินเรียงตามลำดับ
1 .Monophasic or Fixed dose pillยาคุมที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจน และโปรเจสโตรเจนเท่ากัน
High dose
Low dose
Ultralow dose
วิธีการกินยาคุมกำเนิด
ชนิด Low dose ควรเริ่มทานยาเม็ดแรกหลังวัน แรกของการมีประจำเดือน 5 วัน
ชนิด Ultralow dose ควรเริ่มทานยาเม็ดแรกในวันที่มีประจำเดือน
หากลืมกินยาคุมกำเนิด
ลืมกิน 1 เม็ด ให้กินเม็ดที่ลืมทันทีหากนึกได้เวลาที่ต้องกินอกี เม็ดให้กินสองเม็ดพร้อมกัน
ลืมกิน 2 เม็ดด ให้กิน 2 เม็ดที่ืลืมโดยเม็ดแรกกินในเช้าวันรุ่งขึ้นเม็ดที่สองในเช้าวันต่อไป
ลืมกิน 3 เม็ดใหร้อรอบเดือนมาแล้วค่อยเริ่มกินใหม่
ลืมกินยาในช่วงท้ายๆ หรอืใกล้หมดแผงจะไม่มีผลมาก
ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน
1.ฮอร์โมนผสม ประกอบด้วยเอสโตรเจนกับโปรเจสตินผสมกัน(Combined Pill Regimensa)
2.ฮอร์โมนเดี่ยว มีโปรเจสตินเพียงตัวเดียว :
การออกฤทธิ์ ยับยั้งไข่ตก เปลี่ยนแปลงสภาพเยื่อบุโพรงมดลูกให่ไม่เหมาะสมต่อการฝังตัวของไข่
อาการข้างเคียง 1.คลื่นไส้อาเจียน
2.น้ำหนักตัวเพิ่ม 3.ความดันโลหิตสูง 4.หน้าเป็นฝ้า 5.ปวดศีรษะ เป็นตต้น
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบสืบพันธ์สตรี(ต่อ)
ยาเลื่อนประจําเดือน
วิธีรับประทานยาเลื่อนประจำเดือนัประทาน 1 เม็ดวันละ 2-3 ครั้งตามน้ำหนักตัว
ยาปรับฮอร์โมน
ชื่อสามัญ Medroxyprogesterone ชื่อการค้า Provera (5 ,10 mg)รูปแบบยา ยาเม็ด
ยานี้ใช้สำหรับยานี้ใช้เพื่อรักษาภาวะประจำเดือนผิดปกติการขาดประจำเดือนหรอืมีเลือดออกผิดปกติจากมดลูกซึ่งเป็นผลจากความไม่สมดุลของฮอรโ์มน
ฮอร์โมนทดแทน
ฮอร์โมนทดแทนเอสโตรเจน (Conjugated estrogens)หรือที่คุ้นเคยกันในชื่อยาฮอร์โมนพรีมาริน(Premarin)
สรรพคุณ
บรรเทาอาการภายหลังหมดประจำเดือน(วัยหมดประจำเดือน)
ด้วยมีฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำ
บรรเทาอาการโรคกระดูกพรุนในหญิงวัยหมดประจำเดือน บรรเทาอาการแห้ง แสบคันของช่องคลอด