Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 9 ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบต่อมไร้ท่อ - Coggle Diagram

- - - - พบในคนอายุ<30 ปี
      - เกิดจากตับอ่อนไม่สามารถสร้างอินซูลินได้
      - มีรูปร่างผอม อาจเกิดอาการขาดสติจากน้ำตาลในเลือดสูง
      - รักษาต้องใช้ยาฉีดอินซูลิน
    - - พบในคนอายุ<40 ปี
      - เกิดจากภาวะดื้อต่ออินซูลิน และมีการหลั่งของอิซูลินลดลง
      - มีรูปร่างอ้วน และมีประวัติโรคเบาหวานในครอบครัว
      - สามารถรักษาได้ด้วยการควบคุมอาหารหรือยาเม็ดลดระดับน้ำตาล
    - - สาเหตุทางกรรมพันธุ์
      - โรคของตับอ่อน
      - ฮอร์โมนผิดปกติ
      - จายาบางชนิด เช่น ยาสเตียรอยด์
    - - ตรวจพบขณะตั้งครรภ์ โดยไม่มีประวัติเป็นโรคเบาหวานมาก่อน
      - เกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางฮอร์โมนขณะตั้งครรภ์
      - การรักษามักใช้อิซูนลิน
      - หลังคลอดเบาหวานมักจะหายไปเอง
  - - - 1.1 Sulfonylureas ผลข้างเคียงที่พบบ่อยคือ ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
        น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น
      - 1.2 Non-sulfonylurea insulin secretagogues ข้อเสีย คือ ต้องบริหารยาวันละหลายครั้ง ยาราคาแพง
    - - 2.1 Metformin ผลข้างเคียง คลื่นไส้ ท้องเสีย เบื่ออาหาร ลิ้นไม่รับรส Lactic acidosis
      - 2.2 Thiazolidinediones ผลข้างเคียง น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น อาการบวม
    - - Rapid acting insulin
      - Short acting Insulin
      - Intermediate-acting insulin
      - Long acting insulin
      - Premixed insulin
      - การเก็บรักษาอินซูลิน
        
        อินซูลินที่เก็บไว้ใช้นานๆ ควรเก็บในตู้เย็นที่อุณหภูมิ 2 – 8 องศา
        
        อินซูลินที่เปิดฝาแล้วส้าหรับใช้ฉีดทุกวัน
        
        เมื่อต้องเดินทางไกล ไม่จ้าเป็นต้องแช่ขวดอินซูลินในกระติกน ้าแข็ง เพียงระวัง
        ไม่ให้ถูกแสงแดด
        
        ก่อนใช้ควรตรวจสอบป้ายแสดง วัน เวลา ยาหมดอายุข้างขวด
- - - - เกิดจากฮอร์โมนไทรอยด์สูงในกระแสเลือด อาการแสดง ได้แก่ ใจสั่น มือสั่น เหนื่อย
        ง่าย ทานมากแต่น้ำหนักลด ขี้หงุดหงิด เหงื่อออกมาก
      - ผลการตรวจ ระดับฮอร์โมนไทรอยด์ T3 และ หรือ FT4 สูง และค่า TSH ต่ำ
    - - MMI ความร่วมมือในการใช้ยาดีกว่า เนื่องจากสามารถรับประทานวันละ
        ครั้ง
      - ในผู้ป่วยตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร แนะน้าให้ใช้ PTU
      - Beta adrenergic blockers
        
        Propranolol
        
        อาการแสดงของโรคได้อย่างรวดเร็ว เช่น อาการใจสั่น มือสั่น
        หัวใจเต้นเร็ว และวิตกกังวล
    - - ยารักษา Hypothyroid
        
        Levothyroxin ผลข้างเคียง น ้าหนักลด ปวดหัว คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย นอนไม่หลับ
    - - อาการของฮอร์โมนพาราไทรอยด์สูง
        
        • คลื่นไส้และอาเจียน
        
        • เซื่องซึม
        
        • มีภาวะขาดน้ำ ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการ เช่น กระหายน้ำ ปัสสาวะน้อยกว่าปกติและมีสีเข้ม
        วิงเวียน อ่อนเพลีย ผิวแห้ง ตาแห้ง ปากแห้ง
        
        • มีอาการสับสน
        
        • กล้ามเนื้อกระตุก
        
        • ปวดกระดูกและข้อต่อ
        
        • หัวใจเต้นผิดปกติ
        
        • ความดันโลหิตสูง
- - - - หากลืมกิน1 เม็ด ให้กินเม็ดที่ลืมทันที
      - หากลืมกินยา2 เม็ด ให้กิน2 เม็ดที่ลืม
      - ลืมกิน3 เม็ด ให้รอรอบเดือนมาแล้วค่อยกิน
      - ลืมกินยาในช่วงท้ายๆ จะไม่มีผลมาก
    - - Estrogenic รอบเดือนออกมากแต่ระยะรอบเดือนสั้น อ้วน ไม่มีขน ต้องกินยาคุมที่มี Pergestogan มาก
      - รอบเดือนมาสม่ำเสมอ ออกไม่มากน้ำหนักตัวอยู่ในเกณฑ์ปกติ
      - Progestogenic รอบเดือนออกน้อยแต่ระยะรอบเดือนยาว รูปร่างออกไปทางผู้ชาย เต้าเล็ก มีขนตามตัวมาก ต้องกินยาคุมที่มี estrogen
    - - การออกฤทธิ์ของยาคุมฉุกเฉิน
        
        ยับยั้งไข่ตก
        
        เปลี่ยนแปลงสภาพเยื่อบุโพรงมดลูกให้ไม่เหมาะสมต่อการฝังตัวของไข่
      - ผลของการกินยาคุมฉุกเฉิน
        
        เปลี่ยนแปลงสภาพของมดลูกที่ปากมดลูกให้เป็นด่าง
        
        เปลี่ยนแปลงการเคลื่อนไหวของท่อนำไข่
      - อาการข้างเคียงของยาคุมฉุกเฉิน
        
        การเคลื่อไส้อาเจียน เกิดจากฮอร์โมนเอสโตรเจน
        
        หากมีเลือดออกกระปริบกระปรอย
        
        น้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้น ให้ใช้ยาคุมที่มีปริมาณเอสโตรเจนต่ำกว่าเดิม
        
        ความดันโลหิตมีปริมาณสูงขึ้น
        
        หน้าเป็นฝ้า
        
        มีอาการปวดศีรษะ
        
        เกิดอาการซึมเศร้า
        
        อาการข้างเคียงที่ควรหยุดยาคุม
        
        ปวดหัวมาก และรุนแรง
        
        ปวดท้องรุนแรง
        
        ตาพร่า ตามัว เห็นภาพผิดปกติ
        
        เจ็บหน้าอกมาก
        
        ปวดน่องอย่างรุนแรง
        
        อาการตาเหลือง
        
        รอบเดือนขาดนาน3เดือนติดต่อกัน
        
        ความดันโลหิตสูง
        
        โรคภูมิแพ้เกิดอาการกำเริบ
      - วิธีใช้ชุดตรวจการตั้งครรภ์
        
        ชุดการตรวจการตั้งครรภ์ชนิดจุ่ม
        
        ตวงปัสสาวะลงในถ้วยตวง
        
        นำแผ่นทดสอบการตั้งครรภ์ ด้านท่มีลูกศรชี้ลงจุ่มลงในน้ำปัสสาวะ
        
        วางให้อยู่ในแนวนอนในที่แห้ง
        
        ชุดตรวจการตั้งงครรภ์ชนิดตลับ
        
        ตวงปัสสาวะลงในถ้วยตวง
        
        หยดลงบนตลับทดสอบ การตั้งครรภ์
        
        รอผล1-5นาที
        
        ชุดตรวจการตั้งครรภภ์ชนิดปัสสาวะผ่าน
        
        ให้หัวลูกศรชี้ลง ในแนวนอน ปัสสาวะผ่านบริเวณดูดซับน้ำ
        
        รอผล1-5นาที
      - ยาฉีดคุมกำเนิด
        
        DMPA เป็นวิธีการคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพสูง และสะดวก
        สำหรับสตรี
      - ยาเลื่อนประจำเดือน
        
        ในขณะที่รับประทานยาจึงทำให้ไม่มีรอบเดือน และทำให้มดลูกหนาตัวขึ้น เมื่อไข่ไม่ได้ รับการผสม และหยุด รับประทานยา
        
        การใช้ยาเลื่อนประจำเดือนในกรณีต่างๆ
        
        การใช้ยาเลื่อนประจำเดือน
        
        การใช้ยาเลื่อนประจำเดือนเพื่อป้องกันการต้องครรภ์
    - - Cyclo- progynova
    - - 3.แบบที่รับประทานยาฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนคู่กันทุกวันกวน ไม่มีเลือดประจำเดือน
        
        Tibolone
        
        progynova
        
        Androcur