Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Case 1 การพยาบาลในระยะตั้งครรภ์ - Coggle Diagram

- - - - ระบบอวัยวะสืบพันธุ์สตรีเชิงกราน
      - ประวัติโรคธาลัสซีเมีย
      - โรคอื่น ๆ
    - - สถานภาพสมรส
      - การใช้ยาและสิ่งเสพติด
        
        บุหรี่
        
        สุรา
        
        ยาบางประเภทอาจส่งผลต่อการเจริญเติบโตของทารกหรือทำให้ทารกพิการ
      - ประวัติทางพันธุกรรมบ่งบอกถึงโรคที่สามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้
      - ระดับการศึกษา
      - ฐานะทางเศรษฐกิจและรายได้
  - - - •การคาดคะเนคลอดถูกต้องหรือไม่
      - •ปริมาณน้ำคร่ำผิดปกติหรือไม่
      - •การเจริญเติบโตของทารกในครรภ์
      - •การมีเนื้องอกในมดลูก
      - •การตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก
      - •การตั้งครรภ์นอกมดลูก
    - - 1) การดู (Inspection)
        
        ขนาดหน้าท้อง
        
        ลักษณะทั่วไปของท้อง
        
        แนวของมดลูก
        
        การเคลื่อนไหวของทารกในครรภ์
        
        สังเกตบริเวณเหนือหัวหน่าวราบหรือปุ่มลงไป
      - 2) การคลำ (Palpation)
        
        4 ขั้นตอน
        
        First Leopold Handgrip (Fundal grip)
        
        Second Leopold Handgrip (Umbilical grip)
        
        Third Leopold Handgrip (Pawlick's grip)
        
        Fourth Leopold Handgrip (Bilateral inguinal grip)
  - - - ตรวจร่างกายทั่วไปต้องเป็นระบบตั้งแต่ศีรษะลงไปจนถึงเท้าเพื่อดูภาวะซีดหรือต่อม Thyroid โตหรือไม่ เต้านมและหัวนมมีปัญหาหรือไม่ เช่น หัวนมบอดหรือบุ๋มถ้าพบควรแนะนำวิธีการแก้ไขหัวนมก่อนคลอด เช่น Hoffman'smaneuver, Nippleshield, Nipplepuller, การฟังHeart, Lungs
        
        เพิ่มเติม
        
        ท่าเดิน
        
        เดินขากระเผลก
        
        อาจมีความพิการหรือความผิดปกติของกระดูกเชิงกราน
        
        ทำให้คลอดยาก
  - - - ตรวจหา Albumim
        
        ทุกครั้งที่มาฝากครรภ์
      - ตรวจหา Sugar
- - - - กรณีศึกษาอายุครรภ์ไม่สัมพันธ์กับระดับยอดมดลูก
  - - - คิดเป็นสัปดาห์จะได้ 15/7 = 21 สัปดาห์ 5 วัน
        
        เพราะฉะนั้นอายุครรภ์นับจาก L.M.P จนถึงมาฝากครรภ์จะมีอายุครรภ์ 21 สัปดาห์ 5 วัน
        
        ปัญหาที่พบ
        
        อายุครรภ์ 21 สัปดาห์ มาฝากครรภ์ OF positive Hct 32.6% VDRL reactive
        
        อายุครรภ์ 28 สัปดาห์ ตรวจความเข้มข้นเลือด 29% เกิดภาวะซีดและมีระดับยอดมดลูกกับหน้าท้องน้อยกว่าอายุครรภ์
        
        อายุครรภ์ 34 สัปดาห์มีขนาดมดลูกน้อยกว่าอายุครรภ์มีระดับของยอดมดลูกกับหน้าท้องน้อยกว่าอายุครรภ์
        
        การนัดครั้งต่อไปควรจะอยู่ในช่วง 24 สัปดาห์ ทารกอยู่ในท่า longitudinal lie ส่วนนำคือก้น ลำตัวโค้ง ทารกมีการเจริญเติบโตช้าลง พื้นที่ในท้องไม่พอเริ่มทำให้ตัวงอกอีกครั้งผิวหนังแดง เริ่มลืมตาได้ ยังไม่เข้าสู่อุ้งเชิงกราน เนื่องจากยังไม่เกิดกลไก Engagement แม่จะรู้สึกท้องลด จะเกิดก่อนคลอดประมาณ 2 สัปดาห์
        
        คลำพบ ballottement ได้ large part อยู่ด้านซ้ายมือของหญิงตั้งครรภ์คลำพบก้อนนิ่ม ๆ บริเวณหัวเหน่า คลำท่าที่ 4 พบปลายนิ้วของผู้ตรวจสอบชนกัน
        
        ได้ยินเสียงหัวใจทารก (fetal heart sound) โดยการฟังเสียงผ่านผนังหน้าท้องสตรีมีครรภ์ถ้าใช้ fetoscope จะได้ยินเสียงประมาณสัปดาห์ที่ 17-20 ของการตั้งครรภ์หากใช้ Doppler สามารถได้ยินเสียงตั้งแต่สัปดาห์ที่ 12-14 ของการตั้งครรภ์เสียงหัวใจทารกที่ปกติจะเป็นเสียงคู่ ได้ยินเสียง funic Souffle หรือ umbilical cord Soufle เป็นเสียงเลือดที่สายสะดือทารกในครรภ์ซึ่งเป็นเสียงแผ่วเบาดังฟู่ จากการถูกกด หรือสายสะดือบิด มีอัตราการเต้นเท่ากับเสียงหัวใจทารก
        
        ฟังบริเวณหน้าท้องได้ยินเสียงฟูเท่ากับเสียง FHS 146 ฟังบริเวณหน้าท้อง (ปกติ 110-160)
        
        ขั้นตอนการฟังสียงหัวใจทารกในครรภ์ มีดังนี้
        
        ตรวจครรภ์ด้วยวิธี Leopold Handgrip โดยการคลำหน้าท้องของมารดา เพื่อค้นหาส่วนนำและท่าของทารกในครรภ์
        
        วางเครื่องมือตำแหน่งฟังเสียงหัวใจทารก ในครรภ์ได้ชัดเจนเพื่อง่ายต่อการนับ
        
        คลำหน้าท้องของมารดาเพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีการหดรัดตัว ของมดลูกและนับเสียงหัวใจทารกในครรภ์ระยะพัก
        
        นับ matemal radial pulse ขณะฟังเสียงหัวใจทารกในครรภ์เพื่อแยกอัตราการ เต้นของหัวใจทารกในครรภ์กับอัตราการเต้นของ หัวใจมารดา
        
        นับอัตราการเต้นของหัวใจทารกในครรภ์นาน 60 วินาทีขณะที่ไม่มีการหดรัดตัวของมดลูกเพื่อประเมิน อัตรา baseline การเต้นของหัวใจทารกในครรภ์
        
        นับอัตราการเต้นของหัวทารกในครรภ์ขณะที่มี การหดรัดตัวของมดลูกและ 30 วินาทีหลังหด รัดเพื่อประเมินการเพิ่มหรือลดลงของอัตราการเต้น ของหัวใจทารกในครรภ์
- - - - โดยตลอดการตั้งครรภ์ควรเพิ่มขึ้น 11.6-16 กิโลกรัมและกรณีศึกษามาฝากครรภ์ในไตรมาสที่ 2 น้ำหนักจึงควรเพิ่มขึ้น 0.5 กิโลกรัม / สัปดาห์ในกรณีจึงมีการเพิ่มขึ้นของน้ำหนักน้อยเกินไปโดยต้องการพลังงานเพิ่มขึ้น 300 กิโลแคลลอรี่ต่อวันต้องการโปรตีนมากขึ้นเนื่องจากมีส่วนช่วยในการสร้างเซลล์และการเจริญเติบโตหากโภชนาการมารดาไม่เหมาะสมทำให้ทารกเกิดภาวะเองทารก IUGR ได้
        
        คำแนะนำ
        
        ในระยะตั้งครรภ์แนะนำให้สตรีตั้งครรภ์ทานหลากหลายเพื่อให้ได้สารอาหารทั้งคาร์โบไฮเดรต โปรตีนไขมันและวิตามิน
        
        ระยะตั้งระยะตั้งครรภ์ควรได้รับโปรตีน 71 ครั้งต่อวันโดยเฉพาะในช่วงระยะเวลาครึ่งหลังของการตั้งครรภ์เพื่อใช้ในการเพิ่มปริมาณเลือดและสร้างเนื้อเยื่อสตรีและทารกในครรภ์แหล่งโปรตีนสูงเช่นเนื้อสัตว์นมไข่ถั่วเมล็ดพืช
        
        คาร์โบไฮเดรตประมาณ 175 กรัมคาร์โบไฮเดรตซ้อนเดี่ยวพบได้ในผักและผลไม้ส่วนคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อนพบในข้าวแป้งพืชที่มีเส้นใยซึ่งจะดูดซึมน้ำได้ดีและจะป้องกันอาการท้องผูกได้
        
        กรดไขมันจำเป็นเช่นโอเมก้า 3 พบมากในปลาแซลมอน ปลาเฮริง
        
        ไตรมาสนี้สตรีตั้งครรภ์มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานระหว่างตั้งครรภ์ ครรภ์เป็นพิษเด็กโตช้าได้
- - - - ต่อหญิงตั้งครรภ์
        
        มีอาการคลื่นไส้อาเจียนอย่างรุนแรงในขณะตั้งครรภ์
        
        มีการแท้งเช่นมีการแท้งติดต่อกันหลายครั้ง (habitual)
        
        มีภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์
        
        นอนไม่หลับ ตื่นเต้น กระวนกระวาย
      - ต่อทารกในครรภ์
        
        ทารกจะมีอัตราการเต้นหัวใจเร็วกว่าปกติมีการเปลี่ยนแปลงของระบบหัวใจและมีอารมณ์หงุดหงิดเนื่องจากได้รับฮอร์โมนคอร์ติโชน (cortisone) ที่มากขึ้นของมารดาจากภาวะเครียด
        
        ทารกมีการเคลื่อนไหวมากขึ้น
        
        ทารกคลอดก่อนกำหนด
        
        ทารกมีน้ำหนักน้อย ตัวเล็ก
        
        ทารกภายหลังคลอดมีการขับถ่ายอุจจาระปัสสาวะมากกว่าปกติบางรายมีอาการปวดท้องท้องเดินโดยที่ตรวจไม่พบเชื้อโรค
- - - - 1) ฝึกท่าที่ถูกต้องในการยืนนั่งให้ไหล่คอและหลังอยู่ในแนวตรง
      - 2) ไม่ควรก้มเก็บของ แต่ควรย่อเข่าลงก่อนและไม่ควรยกของหนัก
      - 3) หลีกเลี่ยงการใส่รองเท้าส้นสูง
      - 4) นอนตะแคงใช้หมอนหรือผ้าหนุนหลังและข้อพับเข่า
      - 5) ฝึกการหายใจแบบลึกและออกกาลังกายเพื่อผ่อนคลาย
      - 6) ผ่อนคลายกล้ามเนื้อโดยการใช้ความร้อนความเย็นประคบหรืออาบน้ำด้วยน้ำอุ่น
      - 7) ออกกาลังกายท่า Pelvic rocking เพื่อบรรเทาอาการปวดหลัง
      - 8) ใช้การแพทย์ทางเลือกเช่นการกดจุด
      - 9) อาจใช้ยาแก้ปวดเช่น Tylenol ลดการปวดได้
      - 10) ไม่ควรซื้อยาคลายกล้ามเนื้อหรือยาลดการอักเสบมารับประทานเองควรปรึกษาแพทย์
  - - - 1) ให้พักผ่อนนอนหลับบ่อยๆ
      - 2) ควรลดกิจวัตรประจาวันหรือลดระดับการออกกำลังให้น้อยลง
      - 3) นอนหนุนหมอนให้ศีรษะสูงหรือนอนหงายศีรษะสูง
      - 4) ถ้ามีอาการเจ็บหน้าอกหรือไอเป็นเลือดมีไข้ควรปรึกษาแพทย์
  - - - 1) อธิบายให้สตรีตั้งครรภ์เข้าใจถึงสาเหตุของการปัสสาวะบ่อย
      - 2) หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอื่น เช่น กาแฟ ชา น้ำอัดลม
      - 3) ไม่ควรกลั้นปัสสาวะ เพื่อป้องกันการติดเชื้อระบบปัสสาวะ
      - 4) ควรดื่มน้ำให้น้อยลงในช่วงกลางคืนก่อนเข้านอน แต่ไม่ควรงดดื่มน้ำควรดื่มน้ำ 8 แก้ว
      - 5) ควรแนะนำการบริหารช่องคลอดโดยการขมิบกล้ามเนื้อรอบช่องคลอด (Kegel exercise) เพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ Pubococcygeus
  - - - 1) รับประทานอาหารให้ตรงเวลารับประทานอาหารที่ละน้อย แต่บ่อยครั้ง 5-6 มื้อต่อวันหลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันและอาหารรสจัด
      - 2) หลีกเลี่ยงการดื่มน้ำมาก ๆ ในระหว่างมื้ออาหารและควรแบ่งการดื่มน้ำทีละน้อย
      - 3) หลังรับประทานอาหารไม่ควรนอนทันทีควรนั่งอย่างน้อย 30 นาที
      - 4) ควรนอนตะแคงข้างขวาและใช้หมอน 2 ใบหนุนศีรษะและลาตัวให้สูงขึ้น
      - 5) เคี้ยวหมากฝรั่งเพื่อให้กรดมีฤทธิ์เป็นกลาง
      - 6) ถ้ามีอาการแสบร้อนยอดอกให้หายใจยาว ๆ ลึก ๆ และจิบน้ำทีละนิด
      - 7) หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
      - 8) หลีกเลี่ยงชากาแฟน้ำอัดลมและเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
      - 9) หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารก่อนเข้านอนเป็นเวลา 1-3 ชั่วโมง
      - 10) ถ้ารับประทานยาลดกรดเช่น Alum milk, Cimethidine หรือ Ranitidine แล้วอาการไม่ดีขึ้นควรพบแพทย์
      - 11) ถ้ามีอาการบวมมือหน้าพบโปรตีนในปัสสาวะและมีความดันโลหิตสูงปรึกษาแพทย์
  - - - 1) ให้นอนตะแคงซ้าย
      - 2) นั่งพักยกเท้าสูงประมาณ 30 นาทีในช่วงเวลาบ่ายและเวลาเย็น
      - 3) บริหารปลายเท้าโดยการกระดกปลายเท้าขึ้นลงและหมุนปลายเท้าเข้าออก
      - หลีกเลี่ยงการสวมเส่เสื้อผ้าที่รัดแน่นเกินไปหรือสวมถุงน่องที่ยาวระดับหัวเข่า
      - 5) ควรปรึกษาแพทย์ถ้าพบอาการบวมที่เท้าร่วมกับพบโปรตีนในปัสสาวะ ความดันสูง
  - - - 1) หลีกเลี่ยงการนั่งหรือยืนนาน ๆ และการนั่งไขว้ขา
      - 2) เพิ่มการไหลเวียนของเลือดที่ปลายเท้าโดยการสวมใส่ถุงน่องป้องกันเส้นเลือดขอด
      - 3) ยกปลายเท้าให้สูงกว่าระดับสะโพกให้กระดกปลายเท้าขึ้น 2-3 ครั้งทุกๆ 2-3 นาที
      - 4) ควรลูกเดินขึ้นทุก 2 ชั่วโมงเพื่อเพิ่มการไหลเวียนเลือดเป็นระยะ
      - 5) ควรสวมใส่เสื้อผ้าที่หลวมสบายไม่รัดแน่นและหลีกเลี่ยงการสวมถุงน่องที่ยาวสวมสูงกว่าเลือดขอด
      - 6) ในกรณีที่เป็นเส้นเลือดขอดที่อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกให้นอนตะแคงเป็นเวลา 15- 20 นาทีวันละ 2 ครั้ง
      - 7) รับประทานวิตามินซี
- - - - มีถุงน้ำคร่ำรั่วก่อนกำหนด
      - เคยมีประวัติการแท้ง
        
        งดมีเพศสัมพันธ์ในไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์เพื่อป้องกันการแท้งบุตร
      - มีเลือดออกทางช่องคลอด
    - - ในระยะท้ายของการตั้งครรภ์มดลูกจะมี ขนาดขยายใหญ่ขึ้นและมีความอึดอัดขณะ นอนหงาย
        
        ท่าที่เเนะนำ
        
        Side by side position
        
        Woman on top position
      - สตรีตั้งครรภ์ตรวจ VDRL reactive แปลผลการได้รับเชื้อมาก่อนแล้ว แต่เคยได้รับการรักษา
        
        ใช้ถุงยางอนามัยเพื่อป้องกันการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์
      - งดมีเพศสัมพันธ์ในช่วง 4 สัปดาห์ก่อนคลอดเพื่อป้องกันการคลอดก่อนกำหนดและป้องกันการติดเชื้อ
- - - - ในกรณีคุณแม่ที่ได้รับยาแคลเซียมและยาธาตุเหล็กซึ่งในฉลากยาอาจแนะนำให้รับประทานเวลาเดียวกันก็สามารถเลี่ยงปฏิกิริยาระหว่างยาได้คือรับประทานห่างกันประมาณ 2 ชั่วโมงโดยจะรับประทานยาตัวใดก่อนหรือหลังก็ได้
  - - - การดูแล
        
        ให้ยาเสริมธาตุเหล็กและโฟเลต
        
        ให้การรักษาถ้าผลตรวจซิฟิลิส Rapid test เป็นผลบวก
        
        ฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยักเข็มแรก
        
        ส่งต่อในรายที่มีความเสี่ยงสูง
        
        บันทึกข้อมูลทางคลินิกให้ครบถ้วน
      - คำแนะนำ
        
        แนะนำให้สตรีตั้งครรภ์หยุดสูบบุหรี่ดื่มสุราหรือสารเสพติดอื่น ๆ เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวสถานที่ติดต่อในกรณีที่มีภาวะฉุกเฉินอื่น ๆ นำสมุดฝากครรภ์มาด้วยทุกครั้งที่มาติดต่อรักษา
        
        แนะนำให้สตรีตั้งครรภ์พาสามีเพื่อนหรือสมาชิกในครอบครัวมาด้วยในการฝากครรภ์ครั้งต่อไปเพื่อให้มีส่วนร่วมในกิจกรรมและสามารถเรียนรู้การช่วยเหลือผู้ตั้งครรภ์
        
        ให้คำแนะนำเรื่องการมีเพศสัมพันธ์เน้นให้ทราบความเสี่ยงต่อการติดเชื้อหรือแพร่เชื้อ HIV ถ้าไม่ใช้ถุงยางอนามัยกำหนดนัดของการมาฝากครรภ์ตามนัด
    - - การดูแล
        
        ส่งอัลตราซาวด์เพื่อยืนยันอายุครรภ์ฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยักเข็มที่ 1 หรือ 2 (ถ้ายังไม่ได้รับการฉีดยามาก่อน)
        
        ให้คำแนะนำการปฏิบัติตัวในเรื่องการรับประทานอาหารการออกกำลังกายและการพักผ่อน
        
        การดูแลรักษาต่อเนื่องให้ยาเสริมธาตุเหล็ก
    - - คำแนะนำ
        
        ส่งอัลตราซาวด์
        
        ให้ยาเสริมธาตุเหล็ก ยาเม็ดแคลเซียม
        
        แนะนำการรับประทานอาหารการพักผ่อนการออกกำลังกาย
        
        ให้คำแนะเกี่ยวกับการเลือดออกในช่องคลอด ฯลฯ
    - - คำแนะนำ
        
        ให้ยาเสริมธาตุเหล็ก, แคลเซียม
        
        ให้ tetanus toxoid เข็มที่ 2
        
        แนะนำกรณีเจ็บครรภ์
        
        ทำตรางนัดหมายและบันทึกข้อมูลทางคลินิกให้ครบถ้วน
        
        แนะนำการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่การคุมกำเนิดและความสำคัญในการตรวจหลังคลอด
    - - คำแนะนำ
        
        แนะนำการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
        
        ให้ยาเสริมธาตุเหล็ก, ยาเม็ดแคลเซียม
        
        ให้นำสมุดสีชมพูมาด้วยทุกครั้ง
- - - - หลีกเลี่ยงกินอาหารที่มีกลิ่นแรงเพราะจะกระตุ้นให้คลื่นไส้
      - หลีกเลี่ยงอาหารทอดเพราะอาหารกลุ่มเหล่านี้จะย่อยยาก
      - ดื่มเครื่องดื่มที่มีรสเปรี้ยวเช่นมะนาวน้ำส้มซึ่งอาจช่วยบรรเทาอาการแพ้ท้องได้
      - สังเกตอาการแพ้ท้องที่เป็นน้อยเกิดช่วงไหนในแต่ละวันให้พยายามกินอาหารช่วงเวลานั้นมากกว่าเวลาอื่น ๆ
      - กินอาหารที่ละน้อย ๆ แต่บ่อยครั้งขึ้น
  - - - OF positive, HCT 32.6
        
        แนะนำอาหารที่เน้นธาตุเหล็กขณะตั้งครรภ์ต้องการ -1000mg ยกตัวอย่างเช่นเนื้อสัตว์ไข่แดงผักใบเขียว
        
        คำแนะนำด้านโภชนาการ
        
        แคลเซียมอาหารที่พบว่ามีแคลเซียมมากที่สุด คือนมเช่นนมพร่องไขมันควรพร้อมประทาน พร้อมมื้ออาหารไม่ควรรับประทานพร้อม ธาตุเหล็ก แต่ควรรับประทานพร้อมวิตามินดีเพื่อช่วยในการดูดซึม
        
        วิตามินโดยเฉพาะ folic ขณะตั้งครรภ์รับประทาน 0.6 มิลลิกรัม
        
        โซเดียมเช่นเกลือน้ำปลา แต่ควรรับประทานอย่าง จำกัด
        
        น้ำควรดื่มวันละ 8 แก้วเพื่อเพิ่มปริมาตรเลือด
  - - - พาหญิงตั้งครรภ์ไปหาหมอมีส่วนร่วมในการดูแลหญิงตั้งครรภ์รวมถึงชื่นชมและให้กำลังใจ
    - - บีบนวด
      - ดูแลเฝ้าระวังสัญญาณผิดปกติในหญิงตั้งครรภ์
      - เตือนในสิ่งสำคัญ