Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 16 ความเป็นครู การศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมือง, บทที่ 16…
บทที่ 16 ความเป็นครู
การศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมือง
บทนำ
แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง (Civic education) เป็นการพัฒนาพลเมืองในระบอบประชาธิปไตยที่มุ่งมั่นความเป็นธรรมในสังคมของการปกครองในระบอบประชาธิปไตย การศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองกำหนดขึ้นเพื่อสอนและฝึกฝนคนให้เป็นพลเมือง
ภายใต้ความเป็นพลเมืองของสังคมและชุมชนเท่านั้นยังไม่เพียงพอ ผู้เรียนควรได้รับการพัฒนาความเป็นพลเมืองมีจุดมุ่งหมายที่จะช่วยให้ผู้เรียนรู้ว่าตนมีบทบาทสำคัญที่จะเผชิญและแก้ไขปัญหาความท้าทายระดับโลกและกลายเป็นผู้มีส่วนร่วมในเชิงรุกไปสู่โลกที่สงบสุขมากขึ้นและมีความปลอดภัย
นิยามของการศึกษาความเป็นพลเมือง (Citizenship Education)
สมาชิกของสังคมที่มีอิสรภาพ และพึ่งตนเองได้
ใช้สิทธิเสรีภาพโดยควบคู่กับความรับผิดชอบ
เคารพสิทธิเสรีภาพของผู้อื่น เคารพความแตกต่าง เคารพความเสมอภาค เคารพกติกา
ไม่แก้ปัญหาด้วยความรุนแรง
ตระหนักว่าตนเองเป็นส่วนของสังคม ร่วมรับผิดชอบต่อสังคม
มีจิตสาธารณะ
กระตือรือร้นที่จะรับผิดชอบ หรือร่วมขับเคลื่อนสังคม
แก้ปัญหาสังคมในระดับต่างๆ ตั้งแต่ในครอบครัว ชุมชน จนถึงระดับประเทศ ระดับอาเซียน และระดับประชาคมโลก
นิยามของการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง (Civic Education)
การศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองเป็นการพัฒนาการเมืองโดยสร้างประชาธิปไตยที่ "คน" ประชาธิปไตยไม่ใช่กฎธรรมชาติ จึงต้องมีการฝึกฝนให้คนเป็น "พลเมือง" กฎธรรมชาติเป็นเรื่องของการใช้กำลัง สิทธิที่จะแตกต่างจากตนเอง สระชน ที่ทุกคนต้องอยู่ภายใต้พลเมือง
ชั้นประถม
เด็กจะเรียนรู้เรื่องของความรับผิดชอบ ซึ่งเป็นสิ่งที่กำกับการใช้สิทธิเสรีภาพ โดยจะถูกฝึกฝนให้รับผิดชอบตนเอง รับผิดชอบต่อผู้อื่น และรับผิดชอบต่อสังคม ทุกคนมีสิทธิเสรีภาพ แต่ต้องใช้เสรีภาพของตนไปละเมิดสิทธิเสรีภาพคนอื่น
ชั้นมัธยม
มัธยมต้น
เรียนเรื่องการปกครองในระบอบประชาธิปไตย
มัธยมปลาย
เรียนเรื่องรัฐธรรมนูญ และการปกครองโดยกฎหมาย ต้องเข้าใจหลักการของประชาธิปไตย
การศึกษานอกโรงเรียน
มีการศึกษาเพื่อสร้างพลเมือง โดยส่งเสริมให้องค์กรเอกชน ชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รวมทั้งพรรคการเมืองมีบทบาทอย่างเต็มที่
ผู้ใหญ่
มีความสำคัญมากโดยเฉพาะในช่วงเริ่มต้นของการจัดการศึกษาเพื่อสร้างพลเมือง
จบมัธยมปลาย
อายุ 18 ปี มีสิทธิเลือกตั้ง จึงได้รับการฝึกฝนให้เป็น "พลเมือง" แล้ว "พลเมือง" ที่เห็นคนเท่าเทียม ยอมรับความแตกต่าง เคารพสิทธิผู้อื่น รับผิดชอบต่อสังคม และพร้อมที่จะมีส่วนร่วมในระบอบประชาธิปไตยอย่างเต็มตัว
แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง
ความหมายของการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง (Civic Education)
พลเมือง มาจากภาษาละตินว่า cives ซึ่งมีองค์ประกอบสำคัญหลายมิติ คือ มีเอกลักษณ์มาจากความเป็นสมาชิกของชุมชนทางการเมือง ยึดถือค่านิยมเฉพาะและอุดมคติ มีสิทธิและหน้าที่ มีส่วนร่วมทางการเมือง และมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการเมืองการปกครอง
ความหมายของการศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมือง เป็นกระบวนการพัฒนาบุคคลให้มีความรู้ความเข้าใจ เจตคติ ค่านิยม และความศรัทธาต่อระบอบการเมืองการปกครอง กฎหมายของชาติ กฎเกณฑ์ทางสังคมและศีลธรรมจรรยา เพื่อให้บุคคลมีพฤติกรรมความรับผิดชอบต่อตนเอง ความรับผิดชอบต่อสังคม ตลอดจนมีแนวโน้มที่จะสร้างคุณประโยชน์ต่อบ้านเมืองในฐานะที่เป็นสมาชิกคนหนึ่ง
ความเป็นมาของการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง
การศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมือง เป็นเป้าหมายสำคัญของการศึกษาในหลายประเทศ เป็นแนวคิดที่เกิดขึ้นตั้งแต่ยุคสมัยของกรีกโบราณที่ใช้การศึกษาเป็นเครื่องมือกำหนดความแตกต่าง ของบทบาทหน้าที่ทางสังคม ตั้งแต่การกำหนดให้ผู้ที่มีการศึกษาสูงสุดเป็นผู้นำหรือผู้ปกครองสูงสุดในประเทศ ไม่ว่าจะเป็นกษัตริย์ นักปรัชญา รองลงมา คือ ทหาร ช่างฝีมือ
การศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมืองมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องควบคู่กับการพัฒนาบทบาทความเป็นพลเมืองของบุคคล
ยุทธศาสตร์และแนวคิดการจัดการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง
ยุทธศาสตร์พัฒนาการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง
1) ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน
การศึกษาเพื่อความเป็นพลเมืองในสถานศึกษา
2) ระดับอุดมศึกษา
การศึกษาเพื่อความเป็นพลเมืองในวิทยาลัยและมหาวิทยาลัย
รูปแบบการจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมือง
ความรู้ทางการเมืองการปกครอง
1) ความรู้เกี่ยวกับขั้นตอนทางการเมืองการปกครอง
2) ความรู้สำคัญทางสังคม
การรับรู้ทางสังคม
1) การรับรู้ส่วนบุคคล
2) การรับรู้ทางสังคม
แนวคิดการศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมือง 4 ลักษณะ
1) การศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมืองเชิงเสรีภาพ
2) การศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมืองเชิงความหลากหลาย
3) การศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมืองเชิงวิพากษ์
4) การศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมืองเชิงสาธารณรัฐ
แนวคิดการจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมืองในด้านการเรียนรู้
1) แนวคิดในเชิงรับ
2) แนวคิดในเชิงรุก
บทบาทของผู้บริหารและครูในการจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมือง
1) ความรู้ความเข้าใจ
2) ความสามารถในการนำ
3) ความสามารถในการประสานงาน ประสานความคิด
4) ความสามารถในการส่งเสริม
5) ความสามารถในการประเมินและพัฒนา
6) ความประพฤติปฏิบัติตามหลักคุณธรรมจริยธรรมของวิชาชีพและของสังคม
การจัดการเรียนการสอนที่เหมาะสมกับการพัฒนาความเป็นพลเมือง ได้สังเคราะห์ตัวบ่งชี้ไว้ดังนี้
3) เปิดโอกาสให้นักเรียนได้เรียนรู้ด้วยการทำประโยชน์หรือเรียกว่าการรับใช้ชุมชน
2) เป็นการเรียนการสอนที่นักเรียนมีโอกาสได้เรียนรู้เหตุการณ์
1) เป็นการเรียนการสอนด้วยบรรยากาศแบบเปิด
4) มีการจัดกิจกรรมที่นักเรียนได้มีโอกาสสวมบทบาทซึ่งอาจต้องเป็นบทบาทของประชาชนในอนาคต
5) นำเอาของที่มีในท้องถิ่นเข้ามามีส่วนร่วมในการเรียนการสอน
6) จัดการเรียนการสอนในลักษณะข้ามวิชาหรือข้ามหลักสูตร
7) จัดให้มีกิจกรรมที่ปลูกฝังความเป็นพลเมืองดีในลักษณะเชื่อมทุกกิจกรรมของโรงเรียน
8) จัดให้ครูทั้งโรงเรียนมีส่วนร่วมเป็นกรรมการหรือเป็นคณะทำงานเพื่อจัดกิจกรรม
ตัวอย่างการจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมือง
หลักสูตรจะนิยม 3 วิธีการ
1) เรียนเป็นรายวิชา
2) การศึกษาข้ามรายวิชา โดยสอดแทรกเนื้อหาในทุกรายวิชาทั้งหลักสูตร
3) ในบางประเทศมีการกำหนดเป็นประกาศหรือข้อบังคับของรัฐ และบางประเทศที่ไม่ได้ประกาศเป็นข้อบังคับของทางราชการจะเปิดโอกาสให้โรงเรียนได้เลือกวางแนวทางของตนเอง
โรงเรียนได้นำประเด็นปัญหาที่เกิดขึ้นจริงในสังคมหรือชุมชนที่ผู้เรียน ครู และผู้เกี่ยวข้องในบริบทเดียวกันมาเป็นจุดเริ่มต้น เป็นการจัดการศึกษาที่ใช้ปัญหาสังคมเป็นฐานและใช้การจัดการศึกษาเป็นเครื่องมือในการแก้ปัญหาแบบเน้นการมีส่วนร่วมของผู้เกี่ยวข้อง
ผลที่เกิดขึ้นจากการจัดกิจกรรมไม่เพียงแต่จะเป็นการแก้ปัญหาสังคมที่เกิดขึ้นเท่านั้น ผู้เรียน ครู และประชาชนยังได้รับการพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมือง
กรอบแนวคิดคุณลักษณะความเป็นพลเมือง
ผลการสังเคราะห์คุณลักษณะความเป็นพลเมือง
การยอมรับความแตกต่างในสังคม
การมีจิตสำนึกต่อสาธารณะและสังคม
การรู้ทันสถานการณ์ เข้าใจวิทยาการและกระแสสังคม
การดำรงความเป็นไทยอย่างสากล
คิดแบบพลเมือง มีอิสระเสรี
การรู้จักสิทธิและหน้าที่ตามวิถีประชาธิปไตย
คุณธรรมพื้นฐาน
แนวคิดคุณลักษณะความเป็นพลเมือง
รับผิดชอบต่อตนเองและพึ่งตนเองได้
เคารพหลักความเสมอภาค
เคารพความแตกต่าง
เคารพสิทธิผู้อื่น
เคารพกติกา
รับผิดชอบต่อสังคมและส่วนรวม
คุณลักษณะของความเป็นพลเมือง
รับผิดชอบต่อหน้าที่ ปฏิบัติดี และพึ่งตนเอง
มีจิตสาธารณะ เสียสละเพื่อส่วนรวม
รู้จักสิทธิและหน้าที่ เป็นพลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตย
คิดแบบพลเมืองดี อิสรเสรีอย่างเสรีชน
ยอมรับความแตกต่าง สรรค์สร้างสิ่งดีงามในสังคมพหุวัฒนธรรม
รู้ทันรู้นำสถานการณ์ เข้าใจวิทยาการ และกระแสสังคม
ยึดมั่นศีลธรรมในจิตใจ ดำรงความเป็นไทยอย่างสากล
การเรียนการสอนการศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองในต่างประเทศ
วัฒนธรรมชุมชนกับพหุวัฒนธรรมของความเป็นพลเมือง
(Cultural Communities and Multicultural Citizenship)
การซึมซาบจากการเข้าใจผิดกับการศึกษาความเป็นพลเมือง
(The Assimilationist Fallacy and Citizenship Education)
การช่วยเหลือให้ผู้เรียนได้รับการพัฒนาวัฒนธรรมทั้งระดับชาติและสากล
(Helping Students to Develop Cultural, National and Global Identifications)
การพัฒนาการสร้างสมดุลของวัฒนธรรม
(Developing a Delicate Balance of Identifications)
ความจำเป็นต้องรู้มโนทัศน์ใหม่ของการศึกษาความเป็นพลเมือง (The need of a new conception of citizenship education)
การศึกษาพหุวัฒนธรรมของความเป็นพลเมือง ความรู้ และการกระทำ
(Multicultural Citizen-ship Education, Knowledge, and Action)
ความสมดุลในความหลากหลายและเอกภาพ (Balancing Diversity and Unity)
กระบวนการสร้างความรู้และผู้เรียน
(The Knowledge Construction Process and Student Identification)
สรุป
สังคมที่เป็นผู้ใหญ่และมีการรับรุ้ทางสังคมและศีลธรรมในการเจริญเติบโตของผู้เรียนในอนาคต การศึกษาความเป็นพลเมืองเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการเตรียมความพร้อมของคนหนุ่มสาวเพื่อชีวิตประชาธิปไตยที่ใช้ร่วมกัน การศึกษาความเป็นพลเมือง จึงจัดเป็นงานของระบบการศึกษาเพื่อเตรียมความพร้อมของคนหนุ่มสาวหรือผู้เรียนสำหรับความท้าทายและโอกาสของการเปลี่ยนแปลงของโลก
https://www.youtube.com/watch?v=E9-MpkCZTbA
บทที่ 16 ความเป็นครู-การศึกษาเพื่อพัฒนาความเป็นพลเมือง
นางธนิดา วงศ์สัมพันธ์ 6220160339 เลขที่ 1