Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่2 ลักษณะเฉพาะทางพฤกศาสตร์, น.ส.สุทธิกมล หนองเหล็ก เลขที่ 91 ปี 2…

- - - - 1.การตากแห้ง
        
        ได้ประสิทธิภาพที่ดีทีสุดทั้งในแง่
        
        ปริมาณ
        
        น้ำหนัก
        
        คุณภาพ
      - 3.การบดปั่นให้เป็นผง
        
        เป็นวิธีที่สะดวก
        
        สมัยโบราณนิยมนำมาตากแห้ง และใช้ครกโขรกให้ละเอียด
      - 4.การสกัดน้ำมันหอมระเหย
        
        มาปรุงเป็น
        
        ยาหอม
        
        ยาทา
        
        ยาดม
      - 2.การให้มีขนาดเล็กลง
        
        นำเอาสมุนไพรมาทำให้ขนาดเล็กลง และนำไปตากแห้ง
        
        เพื่อให้ปริมาณน้ำของ สมุนไพรลดลง
        
        นิยมใช้กับ
        
        เปลือก
        
        ลำต้น
        
        ราก
  - - - ป้องกันความชื้น
      - ป้องกันเชื้อรา
    - - อากาศปลอดโปร่ง
      - ไม่โดนแสงแดดจัด
      - ไม่เป็นแหล่งเพาะเชื้อ
      - พื้นที่แห้งและเย็น
      - ป้องกันแมลงและโรค
- - - - ยาประสมแล้ว มวนบุหรี่สูบเอาควัน เช่น บุหรี่
      - ยาประสมแล้ว ใช้เป็นยาทา
      - ยาประสมแล้ว ตำเป็นผงกวนให้ละเอียด ใส่กล้องเป่าทางจมูกและคอ
      - ยาประสมแล้ว ใช้เป็นลูกประคบ
      - ยาเผาหรือเผาให้ไหม้ ตำเป็นผงบดให้ละเอียด ละลายน้ำกระสายต่าง ๆ กิน
      - ยาประสมแล้ว ทำเป็นยาพอก
      - ยาตำเป็นผงแล้ว บดให้ละเอียด ละลายน้ำกระสายต่าง ๆ กิน
      - ยาประสมแล้ว บดละเอียดเป็นผงแล้ว ปั้นเป็นเม็ดหรือลูกกลอนกลืนกิน
      - ยาประสมแล้ว ต้มเอาน้ำสวน
      - ยาประสมแล้ว บดเป็นผงปั้นเป็นแท่งหรือเป็นแผ่น แล้วใช้เหน็บ
      - ยาประสมแล้ว ต้มเอาน้ำชะ
      - ยาประสมแล้ว บดเป็นผง ตอกอัดเม็ด
      - ยาประสมแล้ว ต้มเอาน้ำแช่
      - ยาประสมแล้ว บดเป็นผง ปั้นเม็ดแล้วเคลือบ
      - ยาประสมแล้ว ต้มแล้วเอาน้ำอาบ
      - ยาประสมแล้ว ทำเป็นเม็ดแคปซูล
      - ยาประสมแล้ว ต้มเอาน้ำบ้วนปาก
      - ยาประสมแล้ว ห่อผ้าบรรจุลงในกลักเอาไว้ใช้ดม
      - ยาหุงด้วยน้ำมัน เอาน้ำมันใส่กล้องเป่าบาดแผลและฐานฝี
      - ยาประสมแล้ว ใส่กล้องติดไฟใช้ควันเป่าบาดแผลและฐานฝี
      - ยากลั่นเอาน้ำเหงื่อ เช่น กลั่นสุรา เอาน้ำเหงื่อกิน
      - ยาประสมแล้ว เผาไฟหรือโรยบนถ่านไฟ ใช้ควันรม
      - ยาเผาให้เป็นด่าง เอาด่างนั้นแช่น้ำไว้ แล้วรินแต่น้ำกิน
      - ยาประสมแล้ว ต้มเอาไอรมหรืออบ
      - ยากัดด้วยเหล้าหรือแอลกอฮอล์ หยดลงน้ำกิน
      - ยาประสมแล้ว กวนเป็นยาขี้ผึ้งปิดแผล ซึ่งเรียกว่ายากวน
      - ยาดองแช่ด้วยน้ำท่าหรือน้ำสุรา แล้วรินแต่น้ำกิน
      - ยาสับเป็นชิ้นเป็นท่อนใส่ลงในหม้อเติมน้ำต้ม แล้วรินแต่น้ำกิน
    - - การบริหารยาเข้าด้วยกัน
- - - - การเตรียม
        
        หั่นต้นสมุนไพรสดให้เป็นชิ้นเล็กๆ บางๆ
        
        ผึ่งแดดให้แห้ง
        
        ใช้สมุนไพรแห้งชง
      - การชง
        
        เติมน้ำเดือดลง ไป ๑๐ ส่วน
        
        ปิดฝาตั้งทิ้งไว้ ๑๕-๒๐ นาที
        
        ใช้สมุนไพร ๑ ส่วน
    - - การเตรียม
        
        บดต้นไม้ยาให้แตกพอหยาบๆ
        
        ห่อด้วยผ้าขาวบางหลวม ๆ
        
        ใช้สมุนไพรแห้งดอง
      - การดอง
        
        เติมเหล้าโรงให้ท่วมห่อยา ตั้งทิ้งไว้ ๗ วัน
    - - การเตรียม
        
        เอาสมุนไพรมาขดมัดรวมกันเป็นท่อนกลม ยาวขนาด ๑ ฝ่ามือ
        
        ปริมาณที่ใช้โดยทั่วไป คือ ๑ กำมือ
      - การต้ม
        
        เทน้ำลงไปพอให้น้ำท่วมยาเล็กน้อย (ประมาณ ๓-๔ แก้ว)
        
        ต้มให้เดือดนาน ๑๐-๓๐ นาที
        
        ต้มนี้ต้องกินในขณะที่ยายังอุ่นๆ
    - - การเตรียม
        
        นำสมุนไพรสดๆ มาตำให้ละเอียดหรือจนกระทั่งเหลว
        
        ถ้าตัวยาแห้งไป ให้เติมน้ำลงไปจนเหลว
      - การคั้น
        
        คั้นเอาน้ำยาจากสมุนไพรที่ตำไว้นั้นมารับประทาน
      - สมุนไพรบางอย่าง
        
        เช่น
        
        กระทือ
        
        กระชาย
        
        ให้นำไปเผาไฟให้สุกเสียก่อนจึงค่อยตำ
    - - การเตรียม
        
        1.หั่นสมุนไพรสดให้เป็นแว่นบางๆ
        
        ผึ่งแดดให้แห้ง
        
        บดเป็นผงในขณะที่ยายังร้อนแดดอยู่ เพราะยาจะกรอบบดได้ง่าย
      - การปั้นยา
        
        ตั้งทิ้งไว้ ๒-๓ ชั่วโมง
        
        ปั้นยาเป็น ลูกกลมๆ เล็กๆ ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๑ เซนติเมตร
        
        ใช้ผงยาสมุนไพร ๒ ส่วน ผสมกับน้ำผึ้ง หรือน้ำเชื่อม ๑ ส่วน
        
        เสร็จแล้วผึ่งแดดจนแห้ง
        
        จากนั้นอีก ๒ สัปดาห์ ให้นำมาผึ่งแดดซ้ำอีกที
    - - การเตรียม
        
        ใช้สมุนไพรสดตำให้แหลกที่สุดให้พอเปียก แต่ไม่ถึงกับเหลว
        
        ถ้ายาแห้ง ให้เติมน้ำหรือเหล้าโรงลงไป
      - การพอก
        
        ต้องคอยหยอดน้ำให้ยาเปียกชื้นอยู่เสมอ
        
        เปลี่ยนยาวันละ ๓ ครั้ง
- - - - ยาต้มผสมด้วยแก่นไม้ เครื่องเทศ โกฐเทียน หัวพืชแห้ง
        
        ถ้าต้มอุ่น เช้า-เย็นทุกวัน อายุ 7-15 วัน
      - ยาต้มผสมด้วยแก่นไม้ เครื่องเทศ โกฐเทียน
        
        ถ้าต้มอุ่น เช้า-เย็นทุกวัน มีอายุ 7-10 วัน
      - ยาเม็ดที่ผสมด้วยใบไม้ล้วน
        
        ต้มกินได้ครั้งเดียว แล้วเททิ้ง
    - - ยาเม็ดที่ผสมด้วยหัว เหง้า แก่น โกศเทียน แร่ธาตุ
        
        18 เดือน เริ่มเสื่อมคุณภาพ
        
        2 ปี อาจหมดคุณภาพ
      - ยาเม็ดที่ผสมด้วยใบไม้ หัว โกศเทียน แร่ธาตุ
        
        8 เดือน เริ่มเสื่อมคุณภาพ
        
        2 ปี อาจหมดคุณภาพ
      - ยาเม็ดที่ผสมด้วยแก่นไม้ล้วน
        
        1 ปี เริ่มเสื่อมคุณภาพ
        
        2 ปี อาจหมดคุณภาพ
      - อายุของยาเม็ดนี้ ขึ้นอยู่กับการรักษา
      - ยาเม็ดที่ผสมด้วยใบไม้ล้วน
        
        6-8 เดือน เริ่มเสื่อมคุณภาพ
        
        1 ปี อาจหมดคุณภาพ
    - - ยาผงที่ผสมด้วยใบไม้และแก่นไม้ อย่างละครึ่ง
        
        อายุประมาณ 4-6 เดือน
      - ยาผงที่ผสมด้วยแก่นไม้ โกฐเทียน
        
        อายุประมาณ 6-8 เดือน
      - ยาอาจเสื่อมคุณภาพช้ากว่านี้ ถ้าเก็บรักษาดี ไม่ถูกแดด ฝน ความชื้น
      - ยาผงที่ผสมด้วยใบไม้ล้วน ๆ
        
        อายุประมาณ 3-6 เดือน
    - - ยาดองที่ผสมด้วยของเค็มมาก ๆ
        
        เช่น
        
        ดีเกลือ
        
        ตัวยาแห้งดี
        
        เกลือ
        
        ปรุงถูกต้อง มีอายุประมาณ 2 ปี
      - ยาดองอื่นๆ ที่ไม่ได้เข้าตัวยาเค็ม ๆ มีอายุประมาณ 1 ปี