ยากิน
DM

2.Biguanides

3.Alpha-glucosidase inhibitors

4.Thiazolidinediones(TZDs)

5.Nonsulphonylureas Secretagogues (Meglitinides)

6.Dipepidyl Peptidase 4 (DPP-4) inhibitors

7.Sodium Glucose Cotranspoeter 2 inhibitors (SGLT2)

  1. Sulfonylureas (SU)
  1. First generation
  • Acetohexamide
  • Chlorpropamide**
  • Tolazamide
  • Tobutamide

(ใช้น้อยมาก แทบไม่มีใช้แล้ว)

  1. Second generation
  • glipizide**
  • glibenclamide(glyburide)**
  • glimepiride**
  • gliclazide**

(** ตัวที่มีขายในไทย)

MOA : จับกับ SU receptor ที่ผิวของตับอ่อน

  • กระตุ้น เบต้า cell ของตับอ่อน ให้หลั่ง insulin ออกมา
  • ไม่มีผลต่อไขมันในเลือด
  • ลด FPG ได้ 60-70 mg/dL
  • ลด HbA1C ~ 1-2%
  • ถ้า glucose > 300 mg/dL ยาเริ่มออกฤทธิ์ได้ไม่ดีเเล้ว

Indication: ใช้เดี่ยวๆ / ร่วมกับกลุ่มอื่น

pt.ที่ตอบสนองยากลุ่มนี้ดี

  • เริ่มเป็น DM type 2 เมื่อายุมากกว่า 40 ปี
  • เป็นเบาหวานมาไม่เกิน 5 ปี
  • นน.ตัวปกติ
  • ไม่เคยใช้ insulin มาก่อน / ใช้มาไม่เกิน 40 uint
  • นต.ในเลือดไม่เกินกว่า 250-300 mg/dL

MOA :

  • เพิ่มความไวต่อ insulin ใน tissue ต่างๆ
  • ลดการสร้าง glucose จากตับ
  • ลดการดูดซึม glucose จากทางเดินอาหาร
  • ลด LDL ,TG ~ 8-15 mg/dL
  • เพิ่ม HDL ได้

ยามี 2 ตัว

  • Metformin (Glucophage) ⚠ Max dose = 2,550 mg/day
    Phenfoemin

Indication: ใช้เดี่ยวๆ / ร่วมกับกลุ่ม Sulfonylurea ใน DM type 2
Efficacy : ดีพอๆกับ SU

  • ลด FPG ได้ 60-70 mg/dL
  • ลด HbA1C ~ 1.5-2.1%
  • แม้ glucose > 300 mg/dL ก็ยังสามารถออกฤทธิ์ได้ดีอยู่
  • ทำให้นน.ตัวลดได้
  • ลดความเสี่ยงของการเกิด macrovascular complication ได้

ADRs ; ไม่มีภาวะ Hypoglycemia (ถ้าใช้มันเดี่ยวๆ)

  1. GI ; กินแล้วไม่สบายท้อง ท้องเสีย อาเจียน
    เป็นแบบชั่วคราว อาการหายเองได้ภายใน 2 วีค
    แก้โดยให้ Titrate Dose
  2. Metallic Taste ; พบบ่อย
  3. Does not hypoglycemia
  4. Lactic acidosis
  5. รบกวนการดูดซึม Vit.B12 ; ควรได้ supplement ร่วมด้วย

ข้อห้ามใช้ ❌

  • pt.ไตบกพร่อง ; > 1.5 mg/dL men (1.4 women)
  • ภาวะ hypoxia หัวใจล้มเหลว ติดเชื้อในกสล.
  • ตับบกพร่อง
  • คนท้อง
  • ติดสุราเรือรั้ง
  • มีภาวะ metabolic acidosis เรื้อรัง หรือเฉียบพลัน
  • เคยเกิด lactic acidosis

ตัวยา

  1. Acarbose : 75-100 mg (Max dose)
  2. Vogibose : 0.6 mg
  3. Migitol : 50-100 mg

MAO

  • ออกฤทธิ์โดยตรงกับระดับ Glucose ในร่างกาย
  • ❌ การทำงานของ enzyme alpha glucosidase ที่อยู่ที่ brush border membrane ทำให้ complex carbohydrate ไม่ถูดย่อยไปเป็น monosaccharide
  • ชะลอการดูดซึม Glucose เข้ากสล.
  • ลดระดับน้ำตาลหลังอาหาร
  • ❌ enzyme Amylase ของตับอ่อน (ยกเว้น Voglibose)

MAO : ออกฤทธิ์คล้าย Metformin

  • เพิ่ม insulin sensitivity
  • ลดการสร้าง glucose จากตับ
  • ไม่มีฤทธิ์ ❌ glucose ที่ลสล.

Efficacy

  • ลดระดับน้ำตาลได้ช้า หลัง 6 เดือนจากการเริ่มยา
  • ลด FPG ~ 60-70 mg/dL
  • ลด HbA1C ~ 1-1.5%

ตัวยา (ใช้ร่วมกับ insulin ได้ แต่ระวัง Edema)

  • Pioglitazone (Actos) 
    > ลด TG    
> เพิ่ม HDL 
> Met.ตับ CYP2C8,3A4
> ขับออกทางไต
  • Rosiglitazone (Avandia)
    • เพิ่ม LDL, HDL

    • Met.ตับ CYP2C8,2C9

    • ขับออกทางไต(2/3),อจร. (1/3)

ADRs ⚠

  • Edema
  • พิษต่อตับ >> ติดตามค่า ALT สม่ำเสมอ
  • นน.เพิ่ม จากการที่ไขมันสะสมใต้ผิวหนังและเกิดการคั้งของน้ำ
  • เสี่ยงกระดูกพรุน+หัก ในหญิง
  • เสี่ยงมะเร็งกพ.ปสว.
  • ไม่ต้องปรับยาตามค่าไต

ตัวยา

  1. Nateglinide
    Dose 120 ก่อนอาหาร
  2. Repaglinide
    Dose 0.5 mg ac 15 min วันละ 3 ครั้ง

(ต้องรับประทานก่อนอาหารไม่เกิน15 นาที เพราะยาออกฤทธิ์ลดน้ำตาลหลังมื้ออาหารเด่น ถ้ามื้อไหนกินอาหารน้อยก็ไม่ต้องกินยาก็ได้)

MOA

  • กระตุ้นการหลั่ง insulin ที่ตับอ่อน โดยจับคนละ receptor กับ ยากลุ่ม SU
  • ออกฤทธิ์เหมือนกลุ่ม SU แต่ออกฤทธิ์เร็วกว่าและสั้นกว่า
  • เหมาะควบคุมระดับน้ำตาลหลังมื้อาหาร ในคนที่กินอาหารไม่ตรงเวลาและปริมาณอาหารไม่เท่ากันในแต่ละมื้อ
  • ไม่มีผลต่อระดับไขมัน

ADRs

  1. Hypoglycemia ไม่ค่อยเกิด เกิดน้อยกว่ากลุ่ม SU
  2. นน.ตัวเพิ่มได้เล็กน้อย

ตัวยา

  1. Sitagliptin
  • ขับออกทางไตในรูป unchanged
  • ระวังในหญิงให้นมและเด็ก
  • ปรับยาตามค่าไต ปกติ dose 100mg OD
  1. Vildagliptin
  2. Saxagliptin
  3. Alogliptin
  4. Linagliptin

MAO

  • ยับยั้ง enzyme DPP4 แบบผันกลับ
  • R > S enantiomer
  • No hypoglycemia
  • ไม่ทำให้นน.เพิ่ม

MOA

  • SGLT2 อยู่ที่ proximal renal tubule ปกติทำหน้าที่ดูดกลับ glucose เข้ากสล.
  • ยับยั้งการดูดกลับ glucose ที่ท่อไต
  • เพิ่มการขับ glucose ออกทางไต
  • ลด plasma glucose concentration

ตัวยา

  • Canagliflozin
  • Dapaglipflozin
  • Empaglifozin
  • Remogliflozin
  • Ipragliflozin

Efficacy

  • ขยก. ค่า GFR และ Plasma glucose concentration
  • ไม่ทำให้เกิด hypoglycemia เพราะ ไม่ได้เกี่ยวข้องกับ insulin
  • ใช้ในคนที่ใช้ Metformin ไม่ได้
  • ลด นน.ตัวและ fat mass ได้
  • ขับปสว. และ ลดความดันในผู้ป่วยเบาหวานได้

ข้อห้ามใช้ ❌

  • DM type 1 และ เบาหวานจากตับอ่อนถูกทำลาย ผ่าตัดตับอ่อน
  • มีภาวะ ketosis , severe hyperglycemai
  • ตั้งครรภ์ ยาผ่านรกได้
  • ติดเชื้อเฉียบพลัน ไข้สูง
  • shock and tissue ขาด Oxygen
  • ไตวาย โรคตับรุนแรง
  • แพ้ยากลุ่ม sulfonamides

ADRs

  1. Hypoglycemia เกิดบ่อย
  2. นน.ตัวเพิ่ม
  3. Rash / Hypersensitivity
  4. Hyponatremia (Chlorpropamide)
  5. Disulfiram-like reaction (กินยาร่วมกับ แอลกอฮอล์)
    : หน้าแดง ร้อน หายใจลำบาก ไม่มี N/V

Indication : ใช้เดี่ยว/ร่วมกับกลุ่มอื่น
Efficacy ลดพวกนี้ได้น้อย

  • ฤทธิ์ลด FPG 25-30 mg/dL
  • ลด HbA1C ~ 0.7-1%
  • ลด TG ได้
  • ไม่ลดนน.ตัว

ADRs

  1. GI SEs : อึดอัด แน่นท้อง ท้องเสีย อาการจะลดลงถ้าใช้ยาอย่างต่อเนื่อง
  2. ไม่มี Hypoglycemia

Dose

  • Effect ยาลด ถ้ากินอาหาร คาร์โบ น้อย
  • กินพร้อมอาหารมื้อหลักคำแรก
  • ตามยาตามขนาดมื้ออาหารที่กินได้ ไม่เกิน max dose

ข้อห้ามใช้ ❌

  • เบาหวานชนิด 1
  • ตับมีปัญหา ค่า ALT>100 ห้ามใช้ยานี้
  • ภาวะหัวใจล้มเหลว เลือดจาง

By Waranya 2068