Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 9 ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบต่อมไร้ท่อ ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบสืบพันธุ์ -…
บทที่ 9
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบต่อมไร้ท่อ
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบสืบพันธุ์
โรคเบาหวานเป็นภาวะที่ร่างกายมีน้ำตาลในเลือดสูงกว่าปกติเกิดจากการขาดฮอร์โมนอินซูลิน
อาการของโรคเบาหวาน
ปัสสาวะบ่อยและมาก
ปัสสาวะตอนกลางคืนบ่อย
หิวบ่อย กินจุ แต่น้ำหนักลด
อ่อนเพลีย
แผลหายยาก มีการติดเชื้อตามผิวหนังเกิดฝีบ่อย
ประเภทของโรคเบาหวาน
เบาหวานชนิดที่ื 1
พบในคนอายุ<30ปีเกิดจากตับอ่อนไม่สมารถสร้างอินซุลินได้มีรูปร่างผอม
เบาหวานที่มีสาเหตุเฉพาะ
สาเหตุทางพันธ์ุกรรมดรคของตับอ่อน ฮอร์โมนผิดปกติ
เบาหวานชนิดที่2
พบในคนอายุ>40ปี มีรูปร่างอ้วน
เบาหวานที่เกิดขณะตั้งครรภ์
ตรวจพบขณะผู้ป่วยตังครรภ์โดยผู้ป่วยไม่มีประวัติเป้นโรคเบาหวานมาก่อนเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอรืโมนขณะตังครร๓์การรักาามักใช้อินซูลิน
การป้องกัน
ออกกำลังกาย
ไม่เครียด
ลดอาหารพวกแป้ง ไขมัน และน้ำตาล เน้นผัก
งดบุหรี่ แอลกอฮอล์
ภาวะแทรกซ้อน
สมองเสื่ิอม
หัวใจวายเฉียบพลัน
อัมพาต
แผลเรื้อรังตัดเท้า
ต้อกะจก
ปัจจัยเสี่ยง
น้ำหนักเกิน
เครียดเรื้อรัง
กรรมพันธ์ุ
ยาเบาหวาน ( Antidiabetic drugs )
ยาลดระดับน ้าตาลในเลือดชนิดรับประทานจ้าแนกตามกลไกการออกฤทธิ์ได้ 4 ประเภท
1.ยาที่กระตุ้นการหลั่งอินซูลินจากเบต้าเซลล์ของตับอ่อน
1.1 Sulfonylureas ออกฤทธิ์โดยการจับกับ Sulfonylurea receptor ที่เบต้าเซลล์
ของตับอ่อน ยาในกลุ่มนี ได้แก่ Chlorpropamide, glibenclamide , glipizide
gliclazide, gliquidone และ glimepiride
1.2 Non-sulfonylurea insulin secretagogues ออกฤทธิ์กระตุ้นการหลั่งอินซูลินจาก
เบต้าเซลล์ของตับอ่อน เช่นเดียวกับ Sulfonylurea แต่ที่ต้าแหน่งต่างกัน ยาในกลุ่มนี
ได้แก่ Repaglinide และ nateglinide
ยาที่ลดภาวะดื้อต่ออินซูลิน
2.1 Metformin ออกฤทธิ์โดยการยับยั งการสร้างกลูโคสจากตับเป็นหลัก
2.2 Thiazolidinediones ออกฤทธิ์โดยการกระตุ้น peroxisome proliferator
activated receptor gamma ซึ่งอยู่ในเซลล์ไขมันเป็นหลักและมีผลท้าให้การออกฤทธิ์
ของอินซูลินดีขึ้น
ยาที่ออกฤทธิ์ยับยั งเอนไซม์ alpha-glucosidase ที่ผนังล้าไส้ (alpha-inhibitors) ท้าให้การดูดซึมกลูโคสจากทางเดินอาหารเกิดขึ นช้าลง ยาในกลุ่มนี ได้แก่
Acarbose และ Voglibose
Dipeptidyl Peptidase (DPP) IV inhibitors เป็นยาที่ยับยั งเอนไซม์ที่ใช้ในการ
ท้าลายฮอร์โมนที่หลั่งจากล้าไส้ คือ glucagon-like peptide -1 ( GLP-1) และglucose-dependent insulinotropic polypeptide (GIP) ยาในกลุ่มนี ได้แก่
Sitagliptin และ Vidagliptin
โรงทางต่อมไทรอยด์
1.กลุ่มที่เกิดจากความผิดปกติของการท้างานของต่อมไทรอยด์
Hyperthyroidism ภาวะไทรอยด์เป็นพิษ
เกิดจากฮอร์โมนไทรอยด์สูงในกระแสเลือด อาการแสดง ได้แก่ ใจสั่น มือสั่น เหนื่อย
ง่าย ทานมากแต่น้ำหนักลด
Propylthiouracil (PTU) และ Methimazole (MMI)
Hypothyroidism ภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนต่่า
ือภาวะที่ต่อมไทรอยด์ท้างานน้อยท้าให้เกิดการสร้างและหลั่งฮอร์โมนสู่
กระแสเลือดน้อยลงอาการแสดง ได้แก่ อาการบวม น ้าหนักเพิ่มขึ น เชื่องช้า ท้องผูก ผิวแห้ง ขี
หนาว อ่อนเพลีย ไม่มีแรง เสียงแหบ
ยารักษาLevothyroxin
โรคก้อนของต่อมไทรอยด์
ฮอร์โมนพาราไทรอยด์สูง
(Hyperparathyroidism )
เป็นภาวะที่ต่อม
พาราไทรอยด์ที่อยู่บริเวณคอผลิตฮอร์โมนพาราไทรอยด์ออกมามากกว่าปกติ
ซึ่งผู้ป่วยมักไม่มีอาการใด ๆ
ยาที่ใช้ในการรักษา
ยากลุ่ม Calcimimetics
ยากลุ่ม Bisphosphonate
ฮอร์โมนทดแทน
วิตามินดีและแคลเซียมเสริม
Calcitonin
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบสืบพันธ์ุสตรี
»ยาคุมก่าเนิด
วิธีการคุมก่าเนิด
ยาคุมก้าเนิด หมายถึงยาที่กินเพื่อป้องกันการตั งครรภ์โดยใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจน และโปรเจสโตเจน
ยาคุมก่าเนิดแบบธรรมดาแบ่งได้ 2 ชนิด
ยาคุมก่าเนิดชนิดฮอร์โมนรวม
1.1 Monophasic or Fixed dose pill มีระดับ
ปริมาณฮอร์โมนรวมเท่ากัน แยกได
2.ยาคุ้มกำเนิดชนิดที่มีแต่โปรเจสโตรเจน
ยาคุ้มฉุกเฉิน
คือการคุ้มกำเนิดที่ต้องกินยาเม็ดแรกหลังการมีเพศสัมพันธ์ุผ่านมาแล้ว 72 ชม. และเม็ดที่2 หลังจาก 12 ชม.
แบ่งได้ 2ประเภท
ฮอร์โมนผสม ประกอบด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสตีนผสมกัน
มีฮอร์โมนเดียวคือมีฮอร์โมนโปรเจสตีนเพีงอย่างเดียว
การออกฤทธิ์ของยาคุ้มฉุกเฉิน
ยับยังไข่ตก
เปลี่ยนแปลงสภาพเยื่อบุโพรงมดลูกให้ไม่เหมาะสมต่อการฝังตัวของไข่
ผลข้างเคียง
เปลี่ยนแปลงสภาพมูกที่ปากมดลูกให้เป็นด่างและเหนียวข้นขึ้นทำให้อสุจิผ่านเข้าไปในมดลูกได้ยาก
เปลี่ยนแปลงการเคลื่อนไหวของท่อนำไข่ทำให้ไข่ที่ผสมแล้วเดินเร็วไปถึงมดลุกเร้วเกินไปจนไม่สามารถฝังตัวได้
อาการข้างเคียง
คลื่นไส้อาเจียน น้ำหนักเพิ่มขึ้น ความดันโลหิตมีภาวะสูงขึ้นหน้าเป็นฝ้า มีอาการปวดศีรษะ เกิดอาการซึมเศร้า
วัยทอง
คือ วัยหมดประจำเดือนในผุ้หญิงจะอยู่ในช่วงอายุประมาณ 45-55 ปี
การใช้ฮอร์โมนทดแทนสำหรับสตรีวัยทอง
สตรีได้รับการผ่าตัดมดลูกและรังไข่ออกทั้งสองข้างแล้วนิยมให้ฮอรืโมนเอสโตรเจนแต่เพียงอย่างเดียว
อาการวัยทอง
ประจำเดือนมาน้อยวันและไม่สม่ำเสมอร้อนอบอาวตามร่างกาย ผิวหนังบางลงเส้นผมจะหยาบแห้งและบางลง ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ปัสสาสะบ่อย
กระดูกบางและเปราะง่าย