Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาในระบบทางเดินอาหาร (Gastrointestinal Drug) - Coggle Diagram
ยาในระบบทางเดินอาหาร
(Gastrointestinal Drug)
ยารักษาแผลในทางเดินอาหาร
มีอาการอักเสบหรือมีแผลบริเวณเยื่อบุผนังด้านในของทางเดินอาหาร ลักษณะเป็นร่องลึก
ปัจจัยหลักทำให้เกิดแผลในทางเดินอาหาร
มีการหลั่งกรด HCI มากเกินไป
สร้างเมือกป้องกันการทำลายเยื่อบุทางเดินอาหาร
อาการของโรค
ปวดเรื้อรังมานาน เป็นๆหายๆ
จุกเสียด แน่นท้อง ท้องอืด มีลมในท้อง
อาการแทรกซ้อน
อาเจียนเป็นเลือด
ปวดท้องรุนแรงและช็อก
ยากลุ่มต่างๆที่ใช้ในการรักษา
ลดการหลั่งกรดในกระเพาะอาหาร (acid secretion inhibitors)
H2 -receptor antagonists (H2-blocker)
Proton Pump Inhibitors (PPIs)
ปรับ pH ในกระเพาะอาหาร (acidneutralizing drug)
▪ ยาลดกรด (Antacids)
ยาป้องกันเยื่อบุและเพิ่มการสร้างเมือก (cytoprotectivedrugs)
Sucrafate
Bismuth
Antisplasmodic (ลดการหดเกร็ง) Dicyclomine
ADH: ปากแห้ง กลืนลำบาก ในผู้ป่วยสูงอายุอาจจะเกิดปัสสาวะไม่ออก
การรักษาแผลในกระเพาะอาหารที่เกิดจากเชื อ H.pylori
สูตรยา 3 ชนิด (รักษานาน 10-14 วัน)
Clarithomycin 500 mg twice daily
สูตรยา 4 ชนิด (กรณีใช้ triple therapy แล้วไม่ได้ผล)
metronidazole 500 mg tid
ยารักษากรดไหลย้อน
อาการ
เจ็บแสบยอดอก
ปวดท้อง
กลืนลำบาก
เยื่อบุหลอดอาหารอักเสบ -> มะเร็งหลอดอาหาร
การรักษา GERD
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
การรักษาด้วยยา PPIs นิยมใช้และให้ผลดี
Prokinetic Drugs เป็นยาที่มีผลกระตุ้นหรือเพิ่มการเคลื่อนไหวของระบบทางเดินอาหาร
Domperidone (Motilium®) ลดการไหลย้อนกลับของอาหาร
Metoclopamide (Plasil® )
ประโยชน์ ใช้ร่วมกับยาลดกรด
ADH : extrapyramidal symptom
ท้องอืด ท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย
อาการ
ปวดท้องส่วนบน ท้องอืดแน่นท้อ มีลมในท้อง แน่นท้องแม้กินอาหารเพียงเล็กน้อย อาจมีอาการแสบหน้าอก
สาเหตุ
ความผิดปกติในระบบทางเดินอาหาร
โรคของระบบทางเดินน้ำดี/ตับอ่อน
ยาแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ
Cinnamon oil, Peppermint oil, Camphor oil
Compound Cardamom Mixture (Mist Carminative)
Carminative mixture 15-30 mL tid –qid
Peppermint oil 1-2 tab tid
Simethicone (Air-X®)
ยาช่วยย่อย
HCL: Diluted HCl, Glutamic acid
Bile and bile salt: Ox bile extract, Dehydrocholic acid
Pancreatic enzymes
Pepsin, papain, Diastase, Cellulose, Bile extracts
ยาต้านการอาเจียน (Antiemetics)
คลื่นไส้(Nausea)
ขย้อน (Retching)
อาเจียน (Vomiting)
อาการแสดงทางคลินิก
อาการคลื่นไส้อาเจียนแบบธรรมดา
อาการหายเองได้โดยไม่ต้องรักษาหรือรักษาเพียงเล็กน้อย
อาการคลื่นไส้อาเจียนแบบซับซ้อน
เป็นอาการคลื่นไส้อาเจียนที่เกิดจากสารที่เป็นอันตรายต่อสภาพจิตใจ
การรักษา
Nonpharmacologic Therapy
ให้สารน้ำและอาหารเพื่อทดแทนเกลือแร่
รับประทานอาหารเหลวในปริมาณที่น้อยแต่บ่อยครั้งขึ้น
Pharmacologic Therapy
Domperidone (Motilium® M)
Metoclopramide (Plasil®)
Dimenhydrinate
(Dramamine )
ADR : ง่วงนอน ปากคอแห้ง ซึมมึนงง
ยาระบายและยาถ่าย
อาการท้องผูก
ถ่ายอุจจาระผิดปกติ <3 ครั้ง/สัปดาห์
อุจจาระมีลักษณะ แข็ง แห้ง ถ่ายลำบาก
มีก้อนอุจจาระที่ใหญ่ หรือเล็กผิดปกติ
การรักษา
Nonpharmacologic Therapy ฝึกนิสัยการถ่าย ออกกำลังกาย ไม่กลั้นอุจจาระ รับประทานอาหารที่ให้กากใยมากๆ ไม่เครียด
Pharmacologic Therapy
การใช้ยาระบาย
รักษาอาการท้องผูก (constipation)
ลดความเจ็บปวดบริเวณทวารหนัก
ลดภาวะท้องผูกระหว่างการตั้งครรภ์หรือหลังคลอด
ใช้เร่งการขับสารพิษออกจากลำไส้
ยาที่มีฤทธิ์เพิ่มปริมา่ณเนื้ออุจจาระ
ข้อบงใช้ : ผู้ป่วยท้องผูกเรื้อรัง ริดสีดวงทวาร
ข้อควรระวัง : ห้ามใช้กับผู้ป่วยที่มีการอุดตันของทางเดินอาหาร
ยาผง Psyllium (Isphahula husk)
ซองละ 3.5, 5 g
ยาที่มีฤทธิ์กระตุ้นลำไส้ใหญ่
Bisacodyl (enteric coated tablet )
Senokot (Sennoside A & B)
Castor oil
ยาที่ออกฤทธิ์เพิ่มแรงดันในลำไส้
Unabsorbed sugar and polyhydric alcohol
Osmotic laxatives
saline laxatives
Duphalac® (Lactulose)
กลีเซอรีน (Glycerine)
Saline laxatives
ริดสีดวงทวาร Hemorrhoids
เป็นอาการที่เกิดจากการโตขึ้นของกลุ่มเส้นเลือด
และเนื้อเยื่อที่บริเวณปลายของลำไส้ใหญ
Non-pharmacotherapy
ล้างทวรหนักให้สะอาดด้วยน้ำสบู่อ่อน
นั่งในน้ำอุ่น (43.3 – 46.1 oC) เป็ นเวลา 15 นาที
การผ้าตัด
Pharmacotherapy
ยารับประทาน
Isoflanoids (Diosmin 450 mg = Daflon®
,Heriod®) Aescin (Reparil®)
ยาระบาย เพื่อช่วยลดอาการท้องผูก
Docusate, Bisacodyl, Senokot ,Lactulose
ยาเหน็บ/
ยาขี้ผึ้ง
ยารักษาอาการท้องเสีย
ท้องเสีย(Diarrhea)
มีการถ่ายอุจจาระ >3 ครั้งต่อวัน
มีการถ่ายเป็นมูกเลือดปน > 1 ครั้ง
ถ่ายเป็นน้ำ > 3ครั้งภายใน 24 ชั่วโมง
ท้องเสียชนิดเฉียบพลัน การติดเชื้อ สารพิษจากเชื้อโรค
ท้องเสียชนิดเรื้อรัง อารมณ์เครียด
เบาหวน โรคเรื้อรัง เช่น เนื้องอก มะเร็ง
การป้องกันและทดแทนการสูญเสียน้ำและอิเล็กโทรไลต์
การให้สารน้ำและอิเล็กโทรไลต์ทดแทน
ORS สารละลายเกลือแร่สูตรที่มีน้ำตาลกลูโคส
ยารักษาอาการท้องเสีย
Loperamide (Imodium®) ยาหยุดถ่าย
ยาที่มีฤทธิ์ดูดซับสารพิษ (adsorbents)
activated charcoal,pectin, clays
Smecta® Smectile powder
Disento ®
Disento PF ®
ยาต้านการหลั่งน้ำและอิเล็กโทรไลต์ เช่น racecadotril
ยาที่มีผลเปลี่ยนแปลงและปรับสมดุลของแบคทีเรียในลำไส้ ยาในกลุ่มนี้ได้แก่ probiotics เป็นอาหารหรือเชื้อที่ไม่ก่อโรค
ยาปฏิชีวนะ กรณีเกิดอาการท้องเสียจากการติดเชื้อในทางเดินอาหาร