Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 10 บัญชียาหลักแห่งชาติ ยาสามัญประจำบ้าน - Coggle Diagram
บทที่ 10 บัญชียาหลักแห่งชาติ ยาสามัญประจำบ้าน
เกณฑ์การพิจารณาคัดเลือกยา
1.ระบบการคัดเลือกยาต้องเป็นไปตามความจำเป็นในการป้องกันและแก้ไข
ปัญหาด้านสุขภาพของประเทศไทยเป็นหลัก
ระบบการคัดเลือกต้องแสดงข้อมูลเชิงประจักษ์ที่ละเอียดพอ เอื้อให้เกิด
การใช้ข้อมูลครบถ้วนในการตัดสินใจ
การคัดเลือกและแสดงรายการยา ให้ใช้ชื่อสามัญของยา รูปแบบยา ความ
แรง ขนาดบรรจุ ยกเว้นในกรณีที่ไม่ระบุจึงใช้ความแรงและขนาดบรรจุอื่นได้
ต้องคำนึงถึงข้อมูลเกี่ยวกับคุณภาพยา เช่น รูปแบบยา การเก็บรักษา
ความคงตัวของยา
5.ต้องคำนึงถึงข้อมูลเชิงเศรษฐศาสตร์ด้านค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้น ราคายา ความสามารถในการจ่ายทั้งของ ระบบประกันสุขภาพต่างๆ สังคมและ ประชาชน ตลอดจนฐานะเศรษฐกิจของประเทศ
• 6. ในกรณีที่ยามีคุณสมบัติครบตามเกณฑ์การพิจารณา แต่ไม่มีการขึ้น ทะเบียนตำรับยา หรือไม่มีจำหน่ายในประเทศ ให้
กำหนดรายการยา ดังกล่าวไว้ในบัญชียาหลักแห่งชาติ และเสนอเป็นยากำพร้า
กรณียาที่อยู่ระหว่างการติดตามความปลอดภัย (Safety
Monitoring Program: SMP)
8.ควรเป็นยาเดี่ยว หากจำเป็นต้องเป็นยาผสมจะต้องมีข้อมูลที่เชื่อถือ ได้ที่แสดงว่ายาผสมมีข้อดีกว่าหรือ เท่าเทียมกับยาเดี่ยวในด้านความ ปลอดภัย ประโยชน์และค่าใช้จ่าย
หากเป็นยาที่มีหลายข้อบ่งใช้ แต่มีความเหมาะสมที่จะใช้เพียงบาง ข้อบ่งใช้ ให้ระบุข้อบ่งใช้และเงื่อนไขการสั่งใช้ยาเพื่อให้การใช้ยา
ยาในบัญชี จ (2) มีเกณฑ์การพิจารณาเพิ่มเติมเป็นการเฉพาะ กล่าวคือ เป็นยาที่จำเป็นต้องใช้สำหรับผู้ป่วยเฉพาะรายมี
จำนวนผู้ป่วย ไม่มากและยามีค่าใช้จ่ายสูง
บัญชียาหลักแห่งงชาติ
“บัญชียาสำหรับโรงพยาบาลและสถานบริการสาธารณสุข”
“บัญชียาจากสมุนไพร
การจัดประเภทรายการยา
บัญชี ก.เหมาะกับสถานพยาบาลระดับปฐมภูมิที่ไม่มีแพทย์ประจำ เช่น รพสต.
บัญชี ข.คือ รายการยาที่ใช้ส าหรับข้อบ่งใช้หรือโรคบางชนิดที่ใช้ยาในบัญชี ก
ไม่ได้ หรือไม่ได้ผล หรือใช้เป็นยาแทนยาในบัญชี ก ตามความจำเป็น
บัญชี ค หมายความว่า รายการยาที่ต้องใช้ในโรคเฉพาะทางโดยผู้ชำนาญ
หรือผู้ที่ได้รับมอบหมายจากผู้อำนวยการของสถานพยาบาลนั้นๆ
บัญชี ง.การสั่งใช้ยาให้สมเหตุผล คุ้มค่า สมประโยชน์ สถานพยาบาลจะต้องปฏิบัติตาม
เงื่อนไข
บัญชี จ.
บัญชี จ(๑)รายการยาสำหรับโครงการพิเศษของกระทรวง
บัญชี จ(๒)รายการยาสำหรับผู้ป่วยที่มีความจำเป็นเฉพาะ
เงื่อนไขการสั่งใช้ยา
หากยารายการใดมีหลายข้อบ่งใช้ แต่มีความเหมาะสมที่จะใช้เพียงบางข้อบ่งใช้ หรือมีแนวโน้ม
ว่าจะมีการสั่งใช้ไม่ถูกต้อง จะระบุข้อบ่งใช้ไว้ในเงื่อนไขการสั่งใช้ยา
การแสดรูปแบบยา (dosage form)
ยาเม็ด
ยาฉีด
ยาน้ำ
ยาเหน็บ
ยาทา
ยาพ่น
ยาสำหรับสูดดม
ยาอมใต้ลิ้น
ยาตา ยาห
ยาอม
ยาดมสลบ
ยาสามัญประจำบ้าน
1.ยาแก้ปวดท้อง ท้องอืด ท้องข้น ท้องเฟ้อ
สรรพคุณ บรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียด
2.ยาแก้ท้องเสีย
3.ยาระบาย
4.ยาถ่ายพยาธิสำไส้
5.ยาบรรเทาอาการปวด ลดไข้
6.ยาแก้แพ้ ลดน้ำมูก
7.ยาแก้ไอ ขับเสมหะ
8.ยาดมหรือยาทาแก้วิงเวียน หน้ามืด คัดจมูก
9.ยาแก้เมารถ เมาเรือ
10.ยาสำหรับโรคตา
11.ยาสำหรับโรคปากแและลำคอ
12.ยาใส่แผล ล้างแผล
13.ยารักษาแผลติดเชื้อ ไฟไหม้ น้ำร้อนลวก
14.ยาบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ แมลงกัดต่อย
15.ยาสำหรับโรคผิวหนัง
16.ยาบำรุงร่างกาย
การแบ่งยาตามพระราชบัญญัติยา
1.ยาแผนปัจจุบัน หมายถึง ยาที่มุ่งหมายส าหรับใช้ในการประกอบวิชาชีพเวชกรรมการ
ประกอบโรคศิลปะแผนปัจจุบัน หรือการบ าบัดโรคสัตว
ยาแผนโบราณ หมายถึง ยาที่ใช้ในการประกอบโรคศิลปะแผนโบราณหรือในการบำบัด โรคของสัตว์ ซึ่งมีปรากฏอยู่ในตำรายาแผนโบราณที่รัฐมนตรีประกาศ หรือยาที่รัฐมนตรี ประกาศให้เป็นยาแผนโบราณ หรือได้รับอนุญาตให้ขึ้นทะเบียนตำรับยาเป็นแผนโบราณ
ยาอันตราย คือ ยาแผนปัจจุบันที่มีอันตรายสูงกว่ายาสามัญประจำบ้าน การใช้ยานี้จึงต้องผ่านการดูแลจากเจ้าหน้าที่สาธารณสุข เช่น แพทย์ หรือเภสัชกร ยาในกลุ่มนี้จะมี คำว่า “ยาอันตราย”
ยาสามัญประจำบ้าน คือ ยาที่กระทรวงสาธารณสุขคัดเลือกไว้ให้ประชาชน สามารถเลือกใช้ได้เอง โดยไม่ต้องผ่านการควบคุมดูแลจากเจ้าหน้าที่สาธารณสุข เนื่องจากยาในกลุ่มนี้สามารถหาซื้อได้โดยทั่วไป ยาสามัญประจำบ้านจะต้องมีขนาด บรรจุ และรายละเอียดบนฉลากตามที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด โดยเฉพาะ อย่างยิ่งจะต้องมีคำว่า “ยาสามัญประจำบ้าน”
ยาแผนปัจจุบันบรรจุเสร็จที่มิใช่ยาอันตราย คือ ยาแผนปัจจุบันที่ กระทรวงสาธารณสุขมิได้จัดให้เป็นยาสามัญประจำบ้าน ยาควบคุมพิเศษ
ยาควบคุมพิเศษ คือ ยาแผนปัจจุบันที่ก่อให้เกิดอันตรายได้ง่าย แม้ จะใช้อย่างถูกต้อง ยานี้จึงต้องผ่านการควบคุมดูแลในการใช้จากแพทย์โดย ใกล้ชิด แพทย์แผนปัจจุบันเท่านั้นที่มีอำนาจสั่งจ่ายยาควบคุมพิเศษ
วัถุออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทและยาเสพติด คือ ยาแผน ปัจจุบันที่ก่อให้เกิดการเสพติดได้ง่าย และมีผลเปลี่ยนแปลงสภาพทางจิต ประสาทของผู้เสพ และมักจะมีผลกระทบโดยตรงต่อสังคมรอบข้าง แพทย์ แผนปัจจุบันเท่านั้น
